9.Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı MEB Kitabı Cevapları 30. sayfanın cevaplarına aşağıdan ulaşabilirsiniz.
Metni Anlama ve Çözümleme
- Metin adlı yazıya göre metinlerin sınıflandırılmasında esas alınan ölçütleri belirleyiniz.
Metinleri; yazılış amaçları, hedef kitleleri, anlatım biçimleri, gerçeklikle ilişkileri bakımından gruplandırmak mümkündür.
- Bilimsel, felsefi ve edebî metinlerle kişisel hayatı konu alan metinler arasında ne tür farklılıklar vardır? Açıklayınız.
Bilimsel , felsefi ve edebi metinler insan hayatının geneline ilişkin anlatımlarda bulunurken kişisel hayatı konu alan metinlerdeyse özel olarak bir ya da birden fazla şahısın hayatına dair ayrıntılara yer verir. Genellikle bu kişiler toplumda önde olan isim yapmış kişilerdir. Mesela felsefi metinler varlık, ahlak, estetik gibi genel konular üzerinde dururken insan hayatını konu edinen metinlerden anı, gezi yazısı gibi türler bir insanın yaşamını baştan sona anlatabilir ya da onun gezdiği yerleri kaleme alabilir.
- Metin yazarı, kullanacağı metnin türünü belirlerken neleri göz önünde bulundurur? Açıklayınız.
Bu noktada iki önemli kriter vardır. Metnin yazarı metnini bilgi vermek için mi yoksa estetik zevk uyandırmak için yazacağına karar vermelidir. Bilgi vermek içinse öğretici metinler deneme , makale, sohbet, nutuk, fıkra, eleştiri gibi türleri estetik zevk için yazacaksa o zamanda roman, hikaye, şiir.. gibi türleri tercih edecektir. Tabi ki bunlar kendi içerisinde ayrı kriterlere sahiptir. Mesela estetik zevk uyandırmak için sanatsal metin yazan bir anlatımı şiir diliyle ortaya koymak istiyorsa roman ve hikaye gibi türleri tercih edemez.
- Metinde geçen “Her metnin kendine özgü sesi vardır.” ifadesinden ne anlıyorsunuz? Açıklayınız.
Her metnin kendine bir anlatımı vardır. Dili vardır. Öğretici metinlerden makalenin eğitici bilgi verici yanı varken aynı grup içerisinde bulunan deneme veya sohbet dili daha cana yakın ve sıcaktır. Yine sanatsal metinlerden şiir ile romanın dili kesinlikle birbirinden farklıdır. Şiir, imgesel ve sanatsal yanı daha baskınken roman anlatım daha betimleyici ve öyküleyicidir.
- Metin adlı yazının ana düşüncesini ve yardımcı düşüncelerini belirleyiniz.
| Ana Düşünce | Metni Oluşturan Unsurlar |
| Yardımcı Düşünce | · Metni oluşturan yapı · Hayatın akışını düzenleyen metinlerin birbirinden farklı olduğu · Metinlerin hedef kitleye göre değiştiği · Metinlerin gruplandırılması · Sanatsal ve öğretici metinleri olmak üzere 2 çeşit tasnifi · Her metni kendine özgü anlatımı olduğu |
Şerif Aktaş (1945-2013) Yazarın Biyografisi
Şerif Aktaş (1945-2013): Erzincan’da doğdu. İlkokulu ve ortaokulu Erzincan’da, liseyi ise Erzurum’da bitirdi. Yükseköğrenimini Erzurum Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünde tamamladı. Yurdun çeşitli illerinde edebiyat öğretmenliği yaptı. 1973 yılında “Refik Halit Karay’ın Eserleri Üzerine Bir Araştırma” adlı teziyle edebiyat doktoru oldu. 1975 yılında Erzurum Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesine uzman olarak girdi. 1981 yılında “Ahmet Rasim’in Eserlerinde İstanbul” adlı teziyle doçent unvanını aldı. 1987 yılında profesör olan Şerif Aktaş, çeşitli üniversitelerde akademisyen olarak görev yaptı. Yazar, edebiyat üzerine pek çok teorik çalışma yaptı; inceleme, antoloji, ders kitabı, makale türünde eserler verdi. Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş, Edebiyatta Üslup ve Problemleri, Şiir Tahlili, Yenileşme Dönemi Türk Şiiri ve Antolojisi yazarın eserlerinden bazılarıdır.
