Türk edebiyatındaki öğretici nitelikteki ilk masal örneği Uygur Türklerine ait “Edgü Ögli Tigin Ayıg Ögli Tigin (İyi Huylu Şehzade Kötü Huylu Şehzade)” hikâyesidir. Türk edebiyatında “Keloğlan” en tanınmış masal kahramanıdır. La Fontaine’in (La Fonten) masalları Şinasi tarafından “Tercüme-i Manzume” adıyla Türkçeye çevrilmiştir. Eflatun Cem Güney ise Türk edebiyatının sözlü kültürümüzden gelen masalları derleyip kitap hâlinde yayımlamıştır.
METNİ ANLAMA VE ÇÖZÜMLEME
1. Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili kelime ve kelime gruplarının anlamını metnin bağlamından hareketle bulunuz.
• Padişah da bu teklifi münasip bulmuş.
münasip: uygun
• Ondan sonra kırk gün kırk gece düğün olmuş, yer yerinden oynamış.
yer yerinden oynamış: toplumda büyük ses getirmek
• Kızın bütün bu eziyetlere tahammülü kalmamış artık, ama ne yapsın, kocasını pek seviyormuş, gene de katlanıyormuş.
tahammülü: dayanma gücü
• Muratlarına eriyorlar…
isteklerini almak
• İzzet ikram, hamamdan çıkarıp saraya götürüyorlar.
İzzet ikram :Ağırlama
2. Okuduğunuz masal türünün ortaya çıkmasında sözlü ve yazılı kültürün, toplumsal değişimlerin ve etkileşimlerin etkisini belirleyiniz.
Masallar, toplumların hayal gücünü ortaya koyar. İlkel toplumlarda insanların dünyayı yorumlama biçimleri olarak karşımıza çıkarlar. Masalların içinde toplumların dinleri,kültürleri,yaşamları,korkuları vardır. Bu yapılar değiştikçe de masallar da içerik olarak farklılık kazanır.
3. Şehzade ve Padişahın Kızı’nın hangi özellikleri ön plana çıkartılmıştır? Bu özellikler masalın gelişmesine nasıl katkı sağlamıştır?
Şehzade ve Padişah’ın Kızı, zorluklarla mücadele etme noktasında ön plana çıkartılmıştır.Kız biraz saf erkek ise biraz daha hayatı anlamlandırıp sorunları çözebilen bir tip olarak karşımıza çıkmıştır.Mesela kızın sorgulayıcı yapısı olsa ona hırsızlık yaptırması mümkün olmayacak ve bu durumda masal başka bir yapıya evrilecek.
4. Aşağıdaki parçada altı çizili kelimeler, masalda olayın geçtiği yerleri göstermektedir. Bu mekânların belirsiz olması -Yemen hariç- masala nasıl bir özellik kazandırmıştır.
Genelde masallarda mekan geçmemesi masallardaki öğüt vericiliğin evrensel olmasına katkı sağlar.
Neyse, günün birinde Yemen’e varıyorlar. Doğru kızı götürüyor oğlan bir ufacık kulübeye, tenekeden bir kulübeye…
“İşte burası bizim evimiz.” diyor. Kız da “pekâlâ.” deyip yerleşiyor oraya.
Her sabah oğlan, üstü başı tam çoban kıyafetinde, çıkarmış… Bir yerde gizlice soyunup kendi şehzade elbiselerini giyinirmiş.
5. Okuduğunuz masaldaki çatışma kimler arasında olmuştur? Buradan hareketle masalın temasını belirleyiniz.
Şehzade ile Padişah’ın Kızı arasında olmaktadır. İntikam tema olarak belirlenebilir.
6. Padişah Kızı’nın “Her kim narı bir eliyle, tek tanesini bile yere düşürmeden yer bitirirse ben ona varırım.” demesi ile “Yemen Padişahı’nın oğlunun, Padişah Kızı’nı cezalandırması” olayları arasında nasıl bir ilişki olduğunu belirleyiniz.
İntikam ilişkisi vardır. Padişah’ın Kızı narı tek eliyle yiyip son tanesini düşürünce ona kırk sopa vurdurur. Şehzade de onu yani Padişah Kızı’nı cezalandırır.
7. Aşağıda Şehzade ile Padişah Kızı’nın konuşmaları verilmiştir. Bu konuşmalardan yola çıkarak bunların kişilik özelliklerini belirleyiniz.
Şehzade : İntikam alan biri. Bazı şeyleri planlamayı ve cezalandırmak istediği kişiye gereken dersi verebilen biri.
Padişah Kızı : Biraz saf,sorgulamayan, çabuk kanabilen biri.
Padişah Kızı — Pekâla, o delikanlıyla evlenirim ama tek nar tanesini düşürdüğü için kırk değnek yiyecek. Razı olursa ben de ona varırım.
Şehzade — Benim de bir şartım var. Benimle memleketime gelecek. Buradan da bir iğne götürmeyecek. Kim olduğumu sormayacak. Razı olursa ben de onun istediği kırk değneğe razı olurum.
Padişah Kızı — Ne yapacaksın onu?
Şehzade — Yarın hamama gidecek olursan saçını neyle tarayacaksın? Taraktır, lazım olur…
Ben Yemen Padişahı’nın kaz çobanıyım. Bir ufak kulübemiz var. Oraya gidiyoruz.
Padişah Kızı — Çaldım ama Şehzade herkesi arattı. Bende pirinci buldular, yüzüme tükürdüler.
Şehzade — Zarar yok, o unutulur gider… Pirinci getirdin ya…
