Öznellik- Nesnellik (Konu Anlatımı-Örnek Cümleler-Çıkmış Sorular)

Öznellik- Nesnellik

Öznel anlatım; kişinin duygularını, düşüncelerini, iz­lenimlerini yansıtan anlatımdır. Bu tür yargılar, yorum içerdiğinden kanıtlanabildiği olmayan anlatımlardır.

  • Ege Denizi’nin insanı büyüleyen bir rengi vardır.
  • Kitabı bir an bile elinizden bırakamayacaksınız.
  • Okulda en sevdiğim ders Türkçeydi.
  • İzmir, Türkiye’nin en güzel kentidir.

Nesnel yargılar; kişiden kişiye değişmeyen, kanıtla­nabildiği olan anlatımdır. Bu tür yargılar yorum içermez.

  • Karadeniz Bölgesi yağışlı iklim kuşağındadır.
  • Sanatçı, yapıtında yerel söyleyişe de yer vermiş.
  • Sanayileşmeyle birlikte tarım alanlarına fabrikalar ku­rulmuş.
  • Sanatçı iki yıl içinde ikinci romanını da yazdı.

ÇIKMIŞ SORU ÖRNEKLERİ

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde öznel bir değerlen­dirme söz konusudur?

A) Romanda anlatılanlar Kurtuluş Savaşı yıllarında ge­çiyor.

B) Öyküdeki kişilerin dördü kadın, üçü erkektir.

C) Romanın sonunda kahramanların hepsi ölüyor.

D) Kitaptaki ilk öykünün konusu köy yaşamıdır.

E) Öykülerin anlatımında bir kuruluk, bir tekdüzelik gö­rülüyor.

(1991-ÖSS)

Çözüm

A, B, C, D seçeneklerinde cümleler yorumsuz verilmiş. E seçeneğinde ise “kuruluk, tekdüzelik” sözcükleri cümleye yorum özelliği katmıştır.

Yanıt : E

Örnek

(I) Evimin balkonundan arka bahçelere bakarak sonbaharı günü gününe izliyorum. (II) Sonbahar bu yıl bana her za­mankinden daha yakın geliyor. (III) Ama yine de yazın üze­rimdeki etkilerinden bir türlü sıyrılamıyorum. (IV) Sanki avucumdan birdenbire akıp gitti yaz. (V) Adalar Denizi’nin bol yıldızlı gecelerinin tadına varamadan sonbahar geliverdi.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde yazarın duygularına ver verilmemiştir?

A) B) II. C) III.           D) IV.         E) V.

(1991-ÖSS)

Çözüm

Yazarın duygularına yer vermediği cümleler “nesnel” cümlelerdir. Parçanın I. cümlesi de böyle bir cümledir. II. cümledeki “sonbaharın her zamankinden yakın gelmesi”,

III. cümlesi “yazın etkisinden sıyrılamadığını” düşüncesi,

IV.cümlede “yazın avucundan akıp gittiğini” düşüncesi,

V. cümlede “bol yıldızlı gecelerin tadına varamamak” öz­nel değerlendirmelerdir.

Yanıt: A

Örnek

Aşağıdaki yargılardan hangisi kişisel düşünce içer­memektedir?

A) Bu kitap, duyguları etkileyen betimlemelerden uzak gün­lük konuşma dilinin inceliklerini içinde barındıran bir dille yazıldığı için her yaştaki okurun beğenisini kazanıyor.

B) Yazar, bu kitabıyla engin bir birikimi yapıtlaştırarak okura farklı bir dünyanın kapılarını açıyor.

C) Geçen yıl yitirdiğimiz romancımız adına düzenlenen yarışmada bu yazar, ilk romanıyla ödül aldı.

D) Bu yazar, gücünü çekici anlatımından ve ilginç olay­lardan alan, genellikle şaşırtıcı sonuçlarla biten öykü­leriyle tanınmıştır.

E) Öyküde kahramanın güçlüklerle savaşmaktan yılma-yan üretken ve yaratıcı bir insan olduğu gösterilmek istenmiş.

(2002-ÖSS)

ÇÖZÜM: “A”, “B”, “D” ve “E” seçenekleri kişisel yargılar içeren cümlelerdir. “C” de ise kişiden kişiye değişmeyen nesnel bir yargı vardır.
Yanıt: C