1. 1884 yılında Gönen’de doğdu.
2. İlköğrenimine mahalle mektebinde başladı.
3. Babasının tayin edildiği Ayancık’taki Sıbyan Mektebi’ne devam etti.
4. Babası çok sık yer değiştirdiği için iyi ve düzenli bir eğitim yapamayacağı kaygısıyla annesiyle İstanbul’a geldi.
5. Babası oğlunun da kendisi gibi asker olmasını istediği için Eyüp Askeri Baytar Lisesi’nde yalnızca subay çocuklarının alındığı özel sınıfa yatılı olarak gönderdi.
6. Ağustos 1903’te Harbiye’den mezun oldu.
7. Merkezi Selanik’te bulunan 3. Ordunun İzmir’deki bölümüne gönderildi.
8. II. Meşrutiyet’in ilanından sonra Selanik’te milliyetçilik akımına kapılan Sırp çetelerini kovalamakla geçirdi.Gördükleri onda milliyetçilik duygusunu geliştirdi.
9. 1911’de ordudan ayrılsa Balkan Savaşı başlayınca tekrar orduya alındı ve Yanya kalesinin savunmasında esir düşerek bir yıl kadar Yunanistan’ın elinde kaldı.
10. İstanbul’a döndükten sonra edebiyat öğretmenliği yaptı.
11. 1920 yılında 35 yaşında iken şeker hastalığından öldü.
12. Milli edebiyat akımının Ali Canip Yöntem ve Ziya Gökalp’le birlikte öncülerindendir.
13. Modern ve realist Türk öyküsünün kurucusu sayılır.
14. 1911 yılında “Genç Kalemler” dergisinde yayınlanan “Yeni Lisan” makalesini yayımlayarak edebiyata alemine atıldı.
15. Yeni Lisan makalesinde yeni bir dil anlayışını savunmuş ve kendisinden önceki Servet-i Fünun ve Fecr-i ati edebiyatının ağır ve ağdalı dillerine tepki göstererek sade halk dilinden yana olmuştur.Bu noktada “edebiyatsız edebiyatı ” savunmuştur.
16. Öykücülük onun için meslek haline gelmiştir ve Maupassaunt tarzı hikayenin edebiyatımızdaki kurucusudur.
NOT: Maupassaunt yani olay hikayeciliğinde bir olayın giriş , gelişme ,sonuç bölümüyle aktarılarak okuyucuya mesaj vermeyi amaç edinen bir hikaye tarzıdır. Dünya edebiyatındaki temsilcisi Fransız yazar Guy de Maupassaunt’tır.
17. Öykülerini şaşırtıcı şekilde bitirmeyi seven bir yazarımızdır. Konu bakımından da çok çeşitlilik gösterir.
18. Günlük konuşma dilini yazı diline aktarmaya çalışmış, süssüz, yalın ve açık bir anlatımı tercih etmiştir.
19. Edebiyatla halkı eğitmeyi amaç edinmiş ve seçkin kesime seslenmemiştir.
20. “Bomba, Nakarat, Aleko ve Beyaz Lale” gibi eserlerinde Selanik’te sınır boylarında askerken gördüklerini anlatarak Osmanlıcılık fikri etrafında durur.
21. “Başını Vermeyen Şehit, Forsa, Kütük, Topuz, Vire, Pembe İncili Kaftan” gibi öykülerinde eski kahramanlardan ve Türklük duygusundan bahseder.
22. “Perili Köşk, Sanduka, Keramet, Gizli Mabet” gibi eserlerinde halkın arasında dolaşan batıl inançlara değinir.
23. “Yüz Akı, Kurumuş Ağaçlar, Yalnız Efe, Üç Nasihat” gibi öykülerinde Anadolu’ya ve halka değinir.
24. “Ant, Falak , Kaşağı” öykülerinde çocukluk anılarından bahseder.
25. “Efruz Bey , Kızıl Elma Neresi” eserleri bir fikri savunmak ve yermek için yazılmıştır.
26. Efruz Bey isimli eseri edebiyatımızda çok tartışma yaratmıştır. Tartışma konusu ise bu eserin hikaye mi yoksa roman olduğudur. Çünkü kitap 7 dölüm halinde Efruz Bey’in maceralarını anlatır ve bu yönüyle yani bütünlük yönüyle romanı andırır. Ama bölümler arasında ilişki olmaması nedeniyle hikaye konumundadır.Ayrıca bu eserinde Batı’yı ve Batılılaşmayı yanlış tanıyan aydın kesimini de eleştirir.
27. Öykülerini “Yeni Mecmua” ve “Büyük Mecmua” dergilerinde yayınlar. 35 yıllık yazı hayatına 140 öykü sığdırmıştır.
Eserleri:
Roman:
Ashâb-ı Kehfimiz, Efruz Bey
Öykü:
Harem, Yüksek Ökçeler, Gizli Mabet, Beyaz Lale, Asilzadeler, İlk Düşen Ak, Mahcupluk İmtihanı, Dalga, Nokta, Tarih Ezelî Bir Tekerrürdür, Bahar ve Kelebekler, Primo-Türk Çocuğu, Hürriyet Bayraktarı, Başını Vermeyen Şehit, Pembe İncili Kaftan, Topuz, Vire, Falaka, Kurbağa Duası, Yalnız Efe, Kaşağı, Ant, Bomba
İnceleme:
Milli Tecrübelerden Çıkarılmış Ameli Siyaset, Yarınki Turan Devleti, Türklük Mefkuresi, Türklük Ülküsü
]]>- XX. yüzyıl Türk öykücülüğünün en büyük hikâyecilerindendir.
- “Yeni Lisan” hareketinin savunucularındandır.
- Selanik’te çıkan Genç Kalemler Dergisinde 11 Nisan 1911 de yayımladığı “Yeni Lisan” adlı makalesindeServet-i Fünün edebiyatının ağdalı, anlaşılmaz diline karşı arı, sade halk dilini savunmuştur.
- Maupassant tarzı klasik öykünün (olay öykücülüğünün) edebiyatımızdaki ilk önemli temsilcisidir.
- Hikâyelerinin konularını gündelik hayattan, çocukluk ve askerlik anılarından, Balkan Savaşlarında çekilen sıkıntılardan, tarihten, halk fıkralarından, menkıbe ve efsanelerden alır.
- Hikâyelerinde psikolojik tahlillere değil, olaya önem verir, Bazıları hikâyelerinde sosyal hayattaki gülünçlükleri karikatürize eder.
- Hikâyelerinde konular daha önceki yazarlar gibi yalnız İstanbul’da geçmez. Yurdun her bucağında yaşayan insanlar, toplumun her katından tipler, hikâyelerinde yer alır.
- Dili yumuşak, anlatımı akıcı ve anlaşılırdır.
En tanınmış eserleri şunlardır:
Ashâb-ı Kehfimiz, Efruz Bey, Yalnız Efe (roman)
Harem, Yüksek Ökçeler, Gizli Mabed, Beyaz Lale, Asilzadeler, İlk Düşen Ak, Mahcupluk İmtihanı. Dalga, Nokta, Tarih Ezelî Bir Tekerrürdür (öykü);
Ömer Seyfettin’in Şiirleri (şiir);
Milli Tecrübelerden Çıkarılmış Ameli Siyaset, Yarınki Turan Devleti, Türklük Mefkuresi, Türklük Ülküsü (inceleme).
]]>- Maupassant tarzı olay hikâyeciliğinin bizdeki en büyük ismidir.
- Hikâyeciliği meslek olarak gören ilk sanatçıdır.
- Genç Kalemler dergisinde yayımlanan “Yeni Lisan” makalesiyle dilin sadeleştirilmesi gerektiğini savunmuştur.
- Uzun cümlelerden, söz oyunlarından, yabancı sözcük ve tamlamalardan kaçınmış, konuşma ve yazı dili arasında bir uyum kurmaya çalışmıştır.
- “Toplum için sanat” anlayışıyla milli değerlere yönelmenin önderliğini yapmıştır.
- Realist bir yazardır.
- Hikâyelerinde milli bilinci uyandırma ve güçlendirme amacı taşımıştır.
- Mizahtan da yararlanarak toplumdaki aksayan yönleri eleştirmiştir; bu bakımdan hikâyeleri toplumsal hiciv karakteri taşır.
- Hikâyeleri teknik açıdan zayıftır, tasvirlere, psikolojik tahlillere önem vermez, daha çok olayı ön plana çıkarır.
- Türk tarihi, toplum sorunları, çocukluk anıları ve Balkanlardaki Türkler, başlıca konulardır.
- Kısa cümlelere dayanan okurun dikkat ve heyecanını canlı tutan bir anlatımı vardır.
- Hikâyelerinde menkıbe, efsane, destan, halk fıkraları ve tarihten yararlanmıştır.
- Kitaplaştırmadığı az sayıda şiiri de vardır.
- Efruz Bey ve Yalnız Efe adlı eserleri “uzun hikâye“, “roman” olarak da değerlendirilmektedir.
Roman:
Ashâb-ı Kehfimiz, Efruz Bey
Öykü:
Harem, Yüksek Ökçeler, Gizli Mabet, Beyaz Lale, Asilzadeler, İlk Düşen Ak, Mahcupluk İmtihanı, Dalga, Nokta, Tarih Ezelî Bir Tekerrürdür, Bahar ve Kelebekler, Primo-Türk Çocuğu, Hürriyet Bayraktarı, Başını Vermeyen Şehit, Pembe İncili Kaftan, Topuz, Vire, Falaka, Kurbağa Duası, Yalnız Efe, Kaşağı, Ant, Bomba
İnceleme:
Milli Tecrübelerden Çıkarılmış Ameli Siyaset, Yarınki Turan Devleti, Türklük Mefkuresi, Türklük Ülküsü
]]>