FUZULİ
- Asıl adı Mehmet olan şair, bütün ömrünü Hille, Kerbela, Bağdat ve Necef arasında geçirmiştir.
- Hayatı sıkıntılar içinde geçmiş, geçimini sağlamak için Hz. Ali’nin ravzasında görev yapmış Kerbela’da çıkan bir veba salgınında ölünceye kadar bu görevde kalmıştır.
- Kendisine evkaf gelirlerinden maaş bağlanmış, zaman zaman onu da alamamış ve bu durumu bildirmek için Nişancı Celalzâde Mustafa Çelebi’ye ünlü Şikayetnâme adlı mektubu yazmıştır.
- İyi bir eğitim alan şair Türkçenin yanı sıra, Farsça ve Arapça öğrenmiş, bu üç dilde de kusursuz denebilecek eserler vermiştir.
- Gençliğinde aşk şiirleri yazmış olan Fuzuli, bunların uzun ömürlü olamayacağını düşünmüş, gece gündüz çalışarak bilgi ve kültürünü artırmış, ilimsiz şiirin, temelsiz duvara benzediğini söylemiştir.
- Fuzuli, duyuş ve seziş kudreti bakımından edebiyatımızın en kuvvetli şairi kabul edilir.
- Hislerinin derinliği ve samimiliği, özellikle gazellerine üstün bir değer kazandırmıştır.
- Şiir tekniği çok iyi, muhtevaya önem veren, şiirlerinde güçlü bir lirizm yakalayan tamamen kendine özgü bir sanatçıdır.
- Onun sanatının en önemli dayanağı aşk ve güzelliktir. Mesnevi ve gazellerinin temel konusu aşktır. Ancak bu şiirlerindeki ilahi aşk ilk bakışta anlaşılamaz. Fevkalade bir güzellikte kullandığı mazmunlar çözüldükçe dizelerindeki derin anlam ve şirinin güzelliği anlaşılabilir.
- Acı ve ıstırap şairidir. Aşkı da bu yönüyle ele alır. Tasavvuf şairlerinin aksine sevgiliye kavuşmayı, neşe ve mutluluğu istemez.
- Kavuşmanın aşkı öldürdüğüne, acı çekmeninse insanı olgunlaştırdığına inanır.
- Türkçe, Farsça ve Arapça divanı olan tek şairdir.
Eserlerinden bazıları şunlardır:
- Divan (Türkçe, Farsça ve Arapça üç ayrı divan)
- Beng ü Bade, Şah ü Geda, Sakinâme, Leyla ile Mecnun (mesneviler)
- Şikâyetnâme (Kafiyeli nesir tarzında hiciv özellikleri taşıyan mektup)
- Hadîkat üs-Süedâ (Kerbela olayını anlatan mensur eser)
- Enis’ül-Kalb, Su Kasidesi (Kasideler)
- Sıhhat ü Maraz(Tıp alanında yazılmış mensur bir eser)
