9.Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı – 1. Ünite – Edebiyat, Edebiyat- Bilim İlişkisi, Edebiyatın Güzel Sanatlarla İlişkisi

Bir manzara ile o manzarayı konu alan resim ara­sında fark vardır. Biri olandır, diğeri olanı  kişinin yorumuna, algısına, zevkine, anlatım biçimine ve içinde bulunduğu her türlü duruma göre  değişti­rerek yeniden ortaya koyduğu şeklidir. Yani sanat, doğanın olduğu gibi aktarımı değil, sanatçı tara­fından yorumlanıp değiştirilmiş formudur.

• Bu parçada sanat eserinin hangi özelliği vur­gulanmak istenmiştir?
• A) Etkileyicilik
• B) Özgünlük
• C) Kalıcılık
• D) Öğreticilik
• E) Yaratıcılık

• Jules Verne, Deniz Altında Yirmi Bin Fersah adlı eserinde denizaltı ve oksijen tüpünün henüz bi­linmediği bir dönemde, okyanus diplerinde geçen olayları anlatmış, gelecekteki bilimsel gelişmele­rin birçoğunu en ince ayrıntısıyla öngörmüştür.

Bu açıklamada edebiyatın hangi özelliği üze­rinde durulmuştur?

• A) Diğer sanat dallarıyla ilişki içinde olması
• B) Bilim dallarına kaynaklık yapması
• C) Çağının sorunlarına değinmesi
• D) Sosyal gelişmelere duyarlı olması
• E) Birikim ve tecrübenin ürünü olması

• Okuduğumuz romanlar, öyküler, şiirler, seyrettiği­miz filmler, oyunlar; dinlediğimiz müzik parçaları bizi bireyselliğin dışına çıkarır. Bütünleştirir baş­kalarıyla. Kendi kabuğumuzun, kendi evrenimizin dar sınırlarından kurtarır; başka kişilerin iç dünya­larını bize açar.

Bu parçada edebiyatın hangi işlevi üzerinde durulmaktadır?

• A) İnsana yaşam gerçeklerini değiştirme olana­ğı sağlamak
• B) Toplumlar arasında bir uzlaşı ve birliktelik oluş­turmak
• C) Başkalarının yaşantılarını tanıtarak insan ya­şamını zenginleştirmek
• D) İnsanların hayal gücünü geliştirmek
• E) İnsana daha iyi, daha erdemli olmanın yolla­rını öğretmek

Aşağıdakilerin hangisi edebiyatla ilgili olarak söylenemez?

• A) Kullandığı malzeme bakımından müzikle aynı sanat dalı içinde yer alır.
• B) Güzellik kaygısı ön plandadır.
• C) Bireysel ve öznel bir tutumun sonucunda oluşur.
• D) Anlatılanlar tamamen hayal ürünüdür, gerçek yaşamla ilişkilendirilemez.
• E) Müzik, sinema, tiyatro gibi çeşitli sanat dalla­rına katkı sağlar.

Edebiyat diğer güzel sanat dallarından, ---- ve ---­ bakımından ayrılır.   Bu cümlede boş bırakılan yerlere aşağıdakile­rin hangisinde verilenler getirilmelidir?

• A) özgün olması - etkileme gücü
• B) ulaştığı kitle - oluşum süreci
• C) yararlandığı kaynaklar - iletisi
• D) ele alınan konular - hayata bakışı
• E) kullanılan malzeme - kendisini ifade ediş tarzı

Japonya'ya atılan atom bombasının insanlar üzerinde yıkıcı etkilerini, yaşanan ruhsal çökü­şü anlatmak isteyen bir yazarın özellikle han­gi bilimlerden yararlanması gerekir?

• A) Felsefe - tıp
• B) Tarih - psikoloji
• C) Coğrafya - sosyoloji
• D) Psikoloji - biyoloji
• E) Sosyoloji - antropoloji

Aşağıdakilerden hangisi gazete çevresinde ge­lişen metin türlerinden biri değildir?

• A) Makale
• B) Eleştiri
• C) Biyografi
• D) Deneme
• E) Röportaj

• Güzel sanatlar, sanatçının kullandığı malzemeye göre sınıflandırılır.

Bu açıklamaya göre aşağıdaki sanat-kullanılan malzeme eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

• A) Edebiyat - dil
• B) Resim - boya
• C) Heykel - taş
• D) Ebru - ahşap
• E) Müzik - ses

• I. Arap ve Fars edebiyatının etkisinde gelişmiştir.
• II. Yabancı sözcük ve tamlamalara yer verilmiş, sanatlı bir dil kullanılmıştır.
• III. Şiirde aruz ölçüsü tercih edilmiştir.
• IV. Halktan kopuk, soyut bir edebiyat oluşturul­ muştur.

Yukarıda özellikleri verilen edebiyat dönemi aşağıdakilerden hangisidir?

• A) Divan Edebiyatı
• B) Halk Edebiyatı
• C) Servetifünun Edebiyatı
• D) Millı Edebiyat
• E) Tanzimat Edebiyatı

Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı var­dır?

• A) Güzel sanatların gayesi, güzelliği ifade etmek ve yorumlamaktır.
• B) Sanat eserinin anlamını, sanatçı belirler; esere bu anlam dışında bir anlam yüklenemez.
• C) Sanat, tüm insanların ortak duygu ve düşün­celerine seslenen, evrensel bir nitelik taşır.
• D) Edebiyat ve müzik, aynı sanat kolu içinde yer alır.
• E) Yağlı, sulu ya da kuru boyalarla bir zemin üze­rine çizgiler çizme ve boyama suretiyle yapılan sanata resim denir.

• Bazı sanatçılara göre edebiyat, dünyaya tutulmuş bir aynadır; toplumu olduğu gibi yansıtır. Dolayı­sıyla da insanı, yaşamı açıklar. Yine bu şekilde dü­şünen sanatçılara göre edebiyat yapıtı topluma ayna olmakla yetinmemeli, toplumsal ya da siya­ sal açıdan insanları bilinçlendirmelidir.

Bu parçada sözü edilen edebiyat anlayışına göre edebi yapıtlarda bulunması gereken özel­likler aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?

• A) Kalıcılık - etkileyicilik
• B) Evrensellik - özgünlük
• C) Gerçekçilik - öğreticilik
• D) Özgünlük - gerçekçilik
• E) Öğreticilik - kalıcılık