EKFİİL (EKEYLEM) -1
1. “Ad ve ad soylu sözcüklere gelerek onları yüklemleştiren, basit zamanlı fiillere gelerek bileşik zamanlı fiiller yapan eklere ek fiil denir.”
Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde ek – eylem yoktur?
A) Kaptana bu lakabı bütün kasaba sanki söz birliği ederek takmıştı.
B) Onun neşesinde don tutmuş gönülleri, şakır şakır eriten bir ateşin sıcaklığı vardı.
C) Bu kırmızı noktalar vahşi hayvanların gözleriydi.
D) Rüzgâr yelpazelendikçe her yaprak bir söz olacak, bütün orman konuşacaktı.
E) İki ramazan davulunun bir tanesini kiralamışlar.
2. “Ek-eylemler çift zaman yapar ya da isimleri yüklemleştirir.”
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ek-eylem farklı bir görevdedir?
A) Galiba, annesi sevilen ve tanınan bir avukatmış.
B) Her insanın kendine göre karakter özellikleri vardır.
C) Senin ailene ve sevdiklerine daha çok zaman ayırman gerekliydi.
D) Burada istediğimiz kadar araç – gereç vardı.
E) Yazar sanıyorum yeni bir kitap hazırlıyormuş.
3. “-den” durum eki, ek – eylemle çekime girerek bir durumun nedenini belirtebilir.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu açıklama örneklenmiştir?
A) Sonradan öğrendim meğer onunla aynı meslektenmişiz.
B) Ona sakın dokunmayın o da bizim gruptandır.
C) Sınavı kazanamaması ders çalışmamasındandır.
D) Galiba okulda onunla aynı dönemdenmişiz.
E) Bakışlarının güzelliği gözlerinin rengindedir.
4. Hayvanda bile sevgi başkadır
Yaşamak tutkusu bizde sevgiyedir, aşkadır
İnsana sevgisiyle baha biçilir, eğer biçilirse
Dünya neye yarar sevgiden geçilirse
Yukarıdaki dörtlükte kaç tane ek – eylem kullanılmıştır?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
5. I. O şiir yazarken duygusal bir yoğunluk taşımaktaydı.
II. Yazar şiirlerini sadelikten ayrılmadan ortaya koyuyor.
III. “Şiir ölüyor.” yargısı hala tartışılan bir konu.
IV. Şiirlerini yazarken herhangi bir edebi kaygı taşımıyormuş.
V. Şair, şiirlerimi yazarsam yaşam yaşam olur benim için, diyor.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisinde ekeylem yoktur?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soyut bir ad, ek – eylem alarak yüklem olmuştur?
A) Bu zor zamanda ne yapacağını düşündü uzun uzun.
B) Dün beni neden kıskandın sen?
C) Onun sınavı kazanması gerçekten çok zordu.
D) İnsanın genzini yakan bir kokuydu bu.
E) Onu en son gördüğümde çok umutsuzdu.
7. (I) İlhan, annesini hep kıskanmıştı babasından. (II) Bunun nedeni bilinçaltı bir saplantıdan çok annenin babadan daha üstün, duygulu ve iyi bir insan olduğu inancıydı. (III) O kaba saba adamın böylesine güzel bir kadına sahip olabilmesi haksızlıkmış gibi geliyordu ona. (IV) İlkokulu bitirdikten sonra gönderildiği kolejde annesini özlediği için geceleri gizli gizli ağlamıştı. (V) Çok zor geçmişti özellikle on bir yaşının kışı.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde ek – eylemin işlevi diğerlerinden farklıdır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “-dır” eki eyleme kesinlik anlamı katmıştır?
A) Olanları babası ona anlatmıştır.
B) Sevgili gençler, dersimiz burada sona ermiştir.
C) Şimdi şirkette kimse kalmamıştır.
D) Bu saatte arama, işten çıkmıştır.
E) Bu kadar üzülme, seni orada görmemiştir.
9. “Ekeylem isimlere ya da isim soylu sözcüklere gelerek onları yüklem yapar.”
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ek – eylem bu göreviyle kullanılmıştır?
A) Yazar yapılarındaki kahramanlarını yaşadığı çevreden seçmiş.
B) Bu olay Türkiye’nin ekonomisini etkileyen ö-nemli bir göçtü.
C) Buraya gelenlere yolu tarif etmeliydiniz.
D) Eskiden karanlıktan çok korkardım, artık cesur davranıyorum.
E) Yanına gitmedik, herhalde bize küsmüştür.
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük ek – eylem almıştır?
A) Gelemedi bugün yine annem.
B) Sizi yalnız bırakmamaktır benim görevim.
C) Ben alanında uzman bir doktorum.
D) En büyük hatamdı ona gitmem.
E) Bu senede sınıfta kalmış kardeşim.
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem birleşik zamanlı eylemdir?
A) Bu işi asmaya gelmez, babam sinirlenir.
B) Eğreti ata binen tez iner, derler.
C) Bunu yapmak benim için ölümdür, anlamalısın.
D) Köprüyü de uçurduk mu işimiz tamam, diyordu.
E) O, cins av köpeklerine çok değer verir.
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir kişi zamiri ek – eylem alarak yüklem olmuştur?
A) Hepimiz şaşırdık, aradığımız her şey oradaydı.
B) Bendim senin için gözyaşı döken her gece.
C) Onun hasta olduğunu bilen kimse yoktu.
D) Huzurluysa orada rahat bırakın onu.
E) Hiç mi merhamet duygusu kalmadı sende?
13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ek – eylem vardır?
A) Zavallı genç ailesinden ayrı kalmanın acısıyla hasta düşmüş.
B) Avşarlar, Oğuzların yirmi dört boyundan biridir.
C) Şimdiye kadar başına gelenlere olgunlukla sabretmiş; ama bundan sonrasını bilemem.
D) Ekip dün gece kaybolan küçük kızı bulmak için düştü yollara.
E) Hasta olduğum için hiçbir şey duymadım.
14. “Ek – fiilin geniş zaman üçüncü tekil kişi çekimi olan “-dır” eki söyleyişte düşer.” Aşağıdakilerin hangisinde bunu örnekleyen bir kullanım vardır?
A) Bak, sakın kimse duymasın bu sözleri.
B) Sessizce sokul yanına, kimse fark etmesin.
C) Şirketin içinde bulunduğu bu durum çok zor.
D) Kimse bana üslup dersi veremez.
E) Bir yerden ayrılmak için kovulman gerekiyorsa, kovuldun!
15. “Fiilimsiler tek başlarına cümle oluşturamaz; ancak ek – fiille çekimlenerek temel cümlenin yüklemini oluşturabilir.”
Aşağıdakilerin hangisinde bu açıklama örneklenmektedir?
A) O tarihlerde Babil kenti heykeltıraşlıkta ileri düzeydeydi.
B) Hayattaki tek amacım onu mutlu etmekti.
C) Bugün okuldan beni babam alacakmış.
D) Bana bu armağan, bir ömür yeter.
E) O bizlere fikir vermesi açısından önemini korumaya devam edecektir.
16. (I) ilk iki gün makine başında sabahladım. (II) Daha önceki birikimlerimi disipline ederek kullanılır duruma getirmeye çalıştım. (III) Binlerce satırlık yazılımların içinden cımbızla ve özenle detay ayıklamaları yaptım. (IV) Dışarıda hava iyice soğumuş, kar başlamıştı. (V) Şöminemi yakıp formüllerin arasına uzandım.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisinde ek – eylem vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
CEVAPLAR
| 1 E | 5 B | 9 B | 13 B |
| 2 E | 6 E | 10 C | 14 C |
| 3 C | 7 B | 11 D | 15 B |
| 4 D | 8 B | 12 B | 16 D |
