SÖZCÜKTE ANLAM – 3
1. “Dün yaşanan fırtına hiç kimseye göz açtırmadı.” cümlesinde geçen deyimin cümleye kattığı anlam aşağıdakilerden hangisinde vardır?
A) Başına gelen bunca şeyden ders alır sandık.
B) Kimseyi dinlemiyor, canının istediğini alıyordu.
C) Soru sormamıza fırsat vermeden çekip gitti.
D) Neyse ki sınavda aynı hataya düşmedim.
E) Çok az yemesine rağmen zayıflayamıyordu.
2. “Şirketin durumu iyi görünüyor.” cümlesinde “iyi” yerine aşağıdakilerden hangisi getirilirse cümle eskisine karşıt bir anlam kazanır?
A) vasat B) durgun C) kötü
D) güzel E) olumlu
3. I. İlk on bir, son dakikada açıklandı.
II. Satırlar çok yakın, onları arala.
III. Ben bir buçuk İskender’le doymam.
IV. Bu mahallede kiralar oldukça yüksek.
V. Seninle birlikte iki tabak da ben yedim.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde mecaz-ı mürsel (ad aktarması) yoktur?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
4. Aşağıdaki cümlelerde geçen ikilemelerden hangisi, kuruluşu yönünden diğerlerinden farklıdır?
A) Bata çıka burada ilerlemeye çalışıyoruz.
B) Aynı yerlere gide gele usandım.
C) Evsiz barksız kaldık öylece.
D) Büyük küçük herkes aramızdaydı.
E) Gece gündüz demeden çalışıyor.
5. (I) Onun yırtık davranışları hepimizi etkiliyordu. (II) Patronla olan kavgaları bize de olumsuz yansıyordu. (III) İyi insan maskesi takmaya çalışan bir hali vardı. (IV) Tabii kimse bu numarayı yutmamıştı. (V) Arkadaşlar ve ben onunla gerekmedikçe hiç konuşmuyorduk.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde mecaz (değişmece) anlamlı bir sözcük kullanılmamıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde terim anlamlı sözcük yoktur?
A) Müzik, insanı dinlendirebiliyorsa güzeldir.
B) Hicaz makamında bir şarkı dinleyelim.
C) Bu şarkı Itri tarafından bestelenmiş.
D) Şarkı üç kıtadan meydana gelmiş.
E) Edebiyatımızdaki nazım şekillerinden biri de şarkıdır.
7. Beni anlamaya kalkmayın; çünkü derinliğimde boğulabilirsiniz.
Bu cümlede geçen altı çizili sözle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?
A) Çok fazla bilgisi bulunma
B) Bilgi yoğunluğuna ulaşamama
C) Bilgileri keşfetme
D) Bilgiyi yok sayma
E) Yanlış bilgiler içerme
8. Aşağıdakilerin hangisinde “Evin kaba işleri bitti.” cümlesindeki “kaba” sözcüğünün zıt anlamlısı olan bir sözcük kullanılmıştır?
A) Sert davranışlarıyla herkesi kendinden uzaklaştırdı.
B) Bu mücevherler ince bir işçilik ister.
C) Yumuşak huylu insanlarla daha iyi anlaşırım.
D) Sözlerinde ince bir espri gizliydi.
E) Yerdeki yumuşak halılar bize rahatlık veriyor.
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ayak” sözcüğü deyim içinde yer almamıştır?
A) Güler yüzlü ol da müşterinin ayağı alışsın.
B) Mantomun üzerine ayağıyla bastı.
C) Çocuk sınıfına bir türlü ayak uyduramadı.
D) Hala ayak diriyorsun; ama okula gideceksin.
E) Denizciler aylar sonra karaya ayak bastılar.
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde cümleye “gizlice” anlamı katan bir söz vardır?
A) Hiç zaman kaybetmeden göreve başladı.
B) Kimseye belli etmeden kaçıp gitti.
C) Bir anda her şey karmakarışık olmuştu.
D) Birilerine yardım etmeden duramıyordu.
E) Bu konuya biraz ilgisiz olduğunuzu düşünüyorum.
11. Aşağıdakilerin hangisinde, cümlede kullanılan deyimin açıklaması yoktur?
A) O her zaman ayda kazandığını günde yiyor, hiç hesabını bilmiyor.
B) Yazar bu eseriyle herkese dudak ısırttı, hepimiz hayran kaldık.
C) Bu adam fukara babasıdır, yoksulları korur.
D) Önce beni görmezlikten geldi, sonra tekrar dönüp bana baktı.
E) Olaydan sonra hepimiz geniş bir nefes aldık, rahatladık.
13. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili sözcük genel anlamlıdır?
A) On yılım Mimar Kemal Lisesi’nde geçti.
B) Önce su sorunu halledelim.
C) Son romanında büyük kentte yaşanan olumsuzlukları anlatıyor.
D) Arı, sadece bir yaşam parçası değil aynı zamanda bir gerçektir.
E) Bahçenin ortasında küçük bir havuz vardı.
14. I. En yakın zamanda ödemen üzere sana biraz borç verebilirim.
II. Kitabı ona iki gün sonra geri vermek üzere aldım.
III. Biraz önce söylendiği üzere bize güvenmiyorlar.
IV. Söylediğinizi yapmak üzereydim ki siz kararınızı değiştirdiniz.
V. Başta sen olmak üzere hiçbiriniz bunu kabul etmediniz.
Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangilerinde “üzere” sözcüğü koşul anlamı katmıştır?
A) I. ve lI. B) I. ve III. C) II. ve IV.
D) II. ve V. E) III. ve V.
15. Yeni insanlarla tanıştığımızda önce tedirginizdir. Çünkü bilemeyiz onun gül mü diken mi olduğunu. Onu doğru tanımak için her zaman mutlaka zamana ihtiyacımız vardır.
Yukarıdaki parçada geçen “gül mü diken mi” sözü ile anlatılan durum aşağıdakilerden hangisini içermez?
A) Kararsızlık B) Belirsizlik
C) Bilinmezlik D) Çekimserlik
E) Çekingenlik
16. Her zaman kendimi diğer şairlerden farklı bulurum. Ben diğer şairler gibi hiçbir zaman ilham gelsin de şiir yazayım, diye düşünmedim. İlhamın sırtında gezerek şiirlerimi yazdım.
Yukarıdaki parçada geçen “ilhamın sırtında gezmek” sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ansızın gelen ilhamla şiir yazmak
B) İlham olmadan şiir yazılamayacağını belirtmek
C) Diğer şairlerden farklılığını vurgulamak
D) Şiir yazmak için ilham beklememek
E) Kendine bir ilham kaynağı oluşturmak.
www.dersimizedebiyat.org
Türk Edebiyatı / Dil ve Anlatım
CEVAPLAR
| 1 C | 5 E | 9 B | 13 D |
| 2 C | 6 A | 10 B | 14 A |
| 3 B | 7 B | 11 D | 15 E |
| 4 C | 8 B | 12 E | 16 D |
