FİİLDE ÇATI -1
1. Edilgen eylemlerde işin gerçekleştiricisi belli değildir.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “durmak” edilgen çatılı fiil olarak kullanılmıştır?
A) Coşkun akan ırmak iki gün içinde duruldu.
B) Unutma hiçbir su bulanmadan durulmaz.
C) Az önce başlayan kavga bitmiş, ortalık durulmuştu.
D) Çocuk bu yıla kadar oldukça yaramazdı, şimdi duruldu.
E) Toplantıda en çok öğrencilerin netleri üzerinde duruldu.
2. Ne yapsam aşktan kaçamıyorum, eninde sonunda. yakalanıyorum,
I. II
kararlıyım bu defa bitti, ben artık küstüm, oynamıyorum.
III IV V
Yukarıdaki cümlelerde geçen altı çizili fiillerden hangisi edilgendir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
3. “Dönüşlü eylemlerde özne hem işi yapan hem de işten etkilenendir.”
Aşağıdaki cümlelerin hangisi buna örnek olarak gösterilebilir?
A) Küçük çocuk top oynarken bütün üstünü başını kirletmiş.
B) Bayram nedeniyle evdeki bütün halılar yıkandı.
C) Yarışmacılar teker teker görüşmeye alındı.
D) Yağmur, şiddetli yağdıktan sonra dindi.
E) Otobüste düşmemek için koltuk demirlerine tutundu.
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne yapılan eylemden etkilenen öğedir?
A) Görüntüyü bozuyor diye evin önündeki ağaçları kesmişler.
B) Çaresi olmayan bir derdin içinde buldu kendini.
C) Ağlayan çocuğu görünce dayanamayıp kucağına aldı.
D) Okulda düzenlenen resim yarışmasını oğlumuz kazanmış.
E) Yeni araba yarın yapılacak olan düğün için süslendi.
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem durumundaki eylem işteşlik göstermez?
A) Hava güneş battıkça daha da kızıllaşıyordu.
B) İki hafta sonra Kızılay’da buluşmak üzere söz-leştik.
C) Oğullarının hayati tehlikeyi atlattığını duyan anne ve baba sevinçten ağlaştılar.
D) Her sabah onunla kapı önünde selamlaşıyoruz.
E) Deprem korkusuyla herkes telaşla etrafa kaçıştı.
6. Artık insanların yaptıklarına gülüyordu. İki gün önce aynı hareket ona
I
yapılmıştı. Bunun üzerine bir karar aldı. Herkesle arasına bir mesafe
II III
koyacaktı. Artık bu olumsuzlukları yaşamak istemiyordu.
IV V
Yukarıdaki cümlelerde hangi yüklemin fiili öznesine göre diğerlerinden farklı bir çatı özelliği göstermektedir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde karşılıklı yapılan ve işin gerçekleştiricisi bilinmeyen bir eylem vardır?
A) Öğrencim, dün gece dört yüz elli soru çözmüş.
B) Olaydan sonra onun ne yaptığı bilinmiyor.
C) Otomobil iki kilometre sonra polisler tarafından durduruldu.
D) Onunla en son beş yıl önce bir restoranda görüştük.
E) Yapılan toplantıda hiç durmadan iki saat bu konu tartışıldı.
8. (I) Ne denilebilir ki yaşanmaz bu dünyada. (II) Her şey; iyi, kötü bile tersine çevrildi. (III) İnsanlar da artık ne yapacaklarını bilemiyor. (IV) Zaten bu düzene hiçbir şey yapılmaz. (V) Hiç kimse buna dur diyemez.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangileri edilgen çatılı değildir?
A) I. ve II. B) II. ve III. C) II. ve V.
D) III. ve V. E) IV. ve V.
9. “Bu konu hakkında binlerce insanla görüştük.” cümlesinin yüklemi çatı yönünden aşağıdakilerden hangisiyle özdeştir?
A) Çiğnediğin sakız oturunca elbiseme yapışmış.
B) Geceyi geçirmek için bir otel aradık.
C) Ağladığımı gören annem içtenlikle bana sarıldı.
D) Aramızda anlaşma sağlandı ve el sıkıştık.
E) Onunla aramızdaki iletişim bir anda oluştu.
10. I. Artık bu mahallede çocuk sesi duyulmuyor.
II. En iyi şiir olarak benimki seçildi.
III. Onu görür görmez vurulmuştu.
IV. Sanatçı toplum sorunlarına dikkatle eğiliyor.
V. Evlerin sahiplerinin belirlenmesi için kura çekildi.
Yukarıdaki cümlelerden hangileri edilgen çatılıdır?
A) I., II., III. B) II., III., IV. C) I., II., V.
D) I., III., V. E) II., IV., V.
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisi özne-yüklem ilişkisine göre farklıdır?
A) Yavaş yavaş karanlığı anlamaya başladı.
B) Sana her zaman aileden biri gibi davranıldı.
C) Nedensizce denizin suları bir anda kabardı.
D) Öğretmen içeri girince gürültü birden fısıltıya dönüştü.
E) Zavallı adam borçları yüzünden perişan oldu.
12. I. Ortada bir yanlış anlaşılma olduğu görülebiliyordu.
II. Öğretmen arkasını dönünce hemen fısıldaşırlardı.
III. Denizlere gitmek için yanımızdan yüzerek uzaklaştı.
IV. Bu dükkanda her türlü antika eşya satılıyor.
V. Hırsızın o olduğunu anlayınca şaşkınlıkla bakıştık.
Yukarıdaki numaralanmış cümleler özne-yüklem ilişkisi yönünden eşleştirilirse hangisi dışarıda kalır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
13. “Geldiklerinde evde olduğumu anlamasınlar diye dolabın içine saklandım.” cümlesindeki özne-yüklem ilişkisi aşağıdaki cümlelerin hangisinde yoktur?
A) Herkes rahatsız olduğu için iki gün önce buradan taşındılar.
B) Babam ablamın yaptıklarını duyunca sinirli sinirli söylendi.
C) Yıllarca kimselere el açmadan az parayla yetindik.
D) Sanatçının söylediği güzel şarkılar büyük bir coşkuyla alkışlandı.
E) Ölenin o olmadığını anlayan herkes sevindi.
14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne-yüklem ilişkisi diğerlerinden farklıdır?
A) Birden gök gürültüsünün sesini duyan güvercinler çatıdan uçtu.
B) Bana hiç kimsenin duymak istemeyeceği sözler söylendi.
C) Öğrenci disiplin kurulu tarafından okuldan atıldı.
D)Gördüğünüz binalar depreme dayanıklı olmamaları gerekçesiyle teker teker dün yıkıldı.
E) Kendime zarar verdiğim için bu odaya kapatıldım.
15. “Hayat” sözcüğü aşağıdakilerden hangisinde “sözde özne” olarak kullanılmıştır?
A) Hayat herkesin yaşaması gereken zorlu bir yolculuktur.
B) Hayat en güzel şekliyle, her haliyle doyasıya yaşanmalıdır.
C) Bazen hayat insana acı yüzünü bazen de tatlı yüzünü gösterir.
D) Hayat onunla uğraşmayı seven, ona değer veren insanları hoş tutar.
E) Hayat insanı şekle sokan, insana şekil verendir.
16. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “aynı işi karşılıklı yapma” anlamı yoktur?
A) Birbiriyle karşılaşınca selamlaştılar.
B) Genç kızın yüzü gün geçtikçe güzelleşiyordu.
C) İki arkadaş uzun süre dertleştiler.
D) Sevgilerini birbirleriyle paylaştılar.
E) Bu önemli konuyu uzun süre konuştuk.
CEVAPLAR
| 1 E | 6 B | 11 B |
| 2 B | 7 E | 12 C |
| 3 E | 8 D | 13 D |
| 4 E | 9 D | 14 A |
| 5 A | 10 C | 15 B |
| 16 B |
