AYT EDEBİYAT DENEMESİ – 14
1. Bütün taşlar, topraklar, ağaçlar doluyor sonsuz gözlerime.
Hepsinde sayısız gözlerimden biri kalıyor.
Dönüp
Bütün bunları ben yaptım diyorum, inanıyorlar da…
Durup
Şu kendimi bu gördüğümüz gibi ben yaptım,
Diyorum.
İnanmıyorlar. Gözümden düşüyoruz.
Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi yoktur?
A)İstiare
B)Tenasüp
C)Teşhis
D)Rücu
E)Tekrir
2. Dudaklarımı kanatırcasına ısırıyorum günlerdir
Bir gök gürlese bari diyorum bir sağanak patlasa
Bitse bu kirli ve yapışkan sessizlik, hiç gitmesem
Oysa ne kadar suskun sokaklar bu kent ve yeryüzü
İpince bir su gibi sızıyorum gecenin tenha göğüne
Sessizce çekip gidiyorum şimdi, sessiz ve kimliksiz
Belki yine gelirim sesime ses veren olursa bir gün…
Bu dizeler için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Benzetme yapılmıştır.
B) Duyular arası aktarmaya yer verilmiştir.
C) Kişileştirme yapılmıştır.
D) Tenasüp sanatına yer verilmiştir.
E) Konuşma dilinin olanaklarıyla yazılmıştır.
3. Sen adım atıyorsun diye açılıyor apartmanın ışıkları
Sen arz-ı endam ettikçe bir bir selamlıyorlar seni
Sen adımlarca yol aldıkça yolunu aydınlatıyorlar
Yok aldanma, seni ne bilsin aydınlatmalar
Teknoloji ilerliyor ey güzel madam!
Teknolojik bu aydınlanmalar!
Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisinin örneği yoktur?
A) Hüsnütalil
B) Terdit
C) Tecahülüarif
D) Teşhis
E) İstiare
4. Rakîb sâye-i lütfunda oldı perverde
Anınçün ey gül-i ter böyle hâm kalmışdur
(Sâye-i lütf: iyilik gölgesi, Perver: beslenmek, büyümek, Anınçün: onun için, Gül-i ter: taze gül)
Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi yoktur?
A)Nida
B)Kapalı istiare
C)Açık istiare
D)Tevriye
E)Hüsnütalil
5. Aşağıdaki dizelerin hangisinde farklı bir uyak çeşidi kullanılmıştır?
A) Aldım aşkın tüfeğin, vurdum bir karaca
Dünyada bir yâr sevdim, kaşı gözü karaca
B) Bilmem ki yaz mı gelmiş, niçin açmış gül erken
Aklımı kayıp ettim, nazlı yârim gülerken
C) Haylıca vakit oldu, ben bu derde yanalı
Binme namert atına, ya mıh düşer ya nalı
D) Hak muvaffak etmesin, dünyada asılsızı
Asılsızlar getirir, gönüle asıl sızı
E) Efendimsin cihânsa itibârım varsa sendendir
Miyân-ı âşıkanda istihârım varsa sendendir
6. Kömür gözlüm ne gezersin bu bağda
Bu bağ bizim güzellerin bağıdır
Akla uyup yuva yapma bu yerde
Felek vurur, yurdun yuvan dağılır
Bu dörtlük ile ilgili olarak aşağıdaki yargıların hangisi söylenemez?
A) II. ve IV. dizeler arasında tam uyak vardır.
B) Çapraz uyak düzeni kullanılmıştır.
C) I. ve III. dizelerde ek hâlinde redif kullanılmıştır.
D) “Kömür gözlüm” sözüyle teşbihibeliğ sanatı yapılmıştır.
E) Pastoral bir şiirden alınmıştır.
7. Aşağıdaki dizelerin hangisinde şiirsellik daha sınırlıdır?
A) Bu İstanbul şehrinin bir kapısı vardır ki
Yedi tepesinden bakan görür o kapıyı
B) Sen sevdanın son vuruşunu yaparken
Ben gönlümün sandalında uyukluyordum
C) Dünyanın bütün çiçekleri sana açmış kollarını
Güneşe döner gibi çevirmişler sana yapraklarını
D) Rüyalarım dikildi karşıma, ses vermediler
Susup seyreylediler beni rüya gibi izlediler
E) Bahar sarhoşluğuyla açıldı tüm perdeler
Rüzgâr savurdu genç güllerin eteklerini
8. Senin âşıkların gülmez dediler
Ağlayıp yaşını silmez dediler
Seni bir kez saran ölmez dediler
Gerçek mi, efendim, sormaya geldim
Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) 11’li hece ölçüsüyle yazılmıştır.
B) Bir koşmadan alınmıştır.
C) Sözcük ve ek hâlinde redife yer verilmiştir.
D) Nazım türü güzellemedir.
E) Tam uyak kullanılmıştır.
9. Yollarda kalan gözlerimin nurunu yordum
Kimdir o, nasıldır diye rüzgârlara sordum
Bu dizelerde kullanılan uyak çeşidi aşağıdakilerin hangisinde yoktur?
A) Sen miydin o afet ki dedim, bezm-i ezelde
Bir kanlı gül ağzında ve mey kesesi elde
B) Bir söz dedi cânân ki kerâmet var içinde
Dün geceye dâ’ir işaret var içinde
C) Severiz gördüğümüz âfeti dil-ber diyerek
Başlaruz nâle feryâda sitem-ger diyerek
D) Ne meclisler kurulmuşdur ne sağarlar sürülmüştür
Muhabbet bâdesine benzer olmaz hep görülmüştür
E) Tüti-i mu’cize-guyem ne disem laf degül
Çarh ile söyleşemem âyinesi saf degül
10. Çehre-i zîbâsı onun gülşen-i cândur Halk-ı cihâna
Mâ’î ridâsı sanasın âb-ı revândur Bağ-ı cinâna
Bu dizeler aşağıdaki nazım biçimlerinin hangisinden alınmış olabilir?
A) Müstezat
B) Şarkı
C)Tuyuğ
D) Rubai
E) Gazel
11.
I.
Koç yiğitler bu kış burda kışlasın
Yılan dili eğri hançer işlesin
Kafir düşman el’amana başlasın
Kaçanı göndermen basın kılıncı
II.
Köroğlu der koçyiğitler
Hazırlansın Arap atlar
Sandığa giren yiğitler
Bu sandıktan çıkmamalı
Aşağıdakilerden hangisi, numaralanmış dörtlüklerin ortak özelliklerinden biri değildir?
A) Aynı nazım türüyle yazılması
B) Redife yer verilmesi
C) Farklı nazım biçimiyle yazılması
D) Halk edebiyatı şiir geleneğine ait olması
E) Tam kafiyenin kullanılması
12. Beni bu güzel havalar mahvetti,
Böyle havada istifa ettim
Evkaftaki memuriyetimden.
Tütüne böyle havada alıştım,
Eve ekmekle tuz götürmeyi
Böyle havalarda unuttum;
Şiir yazma hastalığım
Hep böyle havalarda nüksetti.
Bu şiirle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Redife yer verilmiştir.
B) Modern şiir geleneğine aittir.
C) Yoğun imge ve çağrışımlara yer verilmiştir.
D) Serbest ölçüyle yazılmıştır.
E) Konuşma dilinin söz değerleriyle oluşturulmuştur.
13. Aşağıdakilerden hangisinde bilgi yanlışı yapılmıştır?
A) Hz. Muhammed’i övmek için yazılan naatlar, kaside şeklinde yazılır; bu tür şiirlerde Hz. Muhammed’in türlü vasıfları ve mucizeleri anlatılır.
B) Manzum bilmece demek olan muamma ile lügazın ayrı ayrı ele alınmasının nedeni bunlara verilen cevaplardır.
C) Terciibentte bentleri birbirine bağlayan vasıta beyti her bentten sonra aynen tekrarlandığı için konular arasında uyum olmak zorundadır.
D) Yedi heceli dört dizeden oluşan ve uyak düzeni aaxa şeklinde olan manilerin genellikle ilk iki dizesi doldurma dizelerdir, asıl söylenmek istenen son iki dizede söylenir.
E) Bektaşi şairleri tarafından söylenen tasavvuf şiirleri olan demelerde, Hz. Muhammet ve Hz. Ali’ye duyulan sevgi ve vahdetivücut kavramı anlatılır.
14. Karagöz oyununda yaygaracı, ciddiyetsiz hareketleriyle tanınan cüce tiplemesi _ _ _ _’dir. Mahallenin belalısını temsil eden kabadayı tiplemesi _ _ _ _’dir.
Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangileri sırasıyla getirilmelidir?
A) Tuzsuz Deli Bekir – Beberuhi
B) Beberuhi – Tuzsuz Deli Bekir
C) Beberuhi – Çelebi
D) Çelebi – Tiryaki
E) Tiryaki – Tuzsuz Deli Bekir
15. Bir insan vardır ki hiçbir düşüncesinde, hiçbir hareketinde kendisi olamaz. Ne düşense, ne yapsa, ne söylese kendini değil; mensup olduğu çevreyi ve dışarıdan aldığı telkinleri dile getirir. Kendiliğinden hiçbir şey bulmamıştır. Başka birinin sisteminden aldığı fikirleri, o sistemin sahibinden daha softaca müdafaa eder. İradesi de böyle dışarıdan gelmedir. Bilmez ki asıl kendi kendisi sonsuz imkânların, keşfedemediği için körleşen ve tıkanan istidatların tükenmez hazinesidir.
Bu parça aşağıdaki düzyazı türlerinin hangisinden alınmış olabilir?
A) Deneme
B) Fıkra
C) Eleştiri
D) Sohbet
E) Makale
16. I. Bir konuda karara varmaktan çok, sorunu çeşitli yönleriyle aydınlatır; farklı görüşleri, farklı anlayışları ortaya koyar. (Forum)
II. Bir konunun çeşitli yönleri üzerinde konunun uzmanları tarafından yapılan konuşmadır. Oturumlar hâlinde ayrı salonlarda birkaç gün sürebilir. (Sempozyum)
III. Eşdeğerli iki yönü olan bir konuyu, iki grubun jüri önünde ve bir başkan yönetiminde tartıştığı sözlü anlatım türüdür. (Münazara)
IV. Toplum tarafından tanınmış kişilerin yaşamlarını kendilerinin anlattığı öğretici metinlerdir. İç dünya öne çıkar. (Otobiyografi)
V. Gazetelerin belirli köşelerinde genel bir bakış altında yazılan, kısa, yoğun ve nesnel yazılardır. (Sohbet)
Numaralanmış bilgilerin hangilerinde ayraç içindeki kavramla tanım uyuşmamaktadır?
A) I ve II
B) I ve V
C) II ve III
D) III ve IV
E) IV ve V
17. MÖ 330 – 327 yıllarındaki olaylardan bahseden destandır. Bu tarihte Makedonyalı İskender, İran’a ve Türkistan’a saldırmıştır. Bu destan Türklerin İskender ile mücadelelerini ve geriye çekilmelerini anlatmaktadır. Doğuya çekilmeyen 22 ailenin Türkmen adıyla anılmaları ile ilgili sebep açıklayıcı bir efsane de bu destan içinde yer almaktadır. Kaşgarlı Mahmut Divanü Lügati’t Türk isimli eserinde İskender’den Zülkarneyn olarak bahsetmektedir.
Bu parçada sözü edilen destan aşağıdakilerden hangisidir?
A) Şu Destanı
B) Alp Er Tunga Destanı
C) Manas Destanı
D) Ergenekon Destanı
E) Türeyiş Destanı
18. Aşağıdakilerden hangisi Geçiş Dönemi Türk Ede-biyatı’nın genel özelliklerinden biri değildir?
A) Dilde Arapça ve Farsça kelimeler kullanılmaya başlanmıştır.
B) Sadece hece ölçüsüyle eserler verilmiştir.
C) Şiirlerde hem dörtlük hem beyit nazım birimi kullanılmıştır.
D) Eserlerin çoğu Hakaniye lehçesiyle yazılmıştır.
E) Siyasetname türünde ilk eser, bu dönemde verilmiştir.
19. 12.yüzyılda kaleme alınan dinî ve didaktik bir eserdir. Ayetler ve hadisler eklenerek dindarlığın, doğruluğun, alçak gönüllülüğün yararları; cahilliğin ve cimriliğin zararları anlatılmıştır. Tüm bu anlatılanlar aslında gerçeğe ulaşmanın yoludur.
Bu parçada sözü edilen eser ve eserin yazarı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kutadgu Bilig – Yusuf Has Hacib
B) Divanü Lügati’t Türk – Kaşgarlı Mahmut
C) Atabetü’l Hakayık – Edip Ahmet Yükneki
D) Divan-ı Hikmet – Ahmet Yesevi
E) Şecere-i Terakime – Ebul Gazi Bahadır Han
20. (Günümüz Türkçesiyle)
Kemi içre olturup Gemi içerisinde oturarak
Ila suvın keçtimiz Ila suyunu geçtik
Uygur tapa başlanup Uygurlara karşı durmakla
Mınglak ilin açtımız Mınglak ilini fethettik
Bu dizeler biçim ve içerik özelliklerine göre aşağıdaki eserlerin hangisinden alınmış olabilir?
A) Atabetü’l Hakayık
B) Sekiz Yükmek
C) Divanü Lügati’t Türk
D) Kutadgu Bilig
E) Divan-ı Hikmet
21. Aşağıdakilerden hangisi Dede Korkut Hikâyeleri‘nin özelliklerden biri değildir?
A) Olağanüstü olaylarla gerçeğe uygun olaylar eserde iç içedir.
B) 12. yüzyılda yazıya geçirilmiştir.
C) Eser bir ön söz ve 12 hikâyeden oluşur.
D) Nazım ile nesir karışık bir eserdir.
E) Almanya ve Vatikan’da olmak üzere iki nüshası vardır.
22. (I) Halkın yaşamını, duygularını gerçek bir dille ifade eden bir edebiyattır. (II) Anonim, dinî ve âşık edebiyatı olmak üzere üç koldan gelişmiştir. (III) Dönem dili Arapça – Farsça etkisi altında değildir. (IV) Hece ölçüsüyle yazılan dörtlükler bu dönemin en çok verilen ürünleridir. (V) Ortaya çıkan ürünlerde tam kafiyeye ve rediflere çokça yer verilmiştir.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde halk edebiyatıyla ilgili yanlış bilgi verilmiştir?
A) I B) II C) III D) IV E) V
23. Hakkında kesin bilgiye ulaşılamayan şairin 16.yüzyılda yaşadığı düşünülmektedir. Evliya Çelebi Seyahatnamesinde ordu şairi değil, çöğür şairi olduğunu yazmıştır. Ahmet Kutsi Tecer tarafından Paris’teki bir yazmada üç şiiri tespit edilmiştir. Koçaklamalarıyla tanınan şairin ahenkli ve yalın bir dili vardır. Yiğitçe seslenişlerin bulunduğu savaş sahnelerinin yanında sevgi ve doğa güzelliklerini de dile getirmiştir. Divan edebiyatından hiç etkilenmemiştir.
Bu parçada sözü edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ercişli Emrah
B) Dadaloğlu
C) Gevheri
D) Köroğlu
E) Sümmani
24. 19.yy şairlerindendir. Kayseri’de doğmuştur. Hem hece hem aruz ölçüsünü kullanan şair, şiirlerinde adaletsizlik, yoksulluk, iki yüzlülük, rüşvet, haksızlık fakirlik gibi konuları sert bir dille eleştirmiştir. Şair, dönemin devlet adamları tarafından pek sevilmemiştir.
Bu parçada tanıtılan sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Köroğlu
B) Aşık Ömer
C) Dadaloğlu
D) Seyrani
E) Erzurumlu Emrah
CEVAPLAR
|
1. D |
13. E |
|
2. E |
14. B |
|
3. C |
15. A |
|
4. D |
16. B |
|
5. E |
17. A |
|
6. E |
18. B |
|
7. A |
19. C |
|
8. E |
20. C |
|
9. D |
21. B |
|
10. A |
22. E |
|
11. E |
23. D |
|
12. C |
24. D |
