Ölçü ve kafiye gözetilerek dizelerle kurulan metinlere manzume denir. Genellikle bir olay anlatılan manzumeler, bazı yönleriyle şiirden ayrılır. Sanatsal yönü zayıf olan manzumeler, serim, düğüm ve çözüm bölümlerinden oluşur. Öyküleyici anlatımın özellikleri kullanılır. Manzumede bir olay ve durum anlatılır. Anlatılanlar düzyazı ile de dile getirilebilir.
“ Ala Geyik ” manzumesini, “Dost” şiiriyle karşılaştırarak şiir ile manzume arasındaki farkı defterinize yazınız.
Manzume ve Şiir Arasındaki Ayırıcı Özellikler
1. Manzumelerde olay örgüsü vardır, şiirde yoktur.
2. Manzumelerde yaşanmış ya da yaşanabilir olaylar varken, şiirde duygu ve çağrışım vardır.
3. Manzumelerde gerçek anlam, şiirde ise çok anlamlılık vardır.
4. Manzumede anlatma ve gösterme; şiirde ise öznellik, duygu ve çağrışım önemlidir.
5. Manzumede yaşanmış veya yaşanabilecek olaylar, şiirde ise olaylar, durumlar karşısındaki seziş, duyuş ve hayal dile getirilir.
6. Manzumelerde ve şiirlerde konular işlenirken lirik, epik, pastoral, didaktik, dramatik, satirik gibi batı edebiyatlarından alınma türler kullanılmaktadır.
7. Şiirde anlatılanları düzyazıyla ifade edemeyiz, manzumede anlatılanları düzyazıyla ifade edebiliriz.
8. Şiirde bireysellik duygu ve çağrışım ön plandadır; manzumede toplumsal konular yaşanmış ya da yaşanabilecek olaylar işlenir.
9. Şiirde çok anlamlılık ve imge ağır basarken manzumede sözcükler genellikle gerçek anlamında kullanılır.
10. Manzumeler genellikle didaktik metinlerdir.
2. ETKİNLİK
Aşağıda, dünya edebiyatından bir şiir örneği verilmiştir. Bu şiiri “Dost” şiiriyle içerik ve biçim yönünden karşılaştırınız.
GÖK ÖYLE MAVİ…
Gök öyle mavi, öyle durgun
Damlar üzerinde!
Yeşil bir dal sallanadursun
Damlar üzerinde!
Ürpertip gökyüzünü birden,
Bir çan tın tın eder,
Bir kuştur şu ağaçta öten;
Türküsünü söyler.
İşte hayat! Aç gözünü gör;
Bak ne kadar sade.
Her günkü sakin gürültüdür,
Şehirden gelmekte,
Ey sen ki durmadan ağlarsın,
Döversin dizini;
Gel söyle bakalım ne yaptın,
Nettin gençliğini?
Paul Verlaine
çev.: Cahit Sıtkı Tarancı
