Anonim Halk Edebiyatı Nazım Şekilleri
Mani: Genellikle aşk ve sevgi olmak üzere hemen her konuda, 7’li hece ölçüsüyle söylenir. Tek dörtlükten oluşan maninin uyak düzeni “aaxa” biçimindedir. İlk iki dizesi konuya giriş niteliğindedir. Doldurma dize olarak adlandırılır. Asıl söylenmek istenen düşünce son iki dizede söylenir.
Ninni: Annenin, bebeğinin uyumasını sağlamak ya da ağlamasını durdurmak için, sade bir dille ezgili olarak söylediği şiirlerdir. Kendine özgü bir beste ile söylenen bu şiirler, annenin o andaki ruh durumunu yansıtır.
Türkü: Konusu ve şekli devirden devire ve yöreden yöreye değişir. Genellikle hecenin 7, 8 ve 11’li kalıplarıyla ve ezgiyle söylenir. Türkülerde aşk, ölüm, hasret, gurbet, ayrılık gibi bireysel ya da deprem, kıtlık, kahramanlık, savaş gibi toplumsal olaylar konu olarak işlenir. Üçer ya da dörder dizeli bentler ve her bendin sonunda tekrar edilen kavuştaklardan (bağlama) oluşur.
Ağıt: Ölen kişilerin iyi hâllerini, meziyetlerini dile getirmek, kaybından dolayı duyulan üzüntüyü ifade etmek amacıyla söylenir. Koşmanın bir türü olan ağıtla karıştırılmamalıdır. Âşık edebiyatındaki ağıtın söyleyeni bellidir. Anonim halk edebiyatındaki ağıtların söyleyeni belli değildir.
MANİ
Gülüm kurutmam seni
Suda çürütmem seni
Senelerce görmesem
Yine unutmam seni
Ah o beni o beni
Kakül örtmüş o beni
Ben yârimi unutmam
Unutsa da o beni
NİNNİ
Asmaya kurdum salıncak
Eline de verdim oyuncak
Yine de uyumadı gitti
Şu küçücük yumurcak
Dandini dandini danalı bebek
Elleri kolları kınalı bebek
Benim de yavrum cicili bebek
Uyusun da büyüsün ninni
Dandini dandini dastana
Danalar girmiş bostana
Kov bostancı danayı
Yemesin lahanayı
Eee eee eee eee Huu huu huu huu
TÜRKÜ
Pınar başından bulanır (canım oy)
İner ovayı dolanır (canım oy)
Sende çok haller bulunur (canım oy)
Dağlar duman olur
Halim yaman olur
Ben yâri görmesem
Halim yaman olur yâr yâr
Hiç ovaya inmedin mi (canım oy)
Aşk oduna yanmadın mı (canım oy)
Can yakmadan doymadın mı (canım oy)
Dağlar duman olur
Halim yaman olur
Ben yâri görmesem
Hâlim yaman olur yâr yâr
