AYT EDEBİYAT DENEMESİ – 13
1. Bir nisan yağmurunda avucunda güneşle
Umutlarımızın ömrümüzden döküldüğü yere
Bir adım bir adım derken göklere
Baktım ki gökyüzü senden ibaret
Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi görülmektedir?
A) Kapalı istiare
B) Telmih
C) Kinaye
D) Tezat
E)Tevriye
2. Ravza-i kûyuna her dem durmayıp eyler güzâr
Âşık olmuş galibâ ol serv-i hoş-reftâre su
(Ravza-ı kûy: cennet gibi bahçe, Dem: vakit; zaman, Güzâr: gezme, dolaşma, Hoş-reftâr: Hoş, nazlı gidişli)
Bu dizelerden aşağıdaki söz sanatlarından hangisi yoktur?
A) Açık istiare
B)Teşbih
C) Hüsnütalil
D)Tevriye
3. Kerem’in yalan yanlış macerası anlatılır şimdi
Aslı yok olup gitmiştir çünkü
Bu dizelerde görülen söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Cinas
B)Tevriye
C)Teşbih
D) Tecahülüarif
E) Kinaye
4. Hasret gözümün ışıklarını söndüren alçak misafir
Afitap sönük bir mum, ayrılık hâin bir zehir
Melek yanımda yüzünü saklar, felek yüzüme kaş çatar
Bir tek bu hüznü sen boğarsın, ipek tenin derime batsın
Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi yoktur?
A) Teşbih
B)Tezat
C)İstiare
D) Kinaye
E)Teşhis
5. Durmadan dem vurdu gençlik çağından
Kızıl çoraplardan üzüm bağından
Bu dizelerde görülen uyak çeşidi aşağıdaki dizelerin hangisinde vardır?
A) Fikir vadisinden bir ırmak geçer
Eğilir selviler suyundan içer
B) Akar gözyaşlarım bir dem silinmez
Kapıda kul oldum adım bilinmez
C) Bir gün dedim ki istemem artık ne yer ne yar
Çıktım sürekli gurbete gezdim diyar diyar
D) Mevsimler yaş tutup güller ağlasın
Ahımla inleyen çöller ağlasın
E) Güneş yakıyor her taraf sıcak
Sıcak içimde daha bir sıcak
6. Bir yetim görünce döktür dişini
Bozmağa çabala halkın işini
Günde yüz adamın vur kır başını
Bir yaralı sarmak için yeltenme
Bu dörtlük için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Sade, anlaşılır bir dille yazılmıştır.
B) 11’li hece ölçüsü ile yazılmıştır.
C) Yarım uyak ve ek hâlinde redif vardır.
D) Uyak düzeni “aaab” şeklindedir.
E) Epik bir şiirden alınmıştır.
7. Biz de hafif olsaydık bir rüzgârdan
Yer alsaydık şu bulut kervanında
Güzele ve yeniye doğru koşan
Bu sonrasız gidişin bir yanında
Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez
A) Redif kullanılmıştır.
B) I. ve III. dizeler arasında tam uyak vardır.
C) II. ve IV. dizeler arasında zengin uyak vardır.
D) 11’li hece ölçüsüyle yazılmıştır.
E) Çapraz uyak düzeniyle yazılmıştır.
8. Biz Urum Abdallarıyız
Maksadımız yârdır bizim
Geçtik ziynet kabâsından
Gencinemiz erdir bizim
Bu dörtlüğün nazım türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Naat
B)Nefes
C) Devriye
D)Şathiye
E) Münacaat
9. Aşağıdakilerden hangisi bir gazelin matla beyti olabilir?
A) Malumdur benim sühanım mahlas istemez
Fark eyler anı şehrimizin nüktedanları
B) Gittim amma ki kodun hasret ile canı bile
İstemem sensiz olan sohbet-i yâranı bile
C) Kadem kadem gece teşrifi Naili o mehin
Cihan cihan elem-i intizara değmez mi
D) Yanayım mı hasretinden geçeyim mi ülfetinden
Hele derd-i firkatinden sona bir şikâyetim var
E) Ne yanar kimse bana âteş-i dilden özge
Ne açar kimse kapım bâd-ı sabâdan gayrı
10. Aşağıdaki dizelerin hangisinde farklı bir uyak çeşidi kullanılmıştır?
A) Geldim a dost ilinden
Koka koka gülünden
B) Birin bilir birin bilmez
Bu dünya kimseye kalmaz
C) Arı vardır uçup gezer
Teni tenden seçip gezer
D) Kuş olsam gezsem havayı
Arayıp bulsam yuvayı
E) Çiğdemin menekşen kokar
Güzeller göğsüne takar
11. Aşağıdakilerin hangisinde bilgi yanlışı yapılmıştır?
A) Fars edebiyatından alınan bir nazım biçimi olan mesnevinin her beyti kendi içinde uyaklıdır, divan edebiyatında hikâye ve romanın işlevini görür.
B) Divan şiirine Türk şairlerin kattığı bir nazım biçimi olan tuyuğ, tek dörtlükten oluşur ve uyak düzeni maniye benzer.
C) Halk edebiyatı nazım biçimlerinden semâinin kendine özgü bir ezgisi vardır, hece ölçüsünün sekizli kalıbıyla veya aruz ölçüsüyle yazılabilir.
D) Övgü, yergi, din ve felsefe gibi konuların işlenebildiği murabba, dörder dizeli bentlerden oluşur ve şarkı gibi uyaklanır.
E) Tekke edebiyatı nazım türlerinden olan devriye, pirlerin ve mürşitlerin, tarikata yeni girenlere tarikatın adabını öğretmek amacıyla yazdıkları şiirlerdir.
12. Atımı istedim evin göğü gerindi
Cin gülleri bir yerden ordan geliyorum
Öyle sular dağların üstüydü isminiz
Yeşil, o solukları gibi rüzgârların
Bir bin yıl rüzgâr değirmeninizde kaldım
Tep kralları gibiydim öyle yalnızdım
Bir çağda seni bu beyazlığında tuttum
Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Alışılmamış bağdaştırmalara yer verilmiştir.
B) Kafiyeye yer verilmemiştir.
C) Modern şiir geleneğine aittir.
D) Somut bir gerçeklik söz konusudur.
E) İmge ve çağrışımlara yer verilmiştir.
13.
I.
Gene bahar oldu açıldı güller
Figana başladı gene bülbüller
Başka bir hâl olup açtı sümbüller
Aşıkların del’olduğu zamandır
II.
Köroğlu düşer mi gene şanından
Ayırır çoğunu er meydanından
Kırat köpüğünden düşman kanından
Çizme dolup şalvar ıslanmalıdır
Aşağıdakilerden hangisi, numaralanmış bu dörtlüklerin ortak özelliklerinden biri değildir?
A)Redife yer verilmesi
B)Tam kafiyenin kullanılması
C)Hece vezniyle yazılması
D)Aynı şiir geleneğine ait olması
E)Aynı nazım türüyle yazılması
14. Aşağıdakilerden hangisinde şiirsellik daha sınırlıdır?
A) Çocukluğumdan söz etmek isterim sana, eğer sıkılmazsan.
Bir gün otururuz evde, ben sana hayatımı anlatırım usul usul
B) Ruhların, ruhlardan çıkarttıkları, karşılıklı acıların
Birbirlerinin etkisini arttırdıkları vakitlerde düştün aklıma
C) İnsan inandığı şeyler uğruna muhteşem hatalar da yapabilir
Kızmamalısın. Dağılmamalısın karanlıklarında ruhunun eğer bir kardeşlik varsa aranızda.
D) Dünyanın en uzun gecesi 21 Aralık değil, beni terk ettiğin gecedir.
Beni üzdüğün, yorduğun, yıprattığın gecedir.
E) Birinin peşindeyim ben; tanımsız bıraktığım birinin. Sessizliğin doyurduğu endişeli birinin.
Düşüncelerimi zapt eden, kelimelerimi korkutan birinin.
15. Aşağıdakilerden hangisi orta oyununun özelliklerinden biri değildir?
A) Kavuklu, Karagöz oyunundaki Karagöz’ün karşılığı, Pişekâr da Hacivat’ın karşılığıdır.
B) Orta oyunu, çevresi izleyicilerle çevrili bir alan içinde oynanan, yazılı metne dayanmayan, içinde müzik, raks ve şarkı da bulunan doğaçlama bir oyundur.
C) Orta oyunu sözlüğünde meydan veya oyun yerine “palanga” denir.
D) Orta oyunu, giriş ve bitiş olmak üzere iki bölümden oluşur.
E) Oyunun dekoru, yeni dünya denilen bezsiz bir paravandan ve dükkân denilen iki katlı bir kafesten oluşur.
16. İsmail Güzelsoy, ilk kitabı Seni Seziyorum’da yer alan son hikâyesinde polisiye ile postmodern edebiyatı çok iyi birleştirmiş, aynı yöntemi 2004 yılında yayımlanan ilk romanı Ruh Hastası’nda da kullanmıştı. Gerçeğin kapısını açacak sırlara, metinler arasında gezintilere, kurmacanın büyüsüne, şehvetle anlatılan hikâyelere önem veren okuyucuları hemen içine çekecek hikâyeler anlatan yazar, polisiyelerin macera ve heyecan uyandırıcı potansiyelinden Sincap’ta da yararlanmış.
Bu parça aşağıdaki düzyazı türlerinin hangisinden alınmış olabilir?
A) Eleştiri
B)Makale
C)Deneme
D) Fıkra
E) Biyografi
17. Aşağıdakilerden hangisi komedyanın özelliklerinden biri değildir?
A) Konular günlük yaşamdan seçilir.
B) Kahramanları genelde halktan kişilerdir.
C) Anlatımda soyluluk aranmadığı için kaba sözler sahnede söylenebilir.
D) Töre komedisi ve entrika komedisi olmak üzere ikiye ayrılır.
E) Üç birlik kuralına uyulur ve manzum olarak yazılır.
18. Aşağıdakilerin hangisinde ayraç içinde verilen kavramla tanım uyuşmamaktadır?
A) Soylu bir üslupla yazılan, duygusal arınmayı sağlayacak acıma ve korku gibi duyguları dile getiren tiyatro türüdür. (Tragedya)
B) Kişinin içini dökerken duygu ve düşüncelerini ya hiç saklamadan ya da sınırlayarak aktardığı kimisi dışa kimisi içe dönük yazılardır. ( Günlük )
C) Bir sanat ya da düşünce eserinin zayıf ve güçlü yönlerini belirten, yazarın gerçek değerini yansıtma amaçlı yazılan yazılardır. (Röportaj)
D) Yazarın gezip gördüğü yerlerle ilgili gözlemlerini, incelemelerini ve edindiği bilgileri bir araya getirerek okurda, sanki yazarla beraber geziyormuş hissi yaratan yazılardır. (Gezi yazısı)
E) Çoğunlukla olağanüstü durum ve olayların kahramanlara, belirsiz zaman ve mekâna bağlı anlatıldığı ürünlerdir. (Masal)
19. Açık oturum geniş kitleleri ilgilendiren bir konunun(I) uzmanlarınca bir başkan yönetiminde, dinleyici grubu önünde sohbet havasında(II) tartışıldığı konuşmadır. Konuşmacı sayısının üç veya beş kişi(III) olarak belirlendiği bu konuşmalarda başkan önce konuyu açıklar, (IV) konuşmacıları tanıtır, sonra da onlara sırasıyla söz verir. Tartışma boyunca, süreyi dengeli biçimde ayarlamak, tartışma kurallarının dışına çıkılmasını engellemek(V) başkanın görevlerindendir.
Bu parçada numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışı yapılmıştır?
A)I B)II C)III D)IV E)V
20. Şölen(I) denilen av törenleri, Türkler arasında totem devrinden beri yaşamaktadır. Av törenlerine savaşa gider gibi hazırlanılırdı. Şairler, bu törenlerde avlarının kutlu ve bereketli olmasını dileyen şiirler okurlardı. Bu şiirlere koşuk(II) adı verilirdi. Ölen bir kişinin özellikle bir kahramanın ardından duyulan üzüntüyü yansıtan törenlere yuğ(III) adı verilirdi. Bu törenlerde söylenen sagularda(IV) ölenin kahramanlıkları, ölümünden duyulan acı dile getirilirdi. Bu ürünlerle birlikte günümüzdeki atasözlerinin karşılığı olan savlar da(V) 11. yüzyılda Kaşgarlı Mahmut tarafından derlenerek yazıya geçirilmiştir.
Bu parçada numaralanmış yerlerin hangisinde bilgi yanlışı yapılmıştır?
A)I B)II C)III D)IV E)V
21. (I) Ulusun millî duygularına ve ülküsüne yönelen bir söylev niteliği taşır. (II) Göktürklerin tarihini anlatan yazıtlardır. (III) Bu yazıtların bir yüzü Uygur, diğer yüzü Göktürk alfabesiyle yazılmıştır. (IV) Yazıtlar Vezir Tonyukuk, Bilge Kağan ve Kültigin Kağan adına dikilmiştir. (V) Danimarkalı Türkolog Thomsen, yazıtları okumayı başarmıştır.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde Orhun Yazıtları’yla ilgili bilgi yanlışı yapılmıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
22. Göktürklere ait destanlardandır. Türkler bir savaşta yenilir, düşman askerleri Türkleri öldürürler. Yalnız on yaşlarında bir erkek çocuğu sağ bırakırlar. Düşman askerleri, bu son Türk’ü de acılar içinde ölsün diye kollarını ve bacaklarını keserek bir bataklığa atarlar. Daha sonra düşmanlar tekrar gelip o çocuğu da öldürmek isterler. Ancak bir dişi kurt, çocuğu dişleriyle ensesinden kavrayarak kaçırır, kimsenin bulamayacağı bir mağaraya götürür. Yaralı çocuğu iyileştirir, besler, büyütür.
Bu parçada sözü edilen destan aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ergenekon Destanı
B) Oğuz Kağan Destanı
C) Bozkurt Destanı
D) Şu Destanı
E) Türeyiş Destanı
23. Aşağıdakilerden hangisi yazılı edebiyatın özelliklerinden biri değildir?
A) Dönem ürünleri Göktürkçe ve Uygurca ile verilmiştir.
B) Hem halk diline dayalı bir anlatım hem de sanatlı bir söylev dili kullanılmıştır.
C) Hem dinî hem de din dışı ürünler verilmiştir.
D) Şiirlerde nazım birimi dörtlük; ölçü, ulusal ölçümüz olan hecedir.
E) Göktürkçe yazılan eserlerde yabancı etkiler görülürken Uygurca eserlerde dil sadedir.
24. Aşağıdakilerin hangisinde yazınsal bir söylem niteliği vardır?
A) Uzun anlatıma dayalı edebiyat türlerinden roman, olmuş veya olabilecek olayları, yer, zaman ve şahıs kadrosu bütünlüğü ve uyumu içinde ve de okuyucuyu çekebilecek nitelikte merak unsurları ile uzun hikâye tarzında okuyucuya sunan bir edebiyat ve sanat eseridir.
B) Rusya’da yapılana benzer bir çalışma Hawaii’de gerçekleştirildi. HI-SEAS isimli bu proje sayesinde Mars koşullarında yaşam taklit edilmeye çalışıldı. Mars yüzeyine benzerliğinden dolayı Hawaii’deki Mauna Loa volkanik dağı bu proje için seçildi.
C) Gitar, parmakla ya da penayla çalınan, esasen sekiz şekline benzeyen, yanları iki tarafı oyuk üzerinde ses perdeleri olan uzun saplı ve telli bir çalgıdır. Gitarlar genelde altı tellidir ve değişik ağaç türlerinden yapılırlar.
D) Onun fikirlerinde ve duygularında hiçbir şey değişmemiştir. Bu gidişten o da memnun değil, ne bu yaşayış tarzını, ne evlerine girip çıkan insanları, o da beğenmiyor fakat ne çare ki iş çığrından çıkmış, karısına olan zaafı yüzünden yahut daha başka sebeplerden kendini bir kere bu korkunç akıntıya kaptırmıştır.
E) Senaryo, bir filme konu olacak olayın, hikâyenin, romanın sinema tekniğine göre sahnelere bölünerek açıklamalar ve diyaloglar tarzında hikâye edildiği yazılardır. Senaryo, sesli filmler çekilmeye başlandıktan sonra ortaya çıkan ve teknik imkânların sinemada her geçen gün daha fazla kullanılmasıyla gittikçe önem kazanan bir türdür.
CEVAPLAR
|
1. A |
13. E |
|
2. D |
14. A |
|
3. B |
15. D |
|
4. D |
16. A |
|
5. B |
17. D |
|
6. E |
18. C |
|
7. C |
19. B |
|
8. B |
20. A |
|
9. B |
21. C |
|
10. D |
22. C |
|
11. E |
23. E |
|
12. D |
24. D |
