9.Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı MEB Kitabı Cevapları 224. sayfanın cevaplarına aşağıdan ulaşabilirsiniz.
Metin ve Türle İlgili Açıklamalar
Biyografi
Biyografi (yaşam öyküsü), alanında tanınmış bir kişinin hayatını anlatan yazı türüdür. Biyografi türünde siyaset, bilim, sanat, spor vb. alanlarda tanınmış insanların hayatı; bilgi, belge ve tanıklara dayanılarak, tarafsız ve gerçekçi bir şekilde anlatılır. Kişinin değeri, benzerlerinden farklı yönleri anlatılır.
Biyografilerde bazen anılardan da yararlanılır. Açık, sade bir dille yazılan biyografide kronolojik bir sıra izlenebilir. Diğer öğretici metinlerde olduğu gibi biyografilerde de anlatıcı kurmaca bir kişi değil, yazarın kendisidir.
Eski Yunan edebiyatında Plutarkhos’un Hayatlar, İngiliz edebiyatında William Roper’in Sir Thomas More’un Hayatı ve James Boswell’in Samuel Johnson’un Hayatı, Avusturya edebiyatından Stefan Zweig’ın Üç Büyük Usta dünya edebiyatının tanınmış biyografilerindendir.
Tanzimat Dönemi’nde Beşir Fuat’ın Victor Hugo, Namık Kemal’in Evrak-ı Perişan, Recaizade Mahmut Ekrem’in Kudemadan Birkaç Şair, Muallim Naci’nin Osmanlı Şairleri; Servetifünun Dönemi’nde Süleyman Nazif’in Mehmet Âkif adlı eseri biyografi türünde öne çıkar. Cumhuriyet Dönemi’nde İlhan Geçer’in Cahit Sıtkı Tarancı, Mithat Cemal Kuntay’ın Namık Kemal, Ahmet Rasim’in İlk Büyük Muharrirlerden Şinasi, Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun Atatürk, Beşir Ayvazoğlu’nun Yahya Kemal, İhsan Işık’ın Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi adlı eserleri bu türün tanınmış örneklerindendir.
Metni Anlama ve Çözümleme
1. Cahit Sıtkı Tarancı adlı metinde geçen “Kelimeler onun eline geçti mi munisleşiyor, sevimli bir hal alıyor.” cümlesinde altı çizili kelimenin anlamını metindeki bağlamından hareketle tahmin ediniz. Tahmininizi kaynaklardan yararlanarak kontrol ediniz.
Munis kelimesi TDK’ya göre:
1. sıfat Alışılan, alışılmış, yabancı olmayan
2. Cana yakın, uysal, sevimli
“Ağlamaktan renkleri silinmiş zannolunan küçük munis gözleriyle bakıyordu.” – O. S. Orhon
3. Uygun
“Bu fikir birdenbire bana o kadar munis, yapılabilmesi o kadar kolay göründü ki hemen yola düştüm.” – Y. K. Karaosmanoğlu
Buna göre sözcükteki 2.anlam yani cana yakın, uysal,sevimli anlamı uygun düşüyor ki zaten cümle içinde de kullanılmıştır.
2. Cahit Sıtkı Tarancı adlı metnin ana düşüncesini ve yardımcı düşüncelerini belirleyiniz.
Ana düşünce: Cahit Sıtkı’nın hayatı ve edebi kişiliği
Yardımcı düşünceler:
· Cahit Stkı’nın doğum ve ölüm tarihleri
· Cahit Stkı’nın eğitimi
· Cahit Stkı’nın çalışma hayatı
· Cahit Stkı’nın yazın hayatına girişi
· Cahit Stkı’nın aldığı ödüller
· Cahit Stkı hakkında söylenenler
· Cahit Stkı’nın eserleri
3. Metindeki anlatım biçimlerini, düşünceyi geliştirme yollarını ve bunların işlevlerini belirleyiniz.
Açıklayıcı Anlatım:Metinde bilgi aktarımı sağlanmış. Okuyucuya direkt olarak bilgi paylaşımı yapılmış.
Tanık Gösterme: Cihad Baban’ın değerlendirmesiyle Cahit Sıtkı Tarancı; “Geniş Batı kültürünü Türkçe kalıplara dökerek kendi duyguları ile millileştiren ozandır. O, Fransız düşüncesini taklit etmedi.” derken tanık gösterme yapılmıştır.
Örnekleme: Eserlerinden örnekler verilmiştir.
Karşılaştırma: Diğer şair ve yazarlarla karşılaştırma yapılmıştır.
Sayısal verilerden yararlanma yapılmıştır.
Benzetme : “Cahit Sıtkı’da, elbette bütün yenileşme şiirimizde olduğu gibi, batıdan esen yellerin kokularını almak olağandır.” diyerek onun şiirlerini batıdan esen yellerin getirdiği kokulara benzetmiştir.
4. Metinde yazara / metne özgü dil ve anlatım özelliklerini belirleyiniz.
· Bugünkü dil keşmekeşi içinde Tarancı’nın dili dört başı mamur, ne demek istediğini bilen berrak ve akıcı bir dildir. Kelimeler onun eline geçti mi munisleşiyor, sevimli bir hal alıyor. Dilindeki bu olgunluk, mısralarının gerçek şiirin harcıyla yoğrulan kuvvetli yapısı ve kelimeleri yerli yerine koymakta gösterdiği titizlik, Cahit Sıtkı’ya haklı olarak usta şair unvanını kazandırmış;
· Tarancı yeniliği eski biçimler içinde gizlemesini bilirdi. Bir yapıtın yarına kalıp kalmayacağı bugünden kestirilemez.
· Hece ölçüsünü büyük bir ustalıkla kullandığı ve serbest koşukla yazdığı şiirlerinde kelime oyunlarına gerek görmeden temiz, anlaşılır bir dil, yalın bir anlatıma önem verdi.
5. Cahit Sıtkı Tarancı adlı metnin, yazıldığı dönemin gerçekliğiyle ilişkisini değerlendiriniz.
Öğretici metin türlerinden biyografi olduğu dönemin gerçekliğine uygundur. Öğretici metinler kurmaca değildir gerçeğin kendisidir. Buradaki metin de gerçeklikle uyum sağlar.
6. Metinde ortaya konulan bilgi, tespit, yorum ve görüşleri; gerekçe, kanıt, tutarlılık, geçerlilik, doğruluk açısından değerlendiriniz.
Metnin giriş bölümünde yazarın hayatıyla ilgili doğum, ölüm,eğitim hayatı gibi yerler doğrudan bilgi olarak ele alınmıştır. Buradaki bilgiler nesneldir.
Şairin dil ve anlatımıyla ilgili yapılan yorumlarsa tespit ve yorumları ele almaktadır.Aynı zamanda şair hakkında görüş belirtenler de tespit ve yorumlarını dile getirmişlerdir.
Tutarlılık, geçerlilik , doğruluk açısından metnin birinci bölümü herkes tarafından aynı değerlendirilip nadiren yorum ve görüşe dayalı yerler yani yazar hakkında yapılan görüşler kişiden kişiye değişebilir.
7. Biyografi türünde yazılmış diğer önemli eserleri ve bu eserlerin yazarlarını belirtiniz.
Bursalı Tahir Bey, ”Osmanlı Müellifleri;
Mithat Cemal Kuntay, “İstiklâl Şairi Mehmet Akif Ersoy”;
Abdülhak Şinasi Hisar, “Yahya Kemal’e Veda”;
İbrahim Alaattin Gövsa, “Meşhur Adamlar Ansiklopedisi”;
Behçet Necatigil, “Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü”
Recaizade Mahmut Ekrem, Kudemadan Birkaç Şair
Muallim Naci, Osmanlı Şairleri
Beşir Fuad, Viktor Hugo
Süleyman Nazif, Mehmet Akif
Kenan Akyüz, Tevfik Fikret
Mehmet Kaplan, Namık Kemal Hayatı ve Eserleri
Olcay Önertoy, Halit Ziya Uşaklıgil, Romancılığı ve Romanımızdaki Yeri
Birol Emil, Mizancı Murad Bey, Hayatı ve Eserleri
Nurullah Çetin, Behçet Necatigil, Hayatı, Sanatı ve Eserleri
