9.Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı MEB Kitabı Cevapları 126. sayfanın cevaplarına aşağıdan ulaşabilirsiniz.
Masalların söyleyeni belli değildir. Masallar, halkın ortak edebî ürünleri arasında yer alır. Halk arasında dilden dile söylenerek gelecek kuşaklara aktarılan masallar, sonradan yazıya geçirilmiştir.
Masal Planı
Masallar; döşeme, serim, düğüm, çözüm ve dilek bölümlerinden oluşur:
Döşeme: Dinleyicinin ilgisini çekme amacı taşıyan tekerleme bölümüdür. Tasa Kuşu masalında olduğu gibi “Evvel zaman içinde, kalbur saman içinde…“ gibi kalıplaşmış sözlerle başlar.
Serim: Tasa Kuşu masalında olduğu gibi kişiler tanıtılır. “Bir memleketin birinde…” gibi ifadelerle olaya giriş yapılır.
Düğüm: Olaylar gelişir, çatışma ortaya konur. İyiler ve kötüler bu bölümde belirginleşir. Olayın ayrıntılarına girilir. Merak duygusu yoğunluk kazanır. Olaylar hızlanarak çözüm noktasına yönelir. Tasa Kuşu masalında tasa kuşunun Sülün kızı kanatlarının arasına almasıyla gelişen olaylar düğüm bölümünü oluşturur.
Çözüm: Düğüm bölümünde belirginleşen çatışma bu bölümde iyilerin kazanması ve kötülerin cezalandırılmasıyla çözülür. Tasa Kuşu masalında Oh dedenin, Sülün kızın dileğini yerine getirmesi çözüm bölümünü oluşturur.
Dilek: Masal “Onlar ermiş muradına, biz çıkalım kerevetine”, “Darısı yurdumuzun güzelleri başına” gibi iyi dilek bildiren kalıplaşmış sözlerle son bulur.
Metni Anlama ve Çözümleme
1. Tasa Kuşu adlı metindeki tekerlemenin masala katkısını belirtiniz.
Dinleyicilerin dikkatini çekmek için masalların özellikle giriş bölümlerinde söylenen farklı uzunluktaki tekerlemelerdir. Masalın düğüm ve çözüm bölümlerinde de tekerleme söylenir. Tekerleme masala başlarken, anlatıcının maharetini ortaya koyması açısından da önem taşır.Aynı zaman tekerleme içinde fantastik öğeler dinleyiciyi olağanüstü özelliklere alıştırma çabasıdır.
2. Masalın temasını ve konusunu belirtiniz.
Elindeki güzelliklerin farkına varma, tasalanmama. İlerisi için kaygı duymama. Konusu da Sülün Kız, sürekli kaygılanması üzerine elindeki her şeyi kaybeder. Bunun üzerine yazılmış öğüt verici metindir.
3. Masaldaki olağanüstülükleri belirtiniz.
Tabiatta duyduğu seslerin birden kesilmesi,ağaçların meyvelerinin olmaması,kuşların,kumruların,serçelerin birden ötmemesi, Ak sakallı dedenin gelmesi ve onun isteklerini yapması sonucunda bütün olumsuzlukların tersine dönmesi.
4. Masal kahramanlarının kişilik özelliklerini belirleyiniz.
Sülün Kız: Sürekli kaygılı, her şeyin olumsuz olabileceği düşünen evhamlı biri.
Anne: Bütün olumsuzluklara rağmen güzel düşünmeyi bilen biri.
Aksakallı Dede: İyilikleri gerçekleştiren olağanüstülükleri olan biri.
5. Tasa Kuşu adlı metinde öne çıkan yapı unsurunun kurgudaki işlevini değerlendiriniz.
Masallar döşeme,serim,düğüm,çözüm ve dilek bölümlerinden oluşur. Hemen hemen anlatmaya bağlı metinde serim, düğüm , çözüm bölümleri olur. Burada ayrıca döşeme ve dilek bölümü konmuştur. Masallarda bu bölümlerin olması kurguda anlatılanlara yardımcı olur. Mesela döşeme olması aslında masalda anlatılan olağanüstü olaylara dinleyiciyi alıştırmak amacıyla yapılır.Dilek bölümdeyse masal boyunca iyi ve kötü hep karşılaştırılınca masalın sonunda iyi dilek ortaya konup dinleyicinin iyinin yanında yer alması sağlanır.
6. Tasa Kuşu adlı metindeki açık ve örtük iletileri belirleyiniz.
