Üslup- Konu (Konu Anlatımı-Örnek Cümleler-Çıkmış Sorular)

Üslup- Konu

Üslup(biçem): Duygu, düşünce, eylem ve hayallerin kişisel anlatım biçimidir. Sözcüklerin seçimi, kullanımı ya­ni dil ve anlatım özellikleridir. Bir yazıya “Nasıl anlatılmış­tır?” sorusunu yönelttiğimizde aldığımız yanıt “üslup”tur.

Aşağıdaki örneklerde bunu görebiliriz;

• “Sanatçı, roman kişilerini onların yerel söyleyişleriyle konuşturmuş.”
• “Toplumu, insanları içten bir anlatımla yansıtır.”
• “İlk şiirlerinde söz sanatlarını, sıfatları bolca kullan­mış.”

Bir yazıya yönelttiğimiz “Ne anlatmıştır?” sorusu ise bize “konu”yu verir. Konu anlatılan şeydir.

• “Öykülerinde kişilerin psikolojilerini anlatır.”
• “Sanatçı, çocukluk anılarını romanında anlatmış.”
• ‘Toplumdaki gelişmeler, buna bağlı oluşan sorunlar onun romanının temeli.”

Cümleleri “konu”yla ilgili yargılardır.

ÇIKMIŞ ÖRNEK SORULAR

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde üslupla ilgili bir özelliğe değinilmemiştir?

A) Sağlam bir roman tekniğinin yanı sıra canlı, en az sözcükle çok şey anlatmayı amaçlayan, yoğun bir ko­nu anlatımı vardı.

B) Şiirlerindeki, okurun değişik duygularını etkileyen im­geleri, sıradan sözcüklere yeni anlamlar yükleyerek oluşturdu.

C) Yapıtlarındaki karakterler, halk arasından seçilmiş, zen­gin bir duygu dünyası olmayan tek boyutlu kişilerdi.

D) Şiirlerini oluştururken sözcükleri, ses, anlam ve çağ­rışım yönünden sıkı bir değerlendirmeden geçirerek kullanırdı.

E) Betimlemelerinde gözlem gücü ağır basar, özentili ve coşkulu bir söyleyişten özellikle kaçınırdı.

(2004-ÖSS)

Çözüm

Üslubun, yazarın dil ve anlatım özellikleri olduğunu bili­yoruz. A, B, D ve E seçeneklerinde sanatçının dil ve an­latım özelliklerinden bahsedilmiş. “C” seçeneğinde ise sanatçının eserinde yön verdiği karakterlerin özelliklerin­den söz edilmiştir, bu üslupla ilgili bir belirleme değildir.

Yanıt: C

Örnek

(I) Yaşadığı dönemin şiir anlayışından uzaklaşarak uçlar­da dolaşan, alışılmadık bağdaştırmaları ve imgeleriyle zaman zaman, bilinen söylemin dışına taşan şair, sürek­li yenilikler peşinde koşmuştur. (II) Karşılaştığı insanlık durumlarına yeni duygu ve anlamlar yükleyerek onları yeniden yazmıştır. (III) Şiirlerini oluştururken boş alanlar bırakmış, uzun dizeleri kırmıştır. (IV) Şiirde bir yenilik gerçekleştirmek için dilin yerleşik söz değerlerini olduğu gibi kullanmaktan kaçınmış, dili yeniden kurmaya yönel­miştir. (V) Şiirlerinin çoğunda, çok anlamlı sözcükler kul­lanarak değişik çağrışımlar uyandırmıştır.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisi, sö­zü edilen şairin şiirlerinin içeriğiyle ilgilidir?

A) I. B) C) III.            D) IV.            E) V.

(1995-ÖYS)

Çözüm:

Parçada II numaralı cümlede içerik yani konuyla ilgili bilgi verilmiştir.

Yanıt : B