Atasözleri, Oluşumları, Özellikleri, Örnekleri, Açıklamaları
- Atalardan kaldığı kabul edilen (ilk söyleyeni unutulmuş, anonim), genel kural niteliğindeki kısa, özlü, kalıplaşmış sözlerdir.
– Armudu soy ye, elmayı say ye.
– Dost, dostun eyerlenmiş atıdır.
– Bal, bal demekle ağız tatlanmaz.
– Paça ıslanmadan balık tutulmaz.
- Atasözleri gerçek anlamlı, mecaz anlamlı ya da kinayeli olabilir.
Gerçek Anlamlılar
– Bugünün işini yarına bırakma.
– Akıllı düşman, akılsız dosttan hayırlıdır.
– Açma sırrını dostuna, o da söyler dostuna.
– Az söyle, çok dinle.
– Sebepsiz ölüm olmaz.
– Her çok, azdan olur.
– Güvenme varlığa, düşersin darlığa.
Mecaz Anlamlılar
– Körle yatan şaşı kalkar.
– Aç tavuk düşünde darı görür.
– Altın eşik, gümüş eşiğe muhtaç olur.
– Çivi çiviyi söker.
– Minareyi çalan kılıfını hazırlar.
– Rüzgâr eken fırtına biçer.
– Lafla peynir gemisi yürümez.
Kinayeli Olanlar
– Yuvarlanan taş yosun tutmaz.
– Ağaç yaşken eğilir.
– Ayağını yorganına göre uzat.
– Damlaya damlaya göl olur.
– Gülü seven dikenine katlanır.
– Alçak yerin tepeceği dağ görünür.
Kimi atasözleri birbiriyle çelişir.
– İyilik eden iyilik bulur.
– İyiliğe iyilik olsaydı koca öküze bıçak olmazdı.
– Fazla mal göz çıkarmaz.
– Azıcık aşım, kaygısız başım.
– Eğri oturup doğru konuşalım.
– Doğru söyleyeni dokuz köyden kovarlar.
– Zararın neresinden dönülse kârdır.
– Battı balık yan gider.
– Yalancının mumu yatsıya kadar yanar.
– Doğru söyleyenin tepesi delik olur.
