AYT EDEBİYAT DENEMESİ – 19
1. Geçmiş zamanlarda yapılan film müziklerinde romantizmin o büyülü havası(I) hemen hissedilirdi. Çünkü filmdeki yoğun duygusallık(II) müzikle desteklenirdi. “Rüzgâr Gibi Geçti” filminin müziği, uzun yıllar hafızalardan(III) silinmedi. Aşk(IV) dendi mi akla ilk gelen melodilerden(V) biri oldu.
Bu parçadaki altı çizili sözcüklerden hangisi mecaz anlamda kullanılmıştır?
A) I B) II C)III D) IV E) V
2. “Her millet, özünü geçmiş denen eleği sallaya sallaya kurar.” sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?
A) Milletlerin kültürel değerlerinin deneyimlerle şekillendiği
B) Ülkelerin gelişmesinin bireye verilen önemle ilişkili olduğu
C) Milletlerin tarihî dokularını sağduyularıyla koruduğu
D) Tarihteki önemli gelişmelerin unutulmadığı
E) Toplumsal ihtiyaçların milletlerin özünü belirlediği
3. (I) Girit mutfağını ve Giritlilerin yeme içme alışkanlıklarını Anadolu mutfaklarından farklı kılan temel özellik, yabani otlardan yapılan çeşitli yemeklerin varlığıdır. (II) Tutumlarında katı kişiler olmayan ve değişime açık insanlar olan Giritliler, yemekleri söz konusu olduğunda kurallara bağlı kalarak tutucu davranırlar. (III) Onları, mevcut bir tarifi değiştirmeye buna ufak bir ekleme veya çıkarma yapmaya ikna etmek mümkün değildir. (IV) Geldikleri topraklara ve geride bıraktıkları hayatlarına ait anılarını âdeta yemeklerinde muhafaza eden Giritlilerin yemek âdetlerine bu aşırı bağlılıkları, zorla kopartıldıkları topraklarına duydukları özlemdendir. (V) Ailemde de diğer Giritli birçok ailede de gözlemlediğim yemeğe ve mutfağa düşkünlüğün, bu konudaki titizliğin ve kuralcılığın kökeninde bu duygunun yattığını düşünüyorum.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) I. cümlede, karşılaştırma yapılmıştır.
B) II. cümlede, karşıtlıklardan yararlanılmıştır.
C) III. cümlede, kesinlik vardır.
D) IV cümlede, neden-sonuç ilişkisi vardır.
E) V cümlede, koşul ilişkisi söz konusudur.
4. Bir yağmurla çıkıyor rıhtıma
Sıkıntının, büyük kayıkların
Dönüşünü gözlüyordu
Akşam balığın karnında bekliyor
Fitili tütüyordu servilerin
Ve yazılar dallar arasında
Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisinin örneği yoktur?
A) Ünlü düşmesinin
B) Ünsüz benzeşmesinin
C) Kaynaştırma harfinin
D) Ünlü daralmasının
E) Ünsüz yumuşamasının
5. Gorki’yi okuyup da Sabahattin Ali’yi okumamak olur mu ( ) Her öğrencinin elinde yabancı yazarlara ait kitaplar ( ) Batı edebiyatına bu kadar yönelmek zararlı değil mi ( ) bu yazarlar bizi kültürümüzden uzaklaştırmaz mı ( )
Bu parçada ayraçlarla ( ) belirtilen yerlere aşağıdakilerin hangisinde verilen noktalama işaretleri sırasıyla getirilmelidir?
A) (?) (…) (,) (?)
B) (,) (?) (.) (.)
C) (?) (.) (?) (!)
D) (…) (.) (;) (.)
E)(!) (…) (,) (!)
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yoktur?
A) Olaylara kara gözlüklerle bakanların, herşeye olumsuz yönden yaklaşanların değerlendirmelerine aldanmamak gerekir.
B) Yaşlandıkca başkalarının dediklerine daha az kulak veriyorum, sadece ne yaptıklarına bakıyorum.
C) Şairin çevresinden ve hatta kendisinden el etek çekerek fildişi kuleye kapandığı devirler artık geçti.
D) Çalakalem yazılmış bir yazıda dil yanlışlarının bulunması, tutarsızlıkların olması kaçınılmazdır.
E) Dünyayı gül kokan bir bahçe olarak gören, yaşamın yanlızca güzel yönlerine bakan kişiler, güler yüzlü insanlar olur.
7. Polisiye roman okurunun bu türün usta yazarlarının romanlarını okuyup özümsemesi ve bu romanların doyulmaz tadına varması, polisiye eserlerin iyisini kötüsünden ayırt etmesini sağlar.
Bu cümleyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Farklı türde fiilimsiler kullanılmıştır.
B) Belgisizlik sıfatı kullanılmıştır
C) Iyelik ve belirtme hâl eki almış sözcükler vardır.
D) Basit çekimli eylem kullanılmıştır.
E) Belirtili isim tamlaması vardır.
8. Yücesine çıktım baktım engine
Ovasının köpüklenmiş selleri
Yiğit olan düşmez ise dengine
Kendisine güldürür hep elleri
Bu dörtlükte aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Dönüşlülük zamiri
B) Sıfat tamlaması
C) Isim tamlaması
D) Fiilden fiil yapan ek
E) Yer-yön zarfı
9. Şair olmayı denemek, yaşam boyu devam edecek bir maratona başlamak demektir. Üstelik, bu maratonda sadece kendinizle yarışacaksınız. Kendinizden önce hangi şairlerin olduğunu bileceksiniz, yazdıkları şiirleri gözlemleyeceksiniz. Tabiata şair gözüyle bakmayı öğreneceksiniz. Bu bakışın büyük maceralardan, aşklardan kaynaklandığına inanmıyorum ben. Iyi bir şair, aynı zamanda iyi bir gözlemcidir. Küçük ayrıntıları algılar ve anlatabilir. Küçük mutluluklardan büyük şiirler çıkarabilir.
Bu parçaya göre, aşağıdakilerden hangisi şair olmanın özelliklerinden biri değildir?
A) Kendini aşmaya çalışmak
B) Yaşamdaki ayrıntıları şiire dönüştürebilmek
C) Serüvenlere atılarak deneyimler kazanmak
D) Önceki sanatçıların eserlerini incelemek
E) Sonu gelmeyecek bir yarışa hazır olmak
10. Şiir değil midir aşkı en iyi anlatan? Her dizede yeni bir hayat bulan küçük bir sevda tohumu değil midir? Peki, ya aşk… Yakmaz mı insanı delicesine? Attilâ Ilhan’ın dediği gibi, mecbur olmaktır aşk. Yeri geldiğinde ağlamaktır, yağmura inat. Korkmaktır yalnızlıktan. Uzun bir hüzün yolculuğuna çıkmaktır âşık olmak. Ahmed Arif gibi prangalar eskitmektir. Gökyüzünden hasret yağarken altında yürümektir sevda sokağında. Ayrı kaldığında özlem duymaktır. Bazense kapalı kapılar ardında çaresizce beklemektir. Her adımda kaçmaktır yalnızlık ve sessizlikten. Yahya Kemal’in dediği gibi meçhule giden bir gemidir. Aşk, bembeyaz bir kâğıttaki karakalem yazı gibidir. Ve sevebilme ihtimalini sevmektir.
Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Tanımlamadan yararlanılmıştır.
B) Tanık gösterme kullanılmıştır.
C) Karşılaştırma yapılmıştır.
D) Öznel anlatım kullanılmıştır.
E) Soyutlamaya başvurulmuştur.
11. Her şey yerli yerinde, bir dolap uzaklarda
Azapta ruh gibi gıcırdıyor durmadan
Bir şeyler hatırlıyor belki maceramızdan
Kuru güz yaprakları uçuşuyor rüzgârda
Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Sözcüklerin çağrışım gücünden yararlanılmıştır.
B) Hece ölçüsüyle yazılmıştır.
C) Sarmal uyak kullanılmıştır.
D) Tunç kafiye kullanılmıştır.
E) Benzetme yapılmıştır.
12. Ülkendeki kuşlardan ne haber vardır
Mezarlardan bile yükselen bir bahar vardır
Aşk celladından ne çıkar, madem ki yâr vardır
Yoktan da vardan da öte bir var vardır
Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Hece ölçüsüyle yazılmıştır.
B) Zengin uyak kullanılmıştır.
C) Tekrir ve istifham sanatlarına başvurulmuştur.
D) Epik şiir türüne örnektir.
E) Bir şiirin son dörtlüğüdür.
13. İslamiyet’in kabulünden önceki Türk edebiyatıyla ilgili aşağıdaki yargıların hangisinde bilgi yanlışı vardır?
A) Göktürk Anıtları, 17. yüzyılın sonlarına doğru içindeki Çince ifadelerden faydalanılarak çözülmüştür.
B) Kurban törenlerine şölen, sürgün avlarına sığır, yas törenlerine yuğ denilmiştir.
C) Manzum ürünler, genellikle kopuz eşliğinde, ezgili söylenmiştir.
D) Bu döneme ait sözlü ürünler; koşuk, destan, sav ve sagulardır.
E) Uygurlara ait Altun Yaruk adlı metin, Budizm’in anlatıldığı dinî-ahlaki eserdir.
14. Halk edebiyatıyla divan edebiyatının karşılaştırıldığı aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) Halk edebiyatının nazım birimi dörtlükken divan edebiyatında ağırlıklı olarak beyit kullanılmıştır.
B) Halk edebiyatında millî ölçümüz, divan edebiyatında aruz ölçüsü kullanılmıştır.
C) Koşma, semaî, varsağı halk edebiyatının; murabba, tuyuğ, rubai divan edebiyatının nazım şekilleridir.
D) Divan edebiyatında ağır, sanatlı bir dil kullanılırken halk edebiyatında sade bir dil kullanılmıştır.
E) Halk edebiyatında masal, efsane gibi nesir türlerinde ürünler verilirken divan edebiyatında nesir türünde verilmiş ürün yoktur.
15. Bir eleştirmenin, Ziya Paşa’nın edebî yerini ve kişiliğini değerlendirdiği aşağıdaki ifadelerinden hangisi yanlıştır?
A) Biçim açısından klasik edebiyat geleneğine bağlı kalmakla beraber Terkibibent’te “hak, adalet, ilerleme” gibi siyasi ve sosyal düşünceleri savunmuştur.
B) Yenilikçi düşünceleri, düzyazılarında daha belirgindir.
C) Sade dili savunmuş, beğenmiş ve uzun çalışmalar sonucunda sade dille yazmayı başarmıştır.
D) Şiir ve Inşa makalesinde halk şiirini, Türk şiiri olarak görmüş ve divan şiirini melez bir edebiyat olmakla suçlamıştır.
E) Şiirlerinde ve düzyazılarında divan şiirinin, mahallileşmenin özellikleri ve Batı’nın etkileri görülür.
16. Şairin dili, düzyazı gibi anlaşılmak için değil, duyulmak üzere vücut bulduğu için musikiyle söz arasında olup sözden çok musikiye yakın bir dildir.
Aşağıdakilerden hangisi, cümlede sanat anlayışı belirtilen sanatçının eserlerinden biridir?
A) Gizli Figanlar
B) Frankfurt Seyahatnamesi
C) Mezardan Sesler
D) Tiryaki Sözler
E) Tâmât
17. Türk edebiyatıyla ilgili aşağıdaki ifadelerin hangisinde yanlışlık bulunmaktadır?
A) Eserleri arasında Kuyucaklı Yusuf, Kürk Mantolu Madonna adlı romanlar bulunan Sabahattin Ali, bestelenmiş birçok şiirin de sahibidir.
B) 1980 kuşağının önde gelen şairlerinden olan Haydar Ergülen’in eserleri arasında Karşılığını Bulamış Sorular ve Sokak Prensesi sayılabilir.
C) Cumhuriyet Dönemi tiyatrosunun önde gelen isimlerinden olan Güngör Dilmen, ödüllü oyunu Midas’ın Kulakları’yla ün kazanmıştır.
D) Anadolu insanının umutlarını, sevgilerini, hüzünlerini, Islamî düşünceyi ön plana çıkararak anlatan Samiha Ayverdi, ilk olarak Işaret Çocukları’yla adını duyurmuştur.
E) Ahmet Hamdi Tanpınar’ın kaleme aldığı Beş Şehir; Ankara, Istanbul, Bursa, Konya ve Erzurum’un anlatıldığı bir deneme kitabıdır.
18. Doğu ve Batı kültürü arasında sıkışan insanları, sembolik semtleri esas alarak anlatan roman, yazarının tanınmış eserlerindendir. Olaylardan çok kişilik tahlillerinin öne çıktığı eser, Simerenya adlı bir ülke hayal eden Samim’in hikâyesidir.
Bu parçada tanıtılan eserin ve yazarının adı aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?
A) Fatih-Harbiye – Peyami Safa
B) Huzur – Ahmet Hamdi Tanpınar
C) Yalnızız – Peyami Safa
D) Sodom ve Gomore – Yakup Kadri
E) Firavun Imanı – Tarık Buğra
19. Kıskançlık, cimrilik, korkaklık gibi sıfatlarıyla belirli bir zümreyi temsil eden kişiler, tip olarak ifade edilir. Bunlar, benzerlerinin niteliklerini abartılı biçimde üzerinde toplayan kişilerdir. Recaizade Mahmut’un Bihruz Bey’i, Nabızâde Nazım’ın Zehra’sı birer tiptir. Buna göre Halikarnas Balıkçısı’nın Aganta Burina Burinata adlı romanındaki ——-, Yusuf Atılgan’ın Anayurt Oteli adlı romanındaki —— birer tiptir.
Bu parçadaki boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin hangisinde verilenler sırasıyla getirilmelidir?
A) Seyit – Celile Bacı
B) Mahmut – Zebercet
C) Yusuf – Meli
D) Mehmet Tolun Bey – Mustafa
E) Cemile – Ata Efendi
20. Bu tür romanlarda, neden-sonuç ilişkisi ortadan kalkmıştır. Roman, baştan başlamak veya belirli bir sonla bitmek zorunda değildir. Yazar, insanın dışındaki dünyayı yalın biçimde yansıtmaktan kaçınır, geleneksel anlatımın dışına çıkar, yer yer alegorik anlatımdan yararlanır. Sözcüklerin çağrışım gücünden yararlanarak şiirsel bir dil kullanır. Bu anlayışı benimseyen sanatçılar, “dün-bugün-yarın”dan oluşan zaman zincirini kırmayı hedefleyerek yolculuklarını içe dönük yapmaya çalışırlar.
Aşağıdaki sanatçılardan hangisinin, bu parçadaki anlayış doğrultusunda eserler verdiği söylenemez?
A) Oğuz Atay
B) Adalet Ağaoğlu
C) Orhan Pamuk
D) Mithat Cemal Kuntay
E) Rasim Özdenören
21. Gelir dalgın bir cambaz Geç saatlerin denizinden Üfler lambayı
Uzanır ağladığım yanıma
Danyal Yalvaç için
Aşağıda bir kör kadın
Hısım
Sayıklar bir dilde bilmediğim
Göğsünde ağır bir kelebek
Içinde kırık çekmeceler
Bu dizelerin dil ve anlatım özellikleri dikkate alındığında aşağıdaki şairlerden hangisine ait olduğu söylenebilir?
A) Yahya Kemal Beyatlı
B) Orhan Seyfi Orhon
C) Ahmet Haşim
D) Ziya Osman Saba
E) Ece Ayhan
22. Eserlerimde bireyi yalnızca yaşayan, olayların içinde oradan oraya koşuşturan bir unsur olarak kullanmadım. Okur, kahramanımın içindeki olup bitenleri en ufak ayrıntısına kadar duyumsar; empati kurmayı başarır. Çünkü bireyler, kanlı canlı bir varlık olarak kitaplarımda yer alır. Bu şekilde bireyin iç dünyası okurun ruhuna temas etmeyi başarır.
Bu parçada sanat anlayışı açıklanan yazar aşağıdakilerden hangisi olamaz?
A) Tarık Buğra
B) Necati Cumalı
C) Semiha Ayverdi
D) Mustafa Kutlu
E) Ahmat Hamdi Tanpınar
23.
• Geliştirdiği hikâyecilik anlayışıyla edebiyatımızda “Maupassant” tarzını temsil etmiştir.
• Hecenin beş şairinden biri olup şiirlerinde hem aruz hem de hece ölçüsünü kullanmış, ününü heceyle yazdığı şiirleriyle sağlamıştır.
• Servetifünuncuların sanat anlayışına karşı çıkarak sade bir dille ve hece ölçüsüyle yurt ve kahramanlık şiirleri yazarak millî edebiyatçıları etkilemiştir.
• Klasik Türk edebiyatı olarak gördüğü divan şiirini örnek alarak o yolda bazı gazeller, şarkılar, rubailer yazarak edebiyatımızdaki “neoklasik” anlayışın temsilcisi olup ve “Ok” şiiri dışındaki tüm şiirlerini aruzla yazmıştır.
Bu açıklamalarda aşağıdaki sanatçıların hangisinden söz edilmemiştir?
A) Yahya Kemal Beyatlı
B) Faruk Nafiz Çamlıbel
C) Ahmet Haşim
D) Ömer Seyfettin
E) Mehmet Emin Yurdakul
24. 19. yüzyılda yaşayan sanatçı, eserlerinde toplumun bütün sınıflarını yansıtmıştır. Eserlerinde beklenmedik olaylara yer yoktur, küçük gelişmelerden sıkça söz edilir. Günlük yaşamda rastlanabilecek her türlü olayı öykülerine taşımıştır. Martı, Vanya Dayı, Üç Kızkardeş ve Vişne Bahçesi tiyatro türündeki tanınmış eserleridir.
Bu parçada tanıtılan sanatçı aşağıdaki edebî akımların hangisinden etkilenmiştir?
A) Realizm
B) Klasisizm
C) Romantizm
D) Parnasizm
E) Sembolizm
CEVAPLAR
1 | A | 13 | A |
2 | A | 14 | E |
3 | E | 15 | C |
4 | B | 16 | B |
5 | A | 17 | D |
6 | D | 18 | C |
7 | B | 19 | B |
8 | E | 20 | D |
9 | C | 21 | E |
10 | E | 22 | B |
11 | D | 23 | C |
12 | C | 24 | A |
