Divan Edebiyatı Nazım Şekilleri – Muhammes

MUHAMMES

  • Muhammes, beş dizelik bölümler halinde söylenen nazım şeklidir.
  • Bir muhammesin ilk beşliğindeki son dizenin, aynı beşlikteki diğer dört dize ile kafiyeli olması şart değildir.
  • Beşlik sayısı bir kayda bağlı değildir.
  • Bend sayısı 4-8 arasında değişir.
  • Aruz ölçüsüyle yazılır.
  • İlk bendin 5 dizesi birbirleriyle, sonraki bendlerin son bir ya da iki dizesi ilk bend ile uyaklıdır.
  • Son bir ya da iki dize, her bendin sonunda aynen tekrarlanıyorsa bu muhammese “muhammes-i mütekerrir“, bu dizelerin ilk bend ile yalnızca uyak yönünden uyuştuğu muhammeslere ise “muhammes-i müzdeviç” adı verilir.
  • Muhammeslerde çoğunlukla felsefî düşünceler, tasavvuf konuları ele alınır.
  • En çok Muhibbî (Kanuni Sultan Süleyman) eser vermiştir.
  • Muhammes her konuda yazılabilir.
  • Felsefî bir fikir, bir düşünce, bir dünya görüşü, övgü, aşk, sevgiliyi özleyiş muhammeslerin konusu olabilir.
  • Son bendde şairler mahlaslarını söylerler.