DEYİMLERLE ATASÖZLERİ ARASINDAKİ FARKLAR
1.Deyimler, değişik çekimlere girebilir; atasözlerinde böyle bir durum söz konusu değildir, atasözlerinde genel olarak geniş zaman ve emir kipi kullanılır.
ÖRNEK
“Başında kavak yelleri esmek” deyiminde “baş” ve “esmek” sözcüklerini değişik çekimlerde kullanabiliriz :
O zamanlar başımda kavak yelleri esiyordu.
Bugünlerde başınızda kavak yelleri esiyor.
Genç olanın başında kavak yelleri eser.
Bir zamanlar onun da başında kavak yelleri esmişti.
Bir dönem herkesin başında kavak yelleri esmeli.
Benim başımda kavak yelleri hiç esmedi.
2.Deyimleri oluşturan sözcükler arasına başka sözcükler girebilir ama atasözlerini oluşturan sözcükler arasına giremez.
ÖRNEK
“Ayıkla pirincin taşını” deyimini buna göre kullanalım:
Ayıkla bakalım pirincin taşını?
Ayıkla şimdi pirincin taşını.
Ayıklayabilir misin pirincin taşını?
Ayıkla ayıklayabilirsen pirincin taşını.
3.Deyimler durum bildirir, kural koymaz, genelleme yapmaz. Atasözleri toplumun genelini ilgilendirir, kural koyar, öğüt verir, yol gösterir.
4.Deyimler, kullanıldıkları cümlelerde anlam kazanır, atasözleri tek başlarına bir hüküm bildirir.
DEYİMLERLE ATASÖZLERİ ARASINDAKİ BENZERLİKLER
Her ikisi de
- Toplumsaldır.
- Kalıplaşmış sözlerdir.
- Gerçek veya mecaz anlamda kullanılabilir.
- Söyleyeni belli değil yani anonimdir.
