AYT Edebiyat Denemesi – 6

AYT EDEBİYAT DENEMESİ – 6

1. Yazar, bizim yerimize sahilde yürüyebilen insandır. Yürüyemediği hâlde sahilde dolaşmak isteyenleri, dalgalar geriye atmaktan çekinmez. Bugün yazılan romanlar arasında hayatın anlamsızlığını unutturan büyülü eser­ler olduğu gibi. yosunlar gibi dalgalar aracılığı ile kena­ra atılanlar da az değildir.

Bu parçadaki ‘yosunlar gibi dalgalar aracılığıyla kena­ra atılmak” sözüyle, sanatçıların aşağıdaki durum­larından hangisi belirtilmek istenmiştir?

A) Unutularak bir köşeye itilmeleri

B) Okurun ihtiyacına cevap verememeleri

C) Belirli bir okur kitlesine seslenmeleri

D) Okuyucuyu karamsarlığa sürüklemeleri

E) Sanatta bireyselliği ön planda tutmaları

 

2. Günümüz edebiyatının çok sesli şairlerinden biri olan Hil­mi Yavuz, yaşamında aile olgusunu bilen bir sanat adamı olarak şiirlerinde hep acıyı islemiş ama asla acıya yenik bir şiiri olmamıştır.

Bu cümledeki altı çizili sözle vurgulanmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

A) Toplumsal sorunlara değindiği

B) Olumsuz durumları aktarmış olmasına rağmen ümit­sizliğe düşmediği

C) İnsanların yüreğine seslenmeyi sevdiği

D) Umutsuzluklar dolu bir yaşamının olduğu

E) Evrenselliği her şeyin önünde tuttuğu

 

3. Yıl sonunda sınıftaki tüm öğrencilerin pastel boyalan bitmişti fakat kimi öğrencilerin kurşun kalemleri olduğu gibi duruyordu.

Bu cümleden kesin olarak çıkarılabilecek yargı aşa­ğıdakilerden hangisidir?

A) Bazı öğrencilerin pastel boyası ve kurşun kalemi bitmiştir.

B) Bazılarının her iki kalemi de olduğu gibi durmak­tadır.

C) Bazılarının kurşun kalemlerinde küçülme olmuştur.

D) Pastel boyaların kurşun kalemden daha çok sevildiği söylenmiştir.

E) öğrencilerin kurşun kalemleri olduğu gibi durmak­tadır.

 

4. (I) Makyaj, dünya var olduğundan beri vardır. (II) Çamur ve doğal boyalar, en ilkel kabilelerde bile eğlence, ka­bile işareti ve savaş boyası olarak kullanılmıştır. (III) Es­ki Mısırlılar da makyaj konusunda oldukça gelişmiş, Kleopatra çeşitli malzemelerle makyaj yapmıştır. (IV) Dün­yada makyaj tarzları, içinde bulunulan kültür ve sosyo­lojik yapıya göre değişiklik göstermektedir. (V) 1820’ler-de sanayileşmeye başlayan makyaj sektörü. Helena Rubenstein’in ilk fabrikayı kurmasıyla modern dünya­daki yolculuğuna başlamıştır.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) cümlede, makyajın tarihçesi dile getirilmiştir.

B) cümlede, çamur ve doğal boyaların hangi amaçla kullanıldığı söylenmiştir.

C) cümlede, Mısır kraliçesi Kleopatra’nın makyaj ya­parak güzelleştiği ifade edilmiştir.

D) cümlede, her toplumun kendine özgü bir makyaj tarzı bulunduğu dile getirilmiştir.

E) V cümlede, makyajın günümüzdeki serüveni hak­kında bilgi verilmiştir.

 

5. Aşağıdakilerin hangisinde yazım yanlışı yoktur?

A) Adana otobüsü saat 14.00’de hareket etmiş.

B) O akşam palulu Hacı Murat da köşeye inmişti.

C) Bizim kuşaktan okuyamıyan çıkmadı, köyümüzde.

D) Dün gece ki eğlence, uzun süre zihinlerde kalacak.

E) Böyle bir başyapıt daha önce sinemaya uyarlanmamıştı.

6.

Ben de üç yıl dört ay önce acı çektim , (I) huysuzlaştım , (II)  hiçbir şeyi beğenmez oldum , (III) sustum. İnsanları seve­ni meyeceğimi anlayınca uzaklara gittim , (IV) kimse beni bulamasın diye. Onlar da beni ciddiye aldılar , (V) gelmediler.

Bu  parçadaki  numaralanmış  yerlerin  hangisinde “virgülün görevi diğerlerinden farklıdır?

A) I         B)II      C) III    D) IV    E)V

 

7.(I) Ekonomik koşullar, yazarlann tavırlarını belirlemede önemli bir etkendir. (II) Yazarlar geçimlerini sağlamak ya da başkalarından daha iyi koşullarda yaşamak için bilmedikleri alanlara yönelmektedir. (III) O alanlarda ça­lışmalar yapmakta ya da eser vermektedir. (IV) Ne Or­han Kemal ne Kemal Tahir ne de Atılla İlhan sinemayla il­giliydi. (V) Hepsi de ekonomik nedenlerle senaryo çalış­malarına katılmıştı.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisin­den sonra “Yapıtları sinemaya aktarılan ilk yazarımız gibi.” getirilmelidir?

A) I      B) II        C) III    D) IV    E)V

 

8. Romanla tanıştıktan sonra öykü ve şiirle de tanışmış­tım. Bu iki tür birbirimizden bağımsız gibi görünse de romanı okuma ve yorumlama açısından beni etkile­miştir. O güne kadar romanı salt olay için okuyordum. Ama ne şiirde ne de öyküde böyle bir durum söz konu­su değildir. Zamanla bilinçli bir okuyucu hâline geldim. Yazarın, “ne”yi değil, “nasıl” seçtiğinin ayrımına vardım. Bu durumdan sonra romanları okurken sadece bu öl­çütle değerlendirdim eserleri. Bu alışkanlık hâline gel­diğinde bazı yazarlarımızın asıl değerini kavradım. Me­sela, Mehmet Raufun Eylül romanını bu gözle tekrar tekrar okudum ve şaşkınlığa uğradım. Bu eserin bizim edebiyatımızda tam bir şaheser özelliği taşıdığını fark ettim.

Bu parçanın yazarının romana bakış açısını değiş­tiren düşünce aşağıdakilerden hangisidir?

A) Romanın anlatım tarzını konunun belirlediği

B) Yazarlıktaki başarının sürekli çalışmayla pekiştiği

C) Romanlarda konunun değil, anlatım tarzının önem­li olduğu

D) Roman ve şiirin oluşum aşamalarıyla ve amaçları­nın birbirinden farklılık gösterdiği

E) En güzel romanların farklı tüllerden beslenerek oluş­turulduğu

 

9.

Dumanlıdır Aladağ’ın alanı

Ortasında sarı çiçek savranı

Yiğit durağı da aslan yatağı

Dilberleri hep de böyle ola mı

Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Düz uyak düzeni kullanılmıştır.

B) I ve dizede tam uyak vardır.

C) Hece ölçüsüyle yazılmıştır.

D) III ve dizede redif vardır.

E) Koşma nazım biçimiyle yazılmıştır.

 

10. Bir sözün hem gerçek hem de mecaz anlamını düşün­dürecek şekilde kullanılmasına “kinaye’ denir.

Aşağıdaki dizelerin hangisinde kinaye vardır?

A) Yeni bir ülkede yem vermek için atlarına

Nice bin atlı kapılmıştı fetih rüzgârına

B) İçmiş gibi geceyi bir yudumda

Göğün mağrur bakışlı bulutları

C) Ellerini çekip benden

Yarim bugün gider oldun

D) Her şey ne sıcaktı, her şey ne iyi

Hatta o karanlık aysız geceler

E) Ezelden beri o ücra yere

Ninniler söylenmiş o şirin dere

 

11.Aşagıdakilerin hangisinde verilen bilgi ayraç içindeki sanatçıyla ilişkilendirilemez?

A) Teknolojinin modern yaşamın manevi değerlerden kopardığı çağdaş insanın bunalımını dile getirdiği ev şiirleriyle özgün bir sestir. (Behçet Necabgil)

B) Çok sayıda yazan ve yazdıkları Farsça dahil çeşitli dillere çevrilen bir şairdir. (Enis Batur)

C) Karamsar bir bakış açısı ve sürrealist unsariarla şiirlerini yazmış, biçim ve anlam kaygısından uzak­laşmıştır. (Ece Ayhan)

D) Şiirsel derinliğe önem vermiş, kapalı bir anlatımı yeğlemiştir. (Cahit Zarifoğlu)

E) 1980-2000 şair, yıllarında etkili olan şair Sırat Şiirleri, Eskiden Terzi, Nar gibi şiir kitaplarını yazmıştır. (Hüseyin Atlansoy)

 

12.Destanlarla ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) En eski Türk destanı kabul edilen Yaradılış, Altay Türklerine aittir.

B) Oğuz Kağan destanında MÖ 209-174 yıllarında Hun İmparatoru Mete’nin kahramanlıkları ve Türk birliği­ni kurması anlatılır.

C) MÖ yüzyılda Saka hükümdarının Makedonya kralı İskender ile yaptığı mücadeleyi anlatan des­tan, Alp Er Tunga destanıdır.

D) Bozkurt destanı, Göktürklerin dişi bir kurttan türediklerini konu alır.

E) Göç destanı. Uygarların Moğalistan’dan Çin’in Kansu bölgesine ve Doğu Türkeli’ne göçlerinden söz eder.

 

13. (I) Işık yansıtılarak beyaz bir perdenin arkasında ‘tas­vir” adı verilen resimlerin gölgelerinden yararlanılarak oynatılan gölge oyunudur. (II) Modern tiyatroda olduğu gibi metne bağlı kalma zorunluluğu vardır. (III) Birçok yeteneğe sahip hayalî adı verilen kişiler tarafından oy­natılır. (IV) 19. yüzyılda yazıya geçirilmeye başlanan bu oyunda usta-çırak ilişkisi söz konusudur. (V) Değişik ağız ve şive taklitlerine yer verilen oyunda müzikten de ya­rarlanılır.

Gölge oyunuyla ilgili numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlısı vardır?

A) I B) II C) III             D) IV             E) V

 

14. Yunus Emre’yle ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Hem aruz hem hece ölçüsünü kullanmıştır.

B) İlahi aşkı ve insan sevgisini işlemiştir.

C) Şiirlerinde dili oldukça sadedir, döneminin halk dili­ni kullanmıştır.

D) Türk milletinin yetiştirdiği en büyük mutasavvıf şair­lerdendir.

E) Risalet’ün Nushiye, hece ölçüsüyle yazdığı en önem­li eseridir.

 

15. Âşık edebiyatı şairleriyle ilgili verilen aşağıdaki bil­gilerin hangisinde yanlışlık vardır?

A) Aşık Veysel, Ahmet Kutsi Tecer’den büyük ilgi gör­müş: doğa, aşk, özlem gibi konuları işlemiştir.

B) Yiğitlik ve kahramanlık konularını işleyen Köroğlu, “Tüfek icad oldu, mertlik bozuldu.” dizesiyle tanın­mıştır.

C) Gevheri, musikiyle de ilgilenmiş, besteler yapmış ve kendi adıyla anılan bir makam bulmuştur.

D) Şiirlerinde hem hece hem de aruz ölçüsünü kul­lanan Seyrani, taşlama türünde şiirler yazmıştır.

E) Sümmani, âşık tarzı şiirlerinin yanı sıra divan şiirinden de etkilenmiş, “Sergüzeştname” adlı bir mesnevi yaz­mıştır.

 

16. Divan edebiyatında nesir; sade. orta ve süslü nesir olmak üzere üçe ayrılır. Sade nesrin en güzel örneğini Sinan Paşa (I) Kabusname (II) adlı eseriyle vermiştir. Orta nesirde Kâtip Çelebi‘nin (III) eserleri, süslü nesirde ise Tazarruname (IV) adlı eseriyle Mercimek Ahmet (V) anılmalıdır.                                     

Bu parçadaki bilgi yanlışlığının giderilmesi için nu­maralanmış yerlerden hangilerinin yerleri değiştiril­melidir?

A) I ve III                     B) I ve V                      C) II ve IV

D) III ve V                   E) IV ve V

 

17. Bir duygu ve heyecan şairi değil: bir söyleyiş ve ahenk ustasıdır. Renkli ve gösterişli hayalleri, ahenkli ve gör­kemli üslubu, söz sanatlarını kullanmadaki başarısıyla dili bir kuyumcu titizliğiyle işleyen şair olarak tanınmıştır. Tasavvufa pek yer vermez. Rindane tavrıyla divan şiirin­de gazel tarzının erişilmez üstadı sayılır, istanbul Türkçesini kullanmakta ve aruzu Türkçeye uygulamakta bü­yük bir başarı göstermiştir.

Bu parçada tanıtılan sanatçı aşağıdakilerden hangi­sidir?

A) Nedim         B) Bakî                       C) Fuzulî

D) Nabi             E) Nefi

 

18.Divan edebiyatını; halka kapalı dili, sanat anlayışı, akıl dışı soyut estetiği, mübalağalı hayal dünyası nedeniyle eleştirir. Sanatın topluma yararlı olduğu oranda değer kazanacağına inanır. Bu nedenle yurt sorunlarını so­nuna kadar savunan şair,  aynı zamanda romancı, tiyat­rocu ve gazeteciydi.

Bu parçada sözü edilen edebî kişilik aşağıdakiler­den hangisidir?

A) Namık Kemal

B) Şinasi

C) Ziya Paşa

D) Şemsettin Sami

E) Muallim Naci

 

19. Fıkra türünün edebiyatımızdaki ilk önemli ustasıdır. Ro­man, öykü, coğrafya, gezi yazısı gibi pek çok alanda eserler vermiştir. “Boşboğaz” isimli mizah dergisini çı­karmıştır. Başarılı bir gözlemcidir. Edebiyatımızdaki Batı­lılaşmaya karşı çıkmış, Servetifünunculan eleştirmiştir. Hiçbir edebî topluluğa katılmamış, sanat yaşamına ba­ğımsız olarak devam etmiştir.

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden han­gisidir?

A) Ahmet Rasim

B) Ahmet Şuayp

C) Ali Ekrem Bolayır

D) Sahabettin Süleyman

E) Hüseyin Cahit Yalçın

 

20. Neoklasisizm anlayışını benimseyerek çağdaş Batı şiiriyle divan şiirini ustaca kaynaştırmıştır. Nedim’den sonra İstan­bul’u en fazla konu alan şairdir. Hayatı boyunca hiç eser yayımlamamıştır. Aruzu başanyla Türkçeye uygulamış, “Ok” şiiri dışında bütün şiirlerini aruzla yazmıştır. O, “Şiir sessiz bestedir; musikiden başka musikidir.” anlayışıyla musikiyi ve ritmi yakalayacağını düşündüğü aruzu kullan­mış ve saf şiir anlayışıyla eserler vermiştir. Özlü ve yoğun bir üsluba sahiptir.

Bu parçada edebî kişiliğiyle ilgili bilgiler verilen sa­natçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ahmet Haşim

B) Mehmet Akif Ersoy

C) Cenap Sahabettin

D) Yahya Kemal Beyatlı

E) Tevfik Fikret

 

21.Onlara göre değişmeyen gerçek ve insan vardır. İnsan çevresini saran dünyayı bir türlü çözemez, bu nedenle umutsuzdur. Yaptıkları edebiyata “bunalım edebiyatı” denmiştir. İnsan her şeye kendi karar vermelidir çünkü insan kendi hayatını kendi kurtarır. Yapıtlarda karakter yoktur, çeşitli durumlarla karşı karşıya kalmış insanlar vardır.

Bu parçada tanıtılan edebî akım aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sembolizm                               B) Ekspresyonizm

C) Egzistansiyalizm                    D) Sürrealizm

E) Natüralizm

 

22.

Giyilmemiş çamaşırlar nasıl kokar bilirsin

Sandık odalarında

Senin de dükkânın öyle kokar işte

Ablamı tanımazsın

Hürriyette gelin olacaktı, yaşasaydı

Bu teller onun telleri

Biçim ve içerik özellikleri dikkate alındığında bu şiir aşağıdaki şairlerden hangisine ait olabilir?

A) Faruk Nafiz Çamlıbel

B) Necip Fazıl Kısakürek

C) Turgut Uyar

D) Orhan Veli Kanık

E) Attilâ İlhan

 

23.Aşağıdaki  sanatçı – eser – tür  eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

__Sanatçı                               Eser______                             Tür

A) Haldun Taner                       Keşanlı Ali Destanı                              Tiyatro

B) Rıfat Ilgaz                              Hababam Sınıfı                                   Roman

C) Bedri Rahmi Eyüboğlu               Karadut                                          Şiir

D) Mustafa Kutlu                         Ya Tahammül  Ya Sefer                         Öykü

E) Orhan Kemal                                  Esir Şehrin İnsanları                                Roman

 

24.  

*     Herkesi ilgilendiren konular seçilir.

*     Cümleler çoğu zaman konuşmadaki gibi devriktir.

*     İçtenlik, samimilik, doğallık bu türün özelliklerinden-dir.

*     Yazar, sorulu – cevaplı cümlelerle okuyucuyla konu­şuyormuş hissi verir

*     Ahmet Rasim, Şevket Rado ve Attilâ ilhan bu türün önemli temsilcileridir.

Bu açıklamalar aşağıdaki yazı türlerinden hangisiy­le ilgilidir?

A) Deneme             B) Sohbet                 C) Röportaj

D) Eleştiri              E) Mülakat

 

CEVAPLAR

1 . A	13 . B
2 . B	14 . E
3 . A	15 . E
4 . C	16 . B
5  . E	17 . B
6 . D	18 . A
7 . D	19 . A
8 . C	20 . D
9 . D	21 . C
10  . C	22 . D
11 . E	23 . E
12 .  C	24 . B