DİL BİLGİSİ
1. “Eşek ve Efendileri” fablından edat, bağlaç ve ünlem türünden kelimeleri bularak bunların metne katkısını söyleyiniz.
· Ot için uyan canım uykudan > EDAT
· Gel de arama eskisini: > BAĞLAÇ
· Üstelik ottan da ağır. > BAĞLAÇ
— Ah, demiş; ben böyle mi olacaktım? >ÜNLEM
· Başımı bir attım mı arkaya, > EDAT
· —Bıktım gayrı, demiş, bu eşekten. >ÜNLEM
· Bu eşeğe verdiğim kadar. > EDAT
· Başka işim mi yok benim? > EDAT
· Dünyada dertli bir o mu var? > EDAT
· Kader haklı; ama hep böyleyiz: > BAĞLAÇ
2. ETKİNLİK
Aşağıdaki parçada yay ayraçla gösterilen yerlere uygun noktalama işaretlerini getiriniz.
Kader kızmış artık o zaman ( : )
( – ) Bıktım gayrı ( , ) demiş ( ,) bu eşekten ( ! )
Padişahlara yüz vermedim
Bu eşeğe verdiğim kadar ( , )
Başka işim mi yok benim ( . )
Dünyada dertli bir o mu var ( ?)
3. ETKİNLİK
Aşağıdaki şiirde geçen altı çizili kelimelerin türlerini (edat, bağlaç, ünlem) belirleyiniz.
AĞUSTOS BÖCEĞİ İLE KARINCA
Ağustos böceği bütün yaz
Saz çalmış, türkü söylemiş.
Karakış birden bastırınca
Şafak atmış zavallıda;
Bir şey bulamaz olmuş yiyecek:
Koca ormanda ne bir kurtçuk, ne bir sinek. > BAĞLAÇ
Gitmiş komşusu karıncaya:
— Aman kardeş, demiş, hâlim fena; >ÜNLEM
Bir şeycikler ver de kışı geçireyim.
Yaz gelince öderim,
Hem de faizi maiziyle; > BAĞLAÇ
Ağustosu geçirmem bile. > BAĞLAÇ
Ödemezsem böcek demeyin bana.
Karınca iyidir hoştur ama > BAĞLAÇ
Eli sıkıdır: Can verir, mal vermez.
— Sormak ayıp olmasın ama demiş; > BAĞLAÇ
Bütün yaz ne yaptınız?
— Ne mi yaptım? demiş ağustos böceği; > EDAT
Gece gündüz türkü söyledim;
Fena mı ettim sizce? > EDAT
— Yoo, demiş karınca, ne mutlu size; >ÜNLEM
Ama hep türkü söylemek olmaz; > BAĞLAÇ
Kışın da oynayın biraz. > BAĞLAÇ
Jean de La Fontaine, Masallar
çev. : Sabahattin Eyuboğlu
