Ahmet Mithat Efendi Kimdir, Hayatı, Biyografisi, Eserleri, Özellikleri, Edebi Kişiliği…
- Ahmet Mithat Efendi, 1844 yılında İstanbul’da doğmuştur. Orta hâlli bir ailenin çocuğu olan Ahmet Mithat, çeşitli devlet memurluklarında bulunmuştur. Maaş almadan çalıştığı “Darüşşafaka”da, nöbetçi olduğu bir gece, kalp krizi geçirerek ölmüş ve (1913) Fatih Türbesi yakınlarına defnedilmiştir.
- Ahmet Mithat Efendi, kavgacı ve ihtilalci olmaktan ziyade halk ve hizmet adamıdır.
- Tanzimat Döneminde, yenileşme hareketini en geniş anlamda gerçekleştiren sanatçıdır.
- Eserlerini halkın eğitimi, bilgilenmesi için yazmıştır. Bu amaçla roman, hikâye, oyun, coğrafya, tarih, felsefe, fizik, biyoloji gibi çok farklı türlerde eserler vermiştir.
- Özellikle romanlarında, olayların akışını keserek okuyucuya didaktik bilgiler vermiştir.
- Hiçbir sanat endişesi gütmeden yazmıştır. Halkı bilgilendirmeyi amaç edindiğinden dönemine göre sade bir dil kullanmıştır. Bu nedenle kitaplarında ve gazete yazılarında çok büyük okuyucu kitlesine ulaşmıştır.
- Çok sayıda ve türde eser vermesi (İki yüz kadar eser vermiştir.) eserlerinin sanat yanını olumsuz yönde etkilemiştir. Bu nedenle eserleri teknik bakımdan çok da yeterli değildir.
- Teknik ve üslup bakımından basit olan eserleri, dil sadeliği, eğiticiliği ve tasvirler bakımından önemlidir.
- Hayatını kalemiyle kazanan ilk yazarımızdır.
- Eğlendirerek öğretmeyi amaç edinmiştir. Eserlerinde okurlarına ahlaki rehberlik yaparak iyiyi kötüyü, doğruyu, yanlışı belirtmiş; kahramanların iyilerini mutluluğa kavuşturmuş, kötülerini cezalandırmıştır.
- İlk eserleri romantik özellikler taşır, daha sonraki eserlerinde natüralist özellikler görülür.
- Ahmet Mithat Efendi, gazeteci olarak da dikkati çeker; çıkardığı gazetelerin baskı, dizgi, düzeltme ve yazarlık gibi işlerini kendisi yapmıştır.
- Edebiyatımızda hikâye türünün ilk örneği olan “Letaif-i Rivayat” adlı eseri önemlidir.
ESERLERİ
- Roman
Yeniçeriler, Hasan Mellah, Hüseyin Fellah, Felâtun Bey ile Rakım Efendi, Dünyaya İkinci Geliş, Paris’te Bir Türk, Henüz On Yedi Yaşında, Dürdane Hanım, Jön Türk, Müşahedât, Esrar-ı Cinayet, Cellat…
- Hikâye
Letaif-i Rivâyât, Kıssadan Hisse, Firkat,
- Gezi
Avrupa’da Bir Cevelan
- Tiyatro
Çengi yahut Dâniş Çelebi, Çerkez Özdenler, Açıkbaş, Siyavuş
- Diğer Eserleri
Üss-i İnkılap (1853 Kırım Savaşı’ndan II. Abdülhamit Dönemi’ne kadar olan olayları konu alan tarih kitabıdır.)
Müdafaa (Eleştiri)
Muhaberat ve Muhaverat [Haberleşme ve Konuşmalar (Mektup)]
Menfa (Anı)…
