Şiir Bilgisi – 5

ŞİİR BİLGİSİ – 5

1.     Bana nispet çıkmış yolun üstüne

        Samur kürk giyinmiş alın üstüne

        Taramış saçların belin üstüne

        Bir elma yanaklı sim gerdanlıdır

        Yukarıdaki dörtlük ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)    Benzetmelerden yararlanılmıştır.

B)    Hecenin 11’li kalıbıyla yazılmıştır.

C)    Kelime halinde redif kullanılmıştır.

D)   Zengin uyak kullanılmıştır.

E)    Beş yerde ulama yapılmıştır.

2.     Aşağıdakilerden hangisinde redif kullanılmamıştır?

A)    Elindeki kınası soldu mu ola

       Evde kaynatası duydu mu ola

B)    Sabah olsun tan yeri ışısın

       Çiğ düşünce gül goncalar üşüsün

C)    Ne yaman bahçeli güllü goncalı

       Sinemi vurdu bir kirpiği kancalı

D)   Altı kardeş idik bindirdik ata

       Kızılırmak’a varınca oldu bir hata

E)    Çek deveci develerin yokuşa

       Deli oldum o sendeki bakışa

3.     Yeşil ördek gibi daldım göllere

        Sen düşürdün beni dilden dillere

        Başım alıp gidem gurbet illere

        Ne sen beni unut ne de ben seni

        Bu dörtlük için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)    Düz uyak örgüsü kullanılmıştır.

B)    Halk edebiyatı söyleyiş özelliklerine sahiptir.

C)    Tam kafiye kullanılmıştır.

D)   11’li hece ölçüsüyle söylenmiştir.

E)    İsim, sıfat, zarf, zamir, edat, bağlaç ve fiil türünden sözcükler vardır.

4.     Çınlasın çağrılarla çın çın da çın

        Çağ yıkarmış kaçın bulutlar kaçın

        Bu dizelerde görülen uyak türü aşağıdaki­lerden hangisidir?

A)    Yarım uyak

B)    Tam uyak

C)    Tunç uyak

D)   Cinaslı uyak

E)    Sarma uyak

5.     Bir münasip dostum olsa sırrım açar idim

        Harc edüp eldeki varım cümleden geçer idim

        Tuti dilin agu verse nûş edip içer idim

        Aşıklara ölüm gelmez tatlıdır ballar gibi

        Yukarıdaki dörtlük ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)    Örüşük uyak düzenine sahiptir.

B)    “–ar idim”lerle redif yapılmıştır.

C)    Divan edebiyatı söyleyiş özellikleri vardır.

D)   Yarım uyak kullanılmıştır.

E)    Ulama yapılmıştır.

6.     Ruhumu bir çarmıha kendi elimle gerdim

        Bir nebi ıstırabı kanıyor her yerimde

        Yukarıdaki dizelerde,

  I.   Yakıyor gözlerimde

 II.   Aldığım her nefesi

III.  Ölüm siyah bir tütsü

IV.   Son nefes gibi verdim

        bu parçalar kullanılarak sarmal uyak düzeni oluşturulmak istense son iki dizenin sıralanışı aşağıdakilerden hangisi olur?

A) III – I / IV – II                               B) II – IV / III – I

C) IV – II / I – III                                               D) III – I / II – IV

E) I – III / IV – II

7.     Tuna’yı görmedim fakat tanırım

        Bir umut önünde koştuğum zaman

        Geçmişi anarak coştuğum zaman

        Kendimi Budin’in beyi sanırım.

        Yukarıdaki dörtlüğün hem uyak düzeni, hem de 1. ile 4., 2. ile 3. dizelerin kendi ara­larındaki uyak yapısını gösteren diziliş,     aşağıdakilerden hangisinde sırasıyla verilmiştir? 

A)    Sarma – yarım – tunç

B)    Sarma – zengin – tam

C)    Çapraz – zengin – yarım

D)   Çapraz – tunç – tam

E)    Sarma – tunç – yarım

8.     “Altın buğdayı tarlalarımızın,

        Seni bağrımızdan eker, biçeriz;

        Acılar kardeşin, gözyaşı kızın,

        …”

        Ölçü, uyak, konu ve dil gibi özellikler de göz önünde tutulursa, dörtlüğün son dizesi aşağıdakilerden hangisi olur?

A)    Birleşirse doğacak uygarlığımız.

B)    Durmadan akan yaşı sileriz.

C)    Bir kazma ile bir kürek, bir de çapamız.

D)   Zengin parıltınla dolar gecemiz.

E)    Türkçe’den güzeli yok budur hecemiz.

9.     Cana an vermeyenin ne canı var

        Can verenin adı ile sanı var

        Bu dizelerin şiirin bütünü ile ilgili özellik­lerden hangisi kesin olarak bilinebilir?

A)    Konusu

B)    Ölçüsü

C)    Yazıldığı dönem

D)   Nazım birimi

E)    Kafiye örgüsü

10.   Hülya serinleşen köyü her an morartıyor

        Sessiz gelen, saat başı sürdükçe artıyor.

        Yukarıdaki ikiliğin uyağı ve redifi aşağıdaki­lerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?

A)    Tunç uyak, –yor; redif

B)    Yarım uyak, –rtyor; redif

C)    Zengin uyak, –ıyor; redif

D)   Tam uyak, –tıyor; redif

E)    Uyak yok, –artıyor; redif

11.   Ayırma gözlerini gözlerimden bu akşam

        Böyle saatlerce bak, asırlarca bak

        Gözlerine yavaşça yavaşça doldu akşam

        Göklerin ateşini kalbime boşaltarak

        Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)    “–ak” sesleriyle tam uyak yapılmıştır.

B)    “–u” sesiyle yarım uyak yapılmıştır.

C)    Ulama yapılmamıştır.

D)   Çapraz uyak örgüsü vardır.

E)    Kelime halinde redif vardır.

12.   Kişilerin ya da toplumun kötülüklerini, kusurlarını, gülünçlüklerini, alaylı bir dille eleştiren şiirlere …; bilim, sanat, felsefe, ahlak gibi konularda öğretici olmayı amaçlayan şiirlere …; duygu ve düşünceleri coşkulu bir dille anlatan şiirlere … denir.

        Yukarıdaki parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?

A)    didaktik şiir, epik şiir, lirik şiir

B)    dramatik şiir, didaktik şiir, pastoral şiir

C)    satirik şiir, dramatik şiir, epik şiir

D)   satirik şiir, didaktik şiir, lirik şiir

E)    dramatik şiir, lirik şiir, pastoral şiir

www.dersimizedebiyat.org

Edebiyat / Dil ve Anlatım Kaynak Sitesi

CEVAPLAR