2. ETKİNLİK
Ne kadar olsa kanında İstanbulluluk var çocuğum, dedi. Sonra ablası Ruhsar’a da çok düşkündür… Ben bağrıma taş basıyorum, tahammül ediyorum ama… O ne kadar olsa cahil taze… Anlaşılan kardeşini göreceği geldi, kendi yaşında tazelerin İstanbul’da gezip eğlendiklerini haber alıyor… Sonra burası da onu çok sıktı. Memleketin hali mâlum. Fazla olarak ahalinin dedikodusu… Biliyorsun ya yavrum, bütün memleket bize düşman… Önüne gelen bizimle uğraşır. Ama belki ben yanılıyorum. Sen daha iyisini bilirsin…
Yukarıdaki paragrafta anlatıcı; Meveddet’in annesi, kızının durumunu ve o yöredeki insanların kendilerine bakış açılarını özetleyerek vermiştir. İşte, anlatıcının kişileri ya da hakkında bilgi vermek istediği herhangi bir şeyi özetleyerek anlatmasına özetleme tekniği denir.
Bu açıklamaya göre “Acımak” romanından siz de özetleme tekniğine örnekler gösteriniz.
“Zehra’yı gördüm. Büyümüş, hemen hemen bir genç kız olmuş. Dört seneden beri görmemiş olmama rağmen o kadar çocuğun içinde derhal bulup çıkardım. Zehra mektep arkadaşlarıyla beraber bir yere gidiyordu.
3. ETKİNLİK
Prag der demez içim cız etti. Deminden beri aklıma getirmek istemediğim her şeyi bu sefer zapt etmeme imkân kalmamıştı. Fakat ne diye soracaktım? Benim Maria ile olan münasebetimden onun haberi yoktu, sualime ne mana verecekti? Nereden tanıdığımı sormayacak mıydı? Sonra söyleyeceği şeyler… Bunları öğrenmemek daha iyi olmaz mıydı? Aradan bu kadar sene -tam on sene, hatta biraz daha fazla- geçtikten sonra öğrenmenin ne faydası vardı?
Sabahattin Ali, Kürk Mantolu Madonna
Bu parçada yazar kendi iç dünyasını okuyucuya aracısız olarak vermiştir. Kahramanın söylenmemiş düşüncelerinin, zihnin serbest bir ürünü olarak mantıklı bir sıra içinde, gramer kurallarına uygun ve konuşma diline yakın bir şekilde, doğrudan doğruya okuyucuya anlatmasına iç monolog tekniği denir.
Siz de okuduğunuz romandan iç monolog örnekleri bularak arkadaşlarınızla paylaşınız.
· Bazen günlerce bana darıldığını hissediyorum. Geçen gün durup dururken ayaklarını yere vurarak: “Sıkılıyorum. Ben de babam gibi öleceğim. Beni buralarda bırakıp gideceksiniz!..”…
· Eski ahbaplara muamelem daima böyledir. Onların ben hâlde bir adamla konuşmak istemeyecekleri muhakkak olduğu için ben daha evvel davranıp kaçarım. Bilmem niçin? Tanımadığım insanlardan yardım istemek bana zor gelmez. Fakat eski bildiklerden ölesiye utanıyorum.
· Cevdet’ten beş on kuruş istemek mümkündü ama içimden gelmedi! Ondan alacağımı almıştım.
· Biraz evvel “Vah Mürşit, vah!..” diye bana acıması tasavvur edebileceğim sadakaların en muhteşemi ve ulvisiydi.
4. Zehra’nın kişilik özelliklerini belirleyerek bu özelliklerin romanın çatışmasını nasıl oluşturduğunu söyleyiniz. Yazar, Zehra’nın kişilik özellikleri üzerinden hangi tutum ve davranışlara dikkat çekmektedir?
Zehra, mesleğini çok seven,öğrencilere en iyiyi vermeye çalışan idealist bir öğretmendir.Fakat yaşadıklarından dolayı da babasına karşı da merhamet ve acıması olmayan biridir.Çatışma acımak ya da merhametsizlik üzerine kuruludur.
5. Okuduğunuz parçada geçen mekânları gerçekçi buluyor musunuz? Nedenleriyle birlikte açıklayınız.
Yaşanılan yerler gerçekçidir. Okul hayatı, aile hayatının yaşanıldığı yerler o günün şartlarına uygun olarak anlatılmıştır.
6. Aşağıdaki parçadan hareketle yazarın hayata bakış açısını değerlendiriniz.
Arkadaşım hangi felâketin beni bu hale getirdiğini sormuyordu. Hayat böyleydi. İnsanlar ayrı ayrı yollara dağılırlardı. Kiminin tuttuğu yol insanı bu Cevdet gibi, muvaffakiyete götürür. Kimininkini de benim vardığım şahikaya çıkarırdı. Bu bir talih, tesadüf meselesiydi. Niçinini, nasılını sormak beyhudeydi.
Yazara göre herkesin içinde bulunduğu karakteri belirleyen unsur geçmişte yaşadıklarıdır. Olumsuz ya da olumlu yaşamlar insanları farklı yerlere götürür.
7. Reşat Nuri’nin sade ve akıcı bir üslupla yazdığı romanlardan biri de “ Çalıkuşu ”dur. Anadolu insanının sıkıntıları, İstanbul’da eğitim görmüş bir öğretmenin yaşadıklarının anlatıldığı bu roman Reşat Nuri’nin tanınmasını sağlamıştır. Sinemaya 1966’da uyarlanan, daha sonra dizi filmi yapılan bu eser halk arasında o kadar çok sevilir ki yeni doğan kızlara Feride ismi verilir. “ Acımak ” romanının da “Çalıkuşu” gibi okuyucuyu etkileyip etkilemediği konusundaki düşüncelerinizi açıklayınız.
Yazarın bu romanı da aynı Çalıkuşu romanı insanı derinden etkileyen bir romandır.Romanın başında babanın yaptıklarını okuduğunuzda bir olumsuz hissiyat belirse de sonradan Zehra’yı kurtarmak için yaptıkları düşünülürse bu hissiyat değişmektedir. Zaten Zehra da bu hissiyat değişimini gerçekleri öğrendikten sonra yaşamaktadır.
8. Okuduğunuz metnin konusu ve teması bağlamında aile birliğine önem vermenin birey ve toplum için ne ifade ettiğini belirtiniz.
Toplumun yapısını aile oluşturur. Fakat ailede bireyin dünyasını doğru şekillendirmek gerekir. Aile doğru eğitim, karakter ve insani değerler almayan her birey toplumda olumsuz bir örnek oluşturacak ve toplumun yapısını olumsuz etkileyecektir.
9. “Acımak” metninde geçen “muayene, filhakika, muvaffak, emniyet, hâsıl, vallahi, fedakârlık, aşikâr, sandalye” kelimelerinin doğru telaffuzuna yönelik çalışmalar yapınız.
