METİNDE GEÇEN BAZI KELİME VE KELİME GRUPLARI
belini doğrultmak (veya doğrultamamak): Yeniden durumunu düzeltmek.
defterini dürmek: Öldürmek.
hünkâr: Osmanlılarda yalnız padişahlar için kullanılan bir unvan.
Katolik: Roma kilisesinin kendine verdiği ad.
pusu: Birine saldırmak için saklanarak beklenen yer.
taş çatlasa: Zorlansa, ne yapılsa gerçekleşmesi imkânsız.
METİN VE TÜR İLE İLGİLİ AÇIKLAMALAR
TİYATRO
Tiyatro, yaşamdaki olayları sahnede canlandırma sanatıdır. Olayları oluş hâlinde gösteren tiyatro eserlerinde; olaylar yazarın ağzından anlatılmaz, eserdeki kişiler tarafından doğrudan doğruya söylenir ve yapılır. Tümüyle konuşma ve harekete dayalı bir gösteri sanatıdır.
Tiyatroda perde ve sahne olmak üzere iki bölüm vardır. Perde, konunun ana parçalarından her biridir. Sahne ise her perdede kişilerin girip çıkmasıyla oluşan küçük bölümlerdir. Tiyatronun olay ve kişiler olmak üzere iki temel ögesi vardır.
Her tiyatro eserinde bir olay ya da olaylar zinciri vardır. Bu olaylar eyleme dönüşmüş tutkular, özlemler, düşler ve isteklerdir. Her oyunda dramatik eylem, bir ana düşünceye, bir duyguya dayanır.
Tiyatro eserlerinde olaylar bir mücadeleden doğar. Bu savaşımda farklı güçler karşı karşıya gelir. Olayların ortaya çıkışında etken olan varlıklara oyunun kişileri denir. Tiyatronun amacı insan ve toplum yaşamını anlatmak olduğuna göre insansız bir tiyatro düşünülemeyeceği açıktır. Anlatmaya bağlı metinlerde olduğu gibi, tiyatroda da yazar tipleştirme ya da karakter çizme yöntemine başvurabilir.
Olay ve kişiler gibi temel ögelerin yanında dekor, kostüm ve ışık gibi yardımcı ögeleri de olan tiyatro eserleri; serim (başlangıç), düğüm (gelişim) ve çözüm (sonuç) bölümlerinden oluşur.
METNİ ANLAMA VE ÇÖZÜMLEME
1. Françez, Notaras ve Kostantin’in hangi konuda bir görüş ayrılığı yaşadığını söyleyiniz?
Osmanlının saldırma ihtimaline karşı Batı’dan yardım istemek mi yoksa kale kendi başlarına savunmak mı?Eğer yardım isterlerse Batı, onları değiştirme ihtimali çok fazla ve kendilerinin de halktan uzaklaşma.Fakat kalıp kaleyi savunsalar buna da güçleri yetmeme ihtimali vardır.
2. “Fatih” metninin konusunu ve temasını bulunuz.
Konusu İstanbul’un fethi olup teması Osmanlının adaletidir.
3. Tiyatro metinlerinde olay örgüsüne dramatik örgü denir. Buna göre, okuduğunuz metnin dramatik
örgüsünü belirleyiniz.
· Fatih’in kardeşinin Bizans’ın elinde olması
· Kardeşini bahane edip sürekli vergiyi arttırması
· Fatih’in İstanbul’u fethetmekte başka çaresi olmaması
· Rumeli Hisarı’nın yapılması
· Bizans’ın hisarı yapılmasını engel olmaya çalışması
· Olamayınca Batı’dan yardım istemesi
· Fetih günü savaş başlaması
· Batı yardımlarına karşı Osmanlının gemileri karadan yürütmesi
· Fethin gerçekleşmesi.
4. Okuduğunuz tiyatronun dil, anlatım ve sunum özelliklerini belirleyiniz.
Dil sade olup anlatım dramatik şiir dediğimiz bir uslüpla yapılmıştır.
