SÖZ SANATLARI / EDEBİ SANATLAR – 19
1.
Haklının elinde olmalı cihan
Mazlumun gözünde seller yanmakta
Bu dizelerde geçen “seller yanmakta” sözünde, aşağıdaki açıklamalardan hangisine uygun bir söz sanatı vardır?
A) Bir durumu gerçekte olduğundan daha üstün gösterme
B) Biz sözü benzetme amacıyla başka bir söz yerine kullanma
C) Birden çok anlamı bulunan sözcüğü uzak anlamıyla kullanma
D) Bir anlam inceliği yaratmak için bildiği şeyi bilmez görünme
E) Bir olgunun gerçek etkenini bir yana bırakarak olguyu başka bir nedene bağlama
2.
Adıma ağaç dediler
Şimdi dinle nelerim var
Biten meyvemi yediler
Daha daha nelerim var
Bu dizelerde aşağıdaki açıklamalardan hangisine uygun bir söz sanatı vardır?
A) Bir anlam inceliği yaratmak için bildiği şeyi bilmez görünme
B) Birkaç şeyi söyledikten sonra onlarla ilgili başka şeyleri bir sıra gözeterek anlatma
C) Bir sözü gerçek anlamı dışında başka bir söz yerine kullanma
D) Bir olgunun gerçek etkenini bir yana bırakarak olguyu başka bir nedene bağlama
E) İnsan dışındaki varlıkları kişileştirerek onları insan gibi konuşturma
3. Aşağıdaki beyitlerin hangisinde “teşbih-i beliğ” vardır?
A) Şu yalan dünyaya geldim geleli Severim kır atı bir de güzeli
B) Gelmiş iken bir habercik sorayım Niçin gitmez Yıldız Dağı dumanın
C) Atılırsın ateşe de, güle de Saf bir su gibidir içinde istek
D) Yumuşacık beyaz elin Kalem kaşın, ince belin
E) Bari bakışınla biraz sevgi ver Yüreğime su serpsin bir bakışın
4.
Bakışların fırtına, duruşun durgun su
Biri alabora eder biri boğar
Şair ilk dizedeki “fırtına” sözcüğünün özelliğini ikinci dizede “alabora etmek”; ilk dizedeki “su” sözcüğünün özelliğini de ikinci dizede “boğmak” şeklinde açıklamıştır.
Düşüncesini böyle açıklayan şair, bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisine başvurmuştur?
A) Tecahül-i arif
B) Leff ü neşr
C) irsal-i mesel
D) Mecaz-ı mürsel
E) İntak
5. Karadeniz’in yemyeşil yamaçlarına serpilmiş olan evler, yabani otlar arasından fışkıran renk renk çiçekler gibi görünür bölgeyi ziyaret eden insanlara.
Bu cümlede birbirine benzetilen iki şey, aşağıdakilerden hangisidir?
A) yamaçlar – çiçekler
B) çiçekler – evler
C) çiçekler – insanlar
D) yamaçlar – evler
E) insanlar – yamaçlar
6.
Hâşimî birini severse gönül
Diken bir gül olur, baykuş da bülbül
Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi ağırlıktadır?
A) Tenasüp
B) Cinas
C) Tevriye
D) Nida
E) Telmih
7.
Karac’oğlan gene coştu bunaldı
İnip aşkın deryasına dolandı
Güzel gitti diye pınar ağladı
Acıdı yüreğim yandı pınara
Şair bu dörtlüğün üçüncü dizesinde, pınarın ağlamasını güzelin gitmesine bağlayarak aşağıdaki sanatlardan hangisine başvurmuştur?
A) Tecahül-i arif
B) Kinaye
C) Tevriye
D) Hüsn-i ta’lil
E) Mecaz-ı Mürsel
8. Yusuf sabır ile vardı Mısır’a
Bu da gelir, bu da geçer, ağlama
Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi vardır?
A) Teşbih
B) Teşhis
C) Tevriye
D) Nida
E) Telmih
9.
Akşam oldu ikindi
Mum şamdana dikildi
Herkesin yâri geldi
Benim boynum büküldü
Bu şiirin son dizesindeki “boynu bükülmek” sözünde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi vardır?
A) Tevriye
B) Kinaye
C) Tezat
D) Cinas
E) Tariz
10.
Al şalım, yeşil şalım
Dünyayı dolaşalım
Sen yağmur ol, ben bulut
Maçka’da buluşalım
Şair bu dörtlüğün üçüncü dizesinde aşağıdaki söz sanatlarından hangisine başvurmuştur?
A) Tevriye
B) Tenasüp
C) Tezat
D) Cinas
E) Mecaz-ı Mürsel
11.
Kalktı göç eyledi
Avşar elleri
Ağır ağır giden eller bizimdir
Arap atlar yakın eder ırağı
Yüce dağdan aşan yollar bizimdir
Bu dörtlüğün üçüncü dizesindeki söz sanatı aşağıdakilerin hangisidir?
A) Tezat
B) Tevriye
C) Telmih
D) Cinas
E) Mecaz-ı Mürsel
12.
Doğan aylar gibi doğar görünür
Kırmızılar giyip çıkar salınır
Ah ettikçe kara bağrım delinir
Sayılmaz benlerin binden ziyade
Bu dörtlüğün son iki dizesinde aşağıdaki açıklamalardan hangisine uygun bir söz sanatı vardır?
A) Bir olgunun gerçek etkenini bir yana bırakarak olguyu başka bir nedene bağlama
B) Bir sözü gerçek anlamı dışında başka bir söz yerine kullanma
C) Sözün etkisini artırmak için bir konuyu, düşünceyi, varlığı ya da duyguyu olduğundan büyük ya da küçük gösterme
D) Herkesçe bilinen bir olaya, ünlü bir kişiye, bir inanca işaret ederek onu hatırlatma
E) İnsan dışındaki varlıkları kişileştirerek onları insan gibi konuşturma
13.
Yürü behey
Bulgar Dağı
Senden yüce dağ olmaz mı
Sen yaylanın güzelisin
Yanakların ak olmaz mı
Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangileri vardır?
A) Kinaye – intak
B) Teşhis – cinas
C) Tecahül-i arif – tezat
D) Telmih – tevriye
E) Nida-teşhis
14.
Kadir Mevlâm kudretini bildirir
Daim ağlar kullarını güldürür
Menevşeler külahını kaldırır
Yeşil çemenlerde yeler durmayıp
Bu dörtlükte aşağıdaki söz sanatlarının hangilerine başvurulmuştur?
A) İntak – tevriye
B) Benzetme – hüsn-i ta’lil
C) Kişileştirme – cinas
D) Tevriye – abartma
E) Tezat – istiare
CEVAPLAR
1-B | 9-B |
2-E | 10-B |
3-D | 11-A |
4-B | 12-C |
5-B | 13-E |
6-A | 14-E |
7-D |
|
8-E |
|
