2. ŞİİRDE REDİF
Dize sonlarında görevleri aynı olan eklerin ya da anlamları aynı olan sözcüklerin tekrarlanmasına redif denir.
- Redifler, daima mısranın en sonunda bulunur yani uyaktan sonra gelir
- Kafiye olmayan şiirlerde şiirin ahengini redif sağlar.
Redifler yüklem seslerinin özelliğine göre
• ek halinde redif
• sözcük halinde redif
şeklinde gruplandırılabilir.
a) Ek ile Yapılan Redif
Tabirin sığmaz kaleme
Derdin dermandır yâreme
İsmin yayılmaz âleme
Aşıklarda meşk olmasa
Aşık Veysel
Yunus bu sözleri çatar
Sanki yağı bala katar
Halka meta’ların satar
Yükü cevherdir, tuz değ
Bu dizelerde, “çatar, katar, satar” sözcüklerindeki “-ar” (geniş zaman çekimi) ekleri aynı görevde olduğu için ek halinde rediftir, “at” ise tam uyaktır.
Aradılar bir tenhada buldular
Yaslandılar şivgalarım kırdılar
Yaz bahar ayında bir ad verdiler
Yandım gittim ala dağlı kar iken
Bu dörtlükte kullanılan
bul-dular
kır-dılar
ver-diler
sözcüklerindeki kırmızıyla gösterilen ekler -di’li geçmiş zaman ekini mavi ile gösterilen ekler ise III. çoğul şahıs ekini örneklendirdiği için rediftir.
b) Sözcük ve Sözcük Grubu ile Yapılan Redif
Gök mavi, dal yeşil, tarla sarı olsun
Kuşların, çiçeklerin diyarı olsun
Derdimiz var güneş içinde
Ağaçlarımız var yaprak içinde
Söz öbeği şeklinde oluşturulan redif de vardır.
Safa-yı aşkı kim anlar kiminle söyleşelim
Vefa-yı aşkı kim anlar kiminle söyleşelim
Bu mısralardaki safa ve vefa sözcüklerindeki “fa’lar uyak diğer söz öbekleri (-yi aşkı kim anlar kiminle söyleşelim) aynı görevde ve anlamda olduğundan rediftir.
