SÖZCÜK TÜRLERİ- 6
1. “de (da)” bağlacı ile bağlanan aşağıdaki cümlelerin hangisinde neden – sonuç ilişkisi vardır?
A) Baktı da selam vermedi.
B) Çalışmış da kazanmış.
C) Eve kadar gideyim de geleyim.
D) Gelsin de ne zaman gelirse gelsin.
E) Ölür de söylemez.
(ÜSS 1980)
2. Aşağıdaki dizelerin hangisinde, tamlananı tamlayandan önce söylenmiş bir belirtili ad tamlaması vardır?
A) Beni, sokağımıza dönen eski, tahta köprüden geçirin
B) Müjdeye koşsun komşu çocukları evimize
C) Sıcacık tarhana çorbasının içimiyle başlasın sabah
D) Kâğıtlarla camlarını örteyim pencerelerin
E) Eski, ılık akşamlar yağmurla çalsın kapımızı
(ÖSS 1999)
3. Kimi niteleme sıfatlarının ilk ünlüsüne kadar olan bölümü, m, p, r, s ünsüzlerinden yakışanı İle bir örnek haline getirilir ve sözcüğün başına eklenerek sıfat pekiştirilir,
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu kurala uymayan bîr pekiştirme sıfatı vardır?
A) Bayram olmasına karşın caddeler ıpıssızdı.
B) Gülünce bembeyaz dişleriyle daha da sevimli oluyordu.
C) Köyleri, ağaçsız, yeşilliksiz, çırçıplak bir ovanın odasındaydı.
D) İlk kez, böylesine özü sözü doğru, sımsıcak bir insanla arkadaş olmuştu.
E) Bu sapasağlam ayakkabıları bu kadar çabuk nasıl eskittiğini doğrusu anlayamadım.
(ÖSS 1993)
4. Bir insanın konuşmasından ya da yazdıklarından eğitimi, dünya görüşü ve bilgi birikimi kolayca anlaşılabilir.
Bu cümlede aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Bileşik fiil B) Zarf ( belirteç )
C) Edat(ilgeç) D) Bağlaç
E) Belgisiz sıfat
(ÖYS 1994)
5. Yeryüzünde İstanbul kadar güzel bir kent bulmak çok güç.
Bu cümle ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) Ad cümlesidir.
B) Bileşik sözcük kullanılmıştır.
C) Adeyleme yer verilmiştir.
D) Belgisiz sıfat kullanılmıştır.
E) Bağlaç vardır.
(ÖSS 2001)
6. Kimi zamirler, özneyi pekiştirerek belirtirler. Bunlar tek başlarına asıl şahıs zamirlerinin yerini tutabildikleri gibi, onlarla birlikte de kullanılabilirler,
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu açıklamaya uygun bir zamir vardır?
A) Doğrusu, onun sözüne pek kulak asmadım.
B) Bence, alınan sonuç pek de olumlu değildi,
C) Bu elbiseyi ben kendim diktim.
D) İşittiklerimiz bunları doğrular nitelikteydi.
E) Ahmet o yaz, tatilini bizde geçirecekti.
(ÖSS 1989)
7. “O, çocuk doğdu, çocuk öldü.” cümlesindeki “çocuk” sözcüğü, görevi yönünden, aşağıdaki cümlelerin hangisindeki “iyi” sözcüğü ile özdeştir?
A) insanlar yaşamaya değer en iyi günlerinin geride kaldığına inanırlar.
B) Kanımca sen bu işi ondan çok daha iyi yapabilirsin.
C) Çok iyi, nasıl isterseniz öyle olsun!
D) Öğretmenlerin başlıca görevi, gençliğe doğruyu, güzeli ve iyiyi öğretmektir,
E) En iyi öğretmen, gençlerde öğrenme hevesini ve sevgisini uyandırandır.
(ÖSS 1981)
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ad tamlaması ya da sıfat tamlaması yoktur?
A) Rumeli’ne varıp Edirne’de saraylar kurmuşlar.
B) Uçsuz bucaksız düzlüklerden geçip gelmişler.
C) Başı karlı dağlar aşıp buraları yurt edinmişler.
D) Pınar başlarına, ırmak boylarına yerleşmişler,
E) Keçi kılından yapılmış çadırlarıyla Anadolu’ya inmişler.
(ÖYS 1997)
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde tamlayanı düşmüş bir isim tamlaması vardır?
A) Önce kendi işini bitir, bana sonra yardım edersin.
B) Onların yeni aldıkları evi gördün mü?
C)Sen her zaman buraları çok sevdiğini söylemez miydin?
D) Bu cüzdanı kardeşi yolda bulmuş
E) Söylediğine göre bu yıl Ankara’da su sıkıntısı olmayacakmış.
(ÖYS 1992)
10. Aşağıdakilerin hangisinde pekiştirmeli niteleme sıfatı vardır?
A) Memleket isterim
Gök mavi, dal yeşil, tarla sarı olsun.
B) Eğilmiş arza kanar, muttasıl kanar güller
Durur alev gibi dallarda kanlı bülbüller.
C) Koskocaman yıldızlar altında upuzun bir yol
Ve minnacık bir ev.
D) Akşam, yine akşam, yine akşam
Göllerde bu dem bir kamış olsam
E) Masa da masaymış ha
Bana mısın demedi bu kadar yüke
(ÖYS 1992)
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir İsim tamlaması kullanılmıştır?
A) Kardeşimin böyle bir şey yapacağını sanmıyordum.
B) Okulun ne zaman açılacağını bile bilmiyordu.
C) Arkadaşının kitabını bulamayınca çok üzüldü.
D) Evinin düzenli olmasına özen gösterirdi.
E) Sarsıntının önce nerede duyulduğu öğrenilemedi.
(ÖYS 1987)
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki altı çizili sözcük, sözcük türü bakımından ötekilerden farklıdır?
A) Yeni bir kitaplık alması gerekli.
B) Bugünlerde sende bir durgunluk var.
C) Ağır işittiği için kulaklık kullanıyor.
D) Yalnızlık en korktuğu şeydir.
E) Kışlık odun ve kömürünü yazdan aldı.
(ÖYS 1988)
13. Bir cümlede, özne olarak kullanılan belgisiz zamir, çoğul iyelik eki alırsa cümlenin yüklemi üçüncü tekil kişi de olabilir.
Aşağıdaki cümlelerden hangisi bu kurala bir örnektir?
A) Önce onlar otobüsten İndi.
B) Bazılarımız ayakkabı giymemişti.
C) Bizim eşyamız fazla değildi.
D) Sizin böyle sorunlarınız yoktur.
E) Onlar bu işin üstesinden gelir.
(ÖSS 1989)
14. (I) “Ağın” sözcüğü, çocukluğumda, bazı toprak yığınlarının tepesindeki tek kalmış ağaçları getirirdi gözümün önüne. (II) Fırat’ın bir kolu olan Karasu kıyılarındaki ekin tarlalarının ortasında yetişen “tek dut”, içimdeki yalnızlığın simgesiydi. (III) Şu yaşa gelmeme karşın o ağacın “yalnızlığı” çağrıştıran görüntüsü belleğimden silinmedi. (IV) Ağın’da elmasından armuduna, eriğinden narına, üzümüne çeşit çeşit meyve yetişmeseydi, “Ağınla “ağu” (zehir, zıkkım) arasında anlamca bir bağlantı kurulabilirdi belki. (V) Oysa o küçük kasaba, insanlarıyla, kuzularının melemeleriyle, güzelim meyveleriyle zehri bala çeviriyordu.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) I. cümle bileşik yapılıdır.
B) II. cümle ad cümlesidir.
C) III. cümlede fiilimsiyle oluşturulmuş bir tamlama vardır.
D) IV. cümlede yeterlik fiili kullanılmıştır.
E) V. cümlede “ile” bağlaç olarak kullanılmıştır.
(ÖSS 2009)
15. Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki altı çizili sözcük, sözcük türü bakımından ötekilerden farklıdır?
A) Balıkçılar, saatlerce azgın dalgalarla boğuşmak zorunda kalmışlar.
B) Barakayı aydınlatan lambanın ölgün ışığı altında okumaya çalışıyordu.
C) Orası, eskiden bir sürgün yeriymiş.
D) Esmer ve dolgun yüzüyle annesine çok benziyor.
E) Büyüdükçe çevresine karşı ilgisiz suskun bir çocuk olmuş.
(ÖYS 1997)
Edebiyat / Dil ve Anlatım Kaynak Sitesi
CEVAPLAR
| 1.B | 6.C | 11.C |
| 2.D | 7.B | 12.E |
| 3.E | 8.A | 13.B |
| 4.C | 9.D | 14.E |
| 5.E | 10.C | 15.C |
