AYT Edebiyat Denemesi – 11 (Test Çöz – Online)

Rüya gibi bir akşamı seyretmeye geldin

Çok benzediğin memleketin her tepesinde

Baktım: Konuşurken daha bir kere güzeldin

İstanbul'u duydum daha bir kere sesinde

Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Hüsnütalil sanatı kullanılmıştır.

B) 14'lü hece ölçüsüyle yazılmıştır.

C) Redif ve tam uyak kullanılmıştır.

D) "Sevgili", memlekete; "akşam", rüyaya benzetilmiş­tir.

E) Çapraz uyak düzeniyle yazılmıştır.

 _ _ _ _ Bu nedenle, Batı üniversitelerinin Türk dili ve yazını okutan bölümleri Osmanlı yazınından uzaklaşıp günümüz yazınına, günümüz yazarlarına geliyor; bu­nun sonucu olarak da öykücülerimiz, romancılarımız, ozanlarımız üzerine değişik düzeylerde tez çalışmaları yapılıyor. Bu çalışmaların birçoğundan haberimiz bile olmuyor, olması da gerekmez.

Düşüncenin akışına göre bu parçanın başına aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Osmanlı yazını, günümüzde de canlılığını koruya­bilmektedir .

B) Batı yazınıyla Türk yazını bugün iç içedir.

C) Her yazarın Batı düzeyinde roman yazdığı söyle­nemez.

D) Yazarlarımız, kendileriyle ilgili çalışmalardan ha­bersizler.

E) Bugün Türk yazını, hatırı sayılır bir düzeye ulaştı.

(I) "Çanlar Kimin İçin Çalıyor", Hemingway'in İspanya iç savaşını anlatan romanı. (II) Hemingway, yaşamı tanıyan bir sanatçı; bu roman da sanatçının yaşam karşısında yansız tanıklığı. (III) Hemingway, bu roman­dan önce yazdığı "Güneş de Doğar" romanında da İs­panya'yı anlatır.(IV) "Çanlar Kimin İçin Çalıyor''da kin, öfke, kavga, ölüm, kan ve barut içindeki İspanya'dan, insan bilgimizi çoğaltan "insan manzaraları"sergilenir. (V) Oysa "Güneş de Doğar", mutlu İspanya'nın sıcak romanıdır.

Bu parçadaki numaralanmış cümcelerden hangi­lerinde "yorumlama"ya yer verilmemiştir?

A) I ve III              

B)I ve V              

C)II ve III

D) III ve IV           

E)IV ve V

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yapılmıştır?

A) Birçok tarihî mekân, günümüzde önemini kaybet­mek üzere.

B) Hoşgörü sahibi insanlar, diğer insanlara büyük bir özveri ile yaklaşırlar.

C) Günübirlik gittiğimiz o küçük belde hâlâ aklımızdan çıkmamıştı.

D) Keyfini kaçıran birtakım insanlarla belirli bir süre sonra ilişkini kesmelisin.

E) Kuşbakışı olarak çizilmiş bu haritanın bize çok yar­dımı dokundu.

Geçenlerde Cevdet Kudret Şiir Ödülü bir törenle sahip­lerine verildi. Bu ödül, çıkacak yer bulamayan yeraltı sularını, bundan sonra da çıkarmalıdır.

Bu parçada "çıkacak yer bulamayan yeraltı suları" sözüyle belirtilmek istenen aşağıdakilerden han­gisidir?

A)  Yazdığı şiirleri eleştirmenlere beğendiremeyen şairler

B) Edebiyat dergilerinde yer alamayan ya da kitap yayımlamamış olan yetenekli genç şairler

C) Yarışmalara katılmayı onuruna yediremeyen dene­yimli sanatçılar

D) Eleştirmenlerin küçümsediği, şiir antolojilerine alın­mayan eski şairler

E) Çok az kişinin tanıdığı usta sanatçılar

Gece zindanda Yusuflar sıralanmış yatıyor

Yüzlerinde okurum gündüz sapsarı rüyalarını

Kimi sehpada görür kendini çarmıhta kimi

Ve ararlar yine zindandaki dünyalarını

Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi yoktur?

A) Telmih                                 

B) Açık istiare

C) Tekrir                                   

D) Kapalı istiare

E) Tezat

Atın belli kısa boynu uzunu

Kuru suratlısı elma gözünü

Kızın iplik iplik süt beyazını

Severim kır atı bir de güzeli

Bu dörtlüğün nazım türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Güzelleme                           

B) Koşma

C) Taşlama                              

D) Şathiye

E) Devriye

Aşağıdaki dörtlüklerden hangisinde şiirsellik daha sınırlıdır?

A) Sesin perde perde genişledikçe

Solan gözlerinde yağarken gece

Sürür eteğini silik ince

Bir gölge bahçenin uzaklarında

B) Düşlerine ödünç veriyor kendini üstelik

Bir tabak buzlu çileği şiire yerleştiriyorum

Bense Gizli kalmasın diye

C) Bir yalnızlık büyütürdüm saksıda

Kalandı çok eski günlerden

Bir bana yetsin hıncımı arttırsın

Aşkımı pekiştirsin diye sevince

D) Gökyüzünde İsa ile

Tur dağında Musa ile

Elindeki asa ile

Çağırayım Mevlâm seni

E) İşte yine baharın sonu

Yağmur yağıyordu

Sokaklar, caddeler soğuktu

Ve bacalar tütüyordu evlerde

I.

- Fakat nevbet

Zavallı yavrucağım hâline harâb ediyor: Vücudu ateş içinde, dalıp dalıp gidiyor İlaçların da mı te'siri kalmamış acaba? Sekiz gün oldu...

- Merak etmeyin hanım, hammâ...

- Hayır, Huda'ya emanet, neden merak edeyim? Fakat kuzum, ne kadar da olsa ben de vâlideyim! Geçer bu korkulacak şey değil.

II.

Bir dala konmuştu karga cenapları;

Ağzında bir parça peynir vardı,

Sayın tilki kokuyu almış olmalı,

Ona rağmen yapmaya başladı.

"-Ooo! karga cenapları, merhaba!

Ne kadar güzelsiniz, ne kadar şirinsiniz!

Gözüm kör olsun yalanım varsa.

Tüyleriniz gibiyse sesiniz,

Sultanı sayılırsınız bütün bu ormanın.

Bu iki metnin türleri aşağıdakilerin hangisinde sı­rasıyla verilmiştir?

A) Hikâye - fabl

B) Manzum hikâye - fabl

C) Masal - destan

D) Masal - hikâye

E) Roman – masal

 I.   Ele alınan durum veya eserin hem olumlu hem olumsuz yönleri açıklanır.

II.  Herhangi bir konuda yazarın kendi "ben"ini yazdığı yazılardır.

III. Güncel bir konunun kanıtlanma amacı güdülmeden ele alındığı yazılardır.

IV. Toplumu ilgilendiren olay ve durumların 5N1K ku­ralıyla ele alındığı yazılardır.

Numaralanmış cümlelerde verilen açıklamalardan hangisi aşağıdaki düzyazı türlerinden biriyle eşleşmez?

A) Haber yazısı                        

B) Eleştiri

C) Sohbet                                

D) Deneme

E) Fıkra

Karac'oğlan der ki geçti çağlarım

Meyve vermez oldu gönül bağlarım

Aklıma geldikçe durmaz ağlarım

Gözüm yaşı sel olduğu zamandır

Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Tunç uyak kullanılmıştır.

B) Ek hâlinde redif kullanılmıştır.

C) Durak düzeni üçüncü dizede bozulmuştur.

D) Bir koşmadan alınmıştır.

E) Alındığı şiirin ilk dörtlüğüdür.

Meslek yaşamında ilk özel dersini Ressam Hoca Ali Rıza'dan almış olan Nazmi Ziya Güran, onun için şunları söylüyor: "Bence Ali Rıza Bey çok büyük adam, ben ondan hiçbir şeyin etkisi altında kalmamayı öğrendim; yine onun telkini iledir ki çok hoşuma giden bir resim gördüğüm zaman ondan, korkunç bir şey görmüş gibi kaçar; ona dikkatle bakmazdım." Bu, çok aşırı ve tuhaf bir davranış değil mi? Öyle ya, iyi resim görmeden nasıl ressam olacaksın?

Bu parçada asıl vurgulanan düşünce aşağıdakilerden hangisidir?

A) Her sanatçı, ustalaşmada kendisine göre bir yol izler.

B) Sanatçı, sanatını aşırılıkların uzağında tutmalıdır.

C) Kimi sanatçılar öğrencileri yanlış yönlendirirler.

D) Bir ressam, kendisinden önce yapılan iyi resimleri görerek ustalaşır.

E) Büyük sanatçılar, sanatlarına ulusal ögeleri ekle­melidirler.

Aşağıdaki dizelerin hangisinde bir söz sanatı yoktur?

A) Bir akşam ışık olduk, renk olduk, ses olduk

Yeniden kışla olduk, asker olduk, tüfek olduk

B) Ben sana bülbül, sen bana gülşen ol

Bırak ben ağlayım, sen gül, şen ol

C) Tam otların sarardığı zamanlar

Yere yüzükoyun uzanıyorum

D) Kalemim bir fırçadır, ucu iğneden ince

Bir boya kutusudur kafam geceden kara

E) Ben öpmeden önce yanaklarını

Varsın teller, tüller, duvaklar öpsün

Aşağıdakilerin hangisinde bilgi yanlışı yapılmıştır?

A) Absürt tiyatro; bütün alışılmış kalıpların , düzenin ve mantığın dışına çıkar.

B) Panel, güncel bir konunun dinleyiciler önünde bir başkan yönetiminde sohbet havasında tartışılma­sıdır.

C) Melodram, dramın duygulandırıcı ve daha fazla heyecan verici olanıdır.

D) Masal çocuklar için yazılan, didaktik içerikli, ulusal nitelikte bir türdür.

E) Bir dinleyici topluluğuna bir düşünceyi aşılamak için yapılan konuşmalara söylev denir.

Aşağıdakilerin hangisinde imge kullanılmamıştır?

A) Güneşin gözü aktı narlar çatladı bir bir

Saçının perçeminde rüzgâr pusuyla düştü

B) Büyük ve yeniktir erkekler

Söz dinlemez serüvenci çocuk

C) Sen o saatler uykudaydın

Dışarıda kan rengi bir yağmur yağıyordu

D) Zicirlerle çekiyor, işçiler

Güneşi, yatağımın başına

E) Sen geldin benim deli köşemde durdun

Bulutlar geldi üstünde durdu

Defler vuruldu önceden

Sazlar çalındı inceden

Döşek sermişler yencadan

Bir nur doluyor cismime

Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Düz uyak düzeniyle yazılmıştır.

B) 8'li hece ölçüsüyle yazılmıştır.

C) Açık istiareye yer verilmiştir.

D) Bir semaiden alınmıştır.

E) Halk edebiyat, geleneğiyle yazılmıştır.

I.

Can evinden vurdu felek neyleyim

Ben ağlarım çelik teller iniler

Ben almadım toprak aldı koynuna

Yârim diyen bülbül diller iniler

II.

Vardım ki yurdundan ayak çekilmiş

Yavru gitmiş ıssız kalmış otağı

Camlar şikest olmuş meyler dökülmüş

Sakiler meclisten çekmiş ayağı

Aşağıdakilerden hangisi numaralanmış bu dörtlük­lerin ortak özelliklerinden biri değildir?

A) Redife yer verilmisi

B) Hece ölçüsüyle yazılması

C) Aynı nazım biçimiyle yazılması

D) Zengin uyağın kullanılması

E) Yalın bir söyleyişin tercih edilmesi

13.   Güzel ben seni isterim

Seni koynumda beslerim

Yüzünü güzel göreyim

Zülüfün kara değil mi

Bu dizelerin alındığı nazım biçimi aşağıdakilerden hangisinde vardır?

A) Sâfi güzel olan, şol bazı kötü

Yiğidin densizi ey'olmaz zati

Gayet durgun ister silahi atı

Yiğit el çekmeyip viran olmalı

B) Aman hey Allah'ım aman

Ne aman bilir ne zaman

Üstümüzde çayır çemen

Bitmeden bir dem sürelim

C) Mendilim yudum arttım

Gülün dalında kuruttum

Adım ne idi unuttum

Sorulmayı sorulmayı

D) Şu dağlar olmasaydı

Çiçeğe solmasaydı

Ölüm Allah'ın emri

Ayrılık olmasaydı

E) Mestine de deli gönül mestine

Aşık olan gül gönderir dostuna

Telli mahramasın attı üstüme

Terlisin dedi sevdiğim sil dedi bana

Çadırımın üstüne yağmur yağıyor

Saros körfezinden rüzgâr esiyordu

Ve ben, bir roman kahramanı

Ot yatağın içinde İkinci dünya harbinde

Başucumda zeytinyağı yakarak

Mevzumu yaşamaya çalışıyordum

Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Eylemden isim yapım eki kullanılmıştır.

B) Basit, türemiş ve birleşik sözcükler vardır.

C) İyelik ekleri kullanılmıştır.

D) Yönelme, bulunma, ayrılma durum ekleri vardır.

E) İsimden isim yapım eki kullanılmıştır.

Aşağıdaki dizelerin hangisinde uyak kullanılma­mıştır?

A) Öpe öpe uyandırdım, şiir yaptım sözcükleri

Savaşta kalemime kurşun yaptım sözcükleri

B) Selam olsun karanfilin alına

Selam, tomurcukla defne dalına

C) Değirmen değirmen; beni de öğüt

Ben meyvesiz ağaç, yürüyen söğüt

D) Bu bahça, duygunun coşkun selidir

İçimi coşturan bahar yelidir

E) O gün gelsin söyle bir yarış olsun da gör

Dünyayı sen hele bir barış olsun da gör

Elvan çiçeklerden sokma başına

Kudret kalemini çekme kaşına

Beni unutursan doyma yaşına

Gez benim aşkımla yâr melil melil

Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) 6+5 durakla yazılmıştır.

B) Redif kullanılmıştır.

C) Koşma tipi uyakla yazılmıştır.

D) Zengin uyak kullanılmıştır.

E) Sade ve anlaşılır bir dili vardır.

Makale, herhangi bir konuda, (I) bir düşünceyi, bir görüşü savunmak ve kanıtlamak (II) için yazılan yazılara verilen addır.Terim anlama ağırlık veren (II)  ve kişisel bir üslubun öne çıktığı  (IV) bu yazılarda yazar, ele aldığı konuda uzmanlık ölçüsünde (V) bilgi sahibidir.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

A) I            B) II         C) III        D) IV        E) V

Yine bahar geldi, bülbül sesinden

Sada verip seslendi mi yaylalar

Çevre yanın lale, sümbül bürümüş

Gelin olup süslendin mi yaylalar

Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi yoktur?

A) Kinaye                                 

B) İstifham

C) Tenasüp                              

D) İstiare

E) Teşhis

Dostu etme lâtifeyle fedâ

Hakk-ı nân u nemeki etme hebâ

Bu dizelerde bulunan uyak türü, aşağıdakilerden hangisinde bulunmaktadır?

A) Bir beyaz lerze, bir dumanlı kuş

Eşini garip eyleyen kuş

B) Bursa'da bir eski cami avlusu

Küçük şadırvanda şakırdayan su

C) Vefasız Aslı'ya yol gösteren bu

Kerem'in sazına cevap veren bu

D) Dokumuşlar sanmışlar hayat denen masalı

Ova uçsuz bucaksız, renk renk eşsiz bir halı

E) Ya şevk içinde harap ol ya aşk içinde gönül

Ya lale açmalı göğsümüzde yahut gül