AYT Edebiyat Denemesi – 19 (Test Çöz – Online)

Eserlerimde bireyi yalnızca yaşayan, olayların içinde oradan oraya koşuşturan bir unsur olarak kullanmadım. Okur, kahramanımın içindeki olup bitenleri en ufak ay­rıntısına kadar duyumsar; empati kurmayı başarır. Çün­kü bireyler, kanlı canlı bir varlık olarak kitaplarımda yer alır. Bu şekilde bireyin iç dünyası okurun ruhuna temas etmeyi başarır.

Bu parçada sanat anlayışı açıklanan yazar aşağıdakilerden hangisi olamaz?

A)   Tarık Buğra

B)   Necati Cumalı

C)   Semiha Ayverdi

D)   Mustafa Kutlu

E)   Ahmat Hamdi Tanpınar

Doğu ve Batı kültürü arasında sıkışan insanları, sembolik semtleri esas alarak anlatan roman, yazarının tanınmış eserlerindendir. Olaylardan çok kişilik tahlillerinin öne çık­tığı eser, Simerenya adlı bir ülke hayal eden Samim’in hikâyesidir.

Bu parçada tanıtılan eserin ve yazarının adı aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?

A)   Fatih-Harbiye - Peyami Safa

B)   Huzur - Ahmet Hamdi Tanpınar

C)  Yalnızız - Peyami Safa

D)   Sodom ve Gomore - Yakup Kadri

E)   Firavun Imanı - Tarık Buğra

İslamiyet’in kabulünden önceki Türk edebiyatıyla ilgili aşağıdaki yargıların hangisinde bilgi yanlışı vardır?

A)   Göktürk Anıtları, 17. yüzyılın sonlarına doğru için­deki Çince ifadelerden faydalanılarak çözülmüştür.

B)   Kurban törenlerine şölen, sürgün avlarına sığır, yas törenlerine yuğ denilmiştir.

C)   Manzum ürünler, genellikle kopuz eşliğinde, ezgili söylenmiştir.

D)   Bu döneme ait sözlü ürünler; koşuk, destan, sav ve sagulardır.

E)   Uygurlara ait Altun Yaruk adlı metin, Budizm’in anla­tıldığı dinî-ahlaki eserdir.

Şairin dili, düzyazı gibi anlaşılmak için değil, duyulmak üzere vücut bulduğu için musikiyle söz arasında olup sözden çok musikiye yakın bir dildir.

Aşağıdakilerden  hangisi,  cümlede sanat anlayışı belirtilen sanatçının eserlerinden biridir?

A)  Gizli Figanlar

B) Frankfurt Seyahatnamesi

C) Mezardan Sesler

D)  Tiryaki Sözler

E)  Tâmât

Bir yağmurla çıkıyor rıhtıma

Sıkıntının, büyük kayıkların

Dönüşünü gözlüyordu

Akşam balığın karnında bekliyor

Fitili tütüyordu servilerin

Ve yazılar dallar arasında

Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisinin örneği yoktur?

A) Ünlü düşmesinin                 

B) Ünsüz benzeşmesinin

C) Kaynaştırma harfinin          

D) Ünlü daralmasının

E) Ünsüz yumuşamasının

Gelir dalgın bir cambaz

Geç saatlerin denizinden

Üfler lambayı

Uzanır ağladığım yanıma

Danyal Yalvaç için

Aşağıda bir kör kadın

Hısım

Sayıklar bir dilde bilmediğim

Göğsünde ağır bir kelebek

Içinde kırık çekmeceler

Bu dizelerin dil ve anlatım özellikleri dikkate alındı­ğında aşağıdaki şairlerden hangisine ait olduğu söylenebilir?

A)   Yahya Kemal Beyatlı

B)   Orhan Seyfi Orhon

C)  Ahmet Haşim

D)  Ziya Osman Saba

E)   Ece Ayhan

Polisiye roman okurunun bu türün usta yazarlarının ro­manlarını okuyup özümsemesi ve bu romanların doyul­maz tadına varması, polisiye eserlerin iyisini kötüsünden ayırt etmesini sağlar.

Bu cümleyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)   Farklı türde fiilimsiler kullanılmıştır.

B)   Belgisizlik sıfatı kullanılmıştır

C)   Iyelik ve belirtme hâl eki almış sözcükler vardır.

D)   Basit çekimli eylem kullanılmıştır.

E)   Belirtili isim tamlaması vardır.

Gorki’yi okuyup da Sabahattin Ali’yi okumamak olur mu ( ) Her öğrencinin elinde yabancı yazarlara ait kitaplar ( ) Batı edebiyatına bu kadar yönelmek zararlı değil mi ( ) bu yazarlar bizi kültürümüzden uzaklaştırmaz mı ( )

Bu parçada ayraçlarla ( ) belirtilen yerlere aşağıdakilerin hangisinde verilen noktalama işaretleri sıra­sıyla getirilmelidir?

A) (?) (...) (,) (?)                                  

B) (,) (?) (.) (.)

C) (?) (.) (?) (!)                                   

D) (...) (.) (;) (.)

E)(!) (...) (,) (!)

Kıskançlık, cimrilik, korkaklık gibi sıfatlarıyla belirli bir zümreyi temsil eden kişiler, tip olarak ifade edilir. Bunlar, benzerlerinin niteliklerini abartılı biçimde üzerinde top­layan kişilerdir. Recaizade Mahmut’un Bihruz Bey’i, Nabızâde Nazım’ın Zehra’sı birer tiptir. Buna göre Halikarnas Balıkçısı’nın Aganta Burina Burinata adlı romanın­daki -------, Yusuf Atılgan’ın Anayurt Oteli adlı romanın­daki ------ birer tiptir.

Bu parçadaki boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin hangisinde verilenler sırasıyla getirilmelidir?

A)   Seyit - Celile Bacı

B)   Mahmut - Zebercet

C)  Yusuf - Meli

D)   Mehmet Tolun Bey - Mustafa

E)   Cemile - Ata Efendi

19. yüzyılda yaşayan sanatçı, eserlerinde toplumun bü­tün sınıflarını yansıtmıştır. Eserlerinde beklenmedik olay­lara yer yoktur, küçük gelişmelerden sıkça söz edilir. Günlük yaşamda rastlanabilecek her türlü olayı öykü­lerine taşımıştır. Martı, Vanya Dayı, Üç Kızkardeş ve Vişne Bahçesi tiyatro türündeki tanınmış eserleridir.

Bu parçada tanıtılan sanatçı aşağıdaki edebî akım­ların hangisinden etkilenmiştir?

A)   Realizm

B)   Klasisizm

C)   Romantizm

D)   Parnasizm

E)   Sembolizm

Geçmiş zamanlarda yapılan film müziklerinde roman­tizmin o büyülü havası(I) hemen hissedilirdi. Çünkü filmdeki yoğun duygusallık(II) müzikle desteklenirdi. “Rüzgâr Gibi Geçti” filminin müziği, uzun yıllar hafızalardan(III) silinmedi. Aşk(IV) dendi mi akla ilk gelen melodilerden(V) biri oldu.

Bu parçadaki altı çizili sözcüklerden hangisi mecaz anlamda kullanılmıştır?

A) I              B) II              C)III              D) IV              E) V

Türk edebiyatıyla ilgili aşağıdaki ifadelerin hangi­sinde yanlışlık bulunmaktadır?

A) Eserleri arasında Kuyucaklı Yusuf, Kürk Mantolu Madonna adlı romanlar bulunan Sabahattin Ali, bestelenmiş birçok şiirin de sahibidir.

B) 1980 kuşağının önde gelen şairlerinden olan Haydar Ergülen’in eserleri arasında Karşılığını Bulamış So­rular ve Sokak Prensesi sayılabilir.

C) Cumhuriyet Dönemi tiyatrosunun önde gelen isim­lerinden olan Güngör Dilmen, ödüllü oyunu Midas’ın Kulakları’yla ün kazanmıştır.

D)  Anadolu insanının umutlarını, sevgilerini, hüzünleri­ni, Islamî düşünceyi ön plana çıkararak anlatan Samiha Ayverdi, ilk olarak Işaret Çocukları’yla adını duyurmuştur.

E) Ahmet Hamdi Tanpınar’ın kaleme aldığı Beş Şehir; Ankara, Istanbul, Bursa, Konya ve Erzurum’un an­latıldığı bir deneme kitabıdır.

Şair olmayı denemek, yaşam boyu devam edecek bir maratona başlamak demektir. Üstelik, bu maratonda sa­dece kendinizle yarışacaksınız. Kendinizden önce hangi şairlerin olduğunu bileceksiniz, yazdıkları şiirleri göz­lemleyeceksiniz. Tabiata şair gözüyle bakmayı öğrene­ceksiniz. Bu bakışın büyük maceralardan, aşklardan kaynaklandığına inanmıyorum ben. Iyi bir şair, aynı za­manda iyi bir gözlemcidir. Küçük ayrıntıları algılar ve an­latabilir. Küçük mutluluklardan büyük şiirler çıkarabilir.

Bu parçaya göre, aşağıdakilerden hangisi şair ol­manın özelliklerinden biri değildir?

A)   Kendini aşmaya çalışmak

B)   Yaşamdaki ayrıntıları şiire dönüştürebilmek

C)   Serüvenlere atılarak deneyimler kazanmak

D)   Önceki sanatçıların eserlerini incelemek

E)   Sonu gelmeyecek bir yarışa hazır olmak

Şiir değil midir aşkı en iyi anlatan? Her dizede yeni bir hayat bulan küçük bir sevda tohumu değil midir? Peki, ya aşk... Yakmaz mı insanı delicesine? Attilâ Ilhan’ın dediği gibi, mecbur olmaktır aşk. Yeri geldiğinde ağla­maktır, yağmura inat. Korkmaktır yalnızlıktan. Uzun bir hüzün yolculuğuna çıkmaktır âşık olmak. Ahmed Arif gibi prangalar eskitmektir. Gökyüzünden hasret yağar­ken altında yürümektir sevda sokağında. Ayrı kaldığın­da özlem duymaktır. Bazense kapalı kapılar ardında çaresizce beklemektir. Her adımda kaçmaktır yalnızlık ve sessizlikten. Yahya Kemal’in dediği gibi meçhule gi­den bir gemidir. Aşk, bembeyaz bir kâğıttaki karakalem yazı gibidir. Ve sevebilme ihtimalini sevmektir.

Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakiler­den hangisi söylenemez?

A)   Tanımlamadan yararlanılmıştır.

B)   Tanık gösterme kullanılmıştır.

C)   Karşılaştırma yapılmıştır.

D)   Öznel anlatım kullanılmıştır.

E)   Soyutlamaya başvurulmuştur.

Bu tür romanlarda, neden-sonuç ilişkisi ortadan kalk­mıştır. Roman, baştan başlamak veya belirli bir sonla bit­mek zorunda değildir. Yazar, insanın dışındaki dünyayı yalın biçimde yansıtmaktan kaçınır, geleneksel anlatımın dışına çıkar, yer yer alegorik anlatımdan yararlanır. Söz­cüklerin çağrışım gücünden yararlanarak şiirsel bir dil kul­lanır. Bu anlayışı benimseyen sanatçılar, “dün-bugün-yarın”dan oluşan zaman zincirini kırmayı hedefleyerek yolculuklarını içe dönük yapmaya çalışırlar.

Aşağıdaki sanatçılardan hangisinin, bu parçadaki anlayış doğrultusunda eserler verdiği söylenemez?

A)   Oğuz Atay

B)   Adalet Ağaoğlu

C)   Orhan Pamuk

D)   Mithat Cemal Kuntay

E)   Rasim Özdenören

Ülkendeki kuşlardan ne haber vardır

Mezarlardan bile yükselen bir bahar vardır

Aşk celladından ne çıkar, madem ki yâr vardır

Yoktan da vardan da öte bir var vardır

Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A)   Hece ölçüsüyle yazılmıştır.

B)   Zengin uyak kullanılmıştır.

C)   Tekrir ve istifham sanatlarına başvurulmuştur.

D)   Epik şiir türüne örnektir.

E)   Bir şiirin son dörtlüğüdür.

Her şey yerli yerinde, bir dolap uzaklarda

Azapta ruh gibi gıcırdıyor durmadan

Bir şeyler hatırlıyor belki maceramızdan

Kuru güz yaprakları uçuşuyor rüzgârda

Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)   Sözcüklerin çağrışım gücünden yararlanılmıştır.

B)   Hece ölçüsüyle yazılmıştır.

C)   Sarmal uyak kullanılmıştır.

D)   Tunç kafiye kullanılmıştır.

E)   Benzetme yapılmıştır.

Halk edebiyatıyla divan edebiyatının karşılaştırıldığı aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

A)   Halk edebiyatının nazım birimi dörtlükken divan edebiyatında ağırlıklı olarak beyit kullanılmıştır.

B)   Halk edebiyatında millî ölçümüz, divan edebiyatında aruz ölçüsü kullanılmıştır.

C)   Koşma, semaî, varsağı halk edebiyatının; murabba, tuyuğ, rubai divan edebiyatının nazım şekilleridir.

D)   Divan edebiyatında ağır, sanatlı bir dil kullanılırken halk edebiyatında sade bir dil kullanılmıştır.

E)   Halk edebiyatında masal, efsane gibi nesir türlerin­de ürünler verilirken divan edebiyatında nesir türün­de verilmiş ürün yoktur.

(I) Girit mutfağını ve Giritlilerin yeme içme alışkanlık­larını Anadolu mutfaklarından farklı kılan temel özellik, ya­bani otlardan yapılan çeşitli yemeklerin varlığıdır. (II) Tu­tumlarında katı kişiler olmayan ve değişime açık in­sanlar olan Giritliler, yemekleri söz konusu olduğunda kurallara bağlı kalarak tutucu davranırlar. (III) Onları, mevcut bir tarifi değiştirmeye buna ufak bir ekleme veya çıkarma yapmaya ikna etmek mümkün değildir. (IV) Gel­dikleri topraklara ve geride bıraktıkları hayatlarına ait anılarını âdeta yemeklerinde muhafaza eden Giritlilerin yemek âdetlerine bu aşırı bağlılıkları, zorla kopartıldıkları topraklarına duydukları özlemdendir. (V) Ailemde de diğer Giritli birçok ailede de gözlemlediğim yemeğe ve mutfağa düşkünlüğün, bu konudaki titizliğin ve kural­cılığın kökeninde bu duygunun yattığını düşünüyorum.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)   I. cümlede, karşılaştırma yapılmıştır.

B)   II. cümlede, karşıtlıklardan yararlanılmıştır.

C)   III. cümlede, kesinlik vardır.

D)   IV cümlede, neden-sonuç ilişkisi vardır.

E)   V cümlede, koşul ilişkisi söz konusudur.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yok­tur?

A) Olaylara kara gözlüklerle bakanların, herşeye olum­suz yönden yaklaşanların değerlendirmelerine al­danmamak gerekir.

B) Yaşlandıkca başkalarının dediklerine daha az kulak veriyorum, sadece ne yaptıklarına bakıyorum.

C)   Şairin çevresinden ve hatta kendisinden el etek çe­kerek fildişi kuleye kapandığı devirler artık geçti.

D) Çalakalem yazılmış bir yazıda dil yanlışlarının bu­lunması, tutarsızlıkların olması kaçınılmazdır.

E)   Dünyayı gül kokan bir bahçe olarak gören, yaşamın yanlızca güzel yönlerine bakan kişiler, güler yüzlü insanlar olur.

Yücesine çıktım baktım engine

Ovasının köpüklenmiş selleri

Yiğit olan düşmez ise dengine

Kendisine güldürür hep elleri

Bu dörtlükte aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A)   Dönüşlülük zamiri

B)   Sıfat tamlaması

C)   Isim tamlaması

D)   Fiilden fiil yapan ek

E)   Yer-yön zarfı

•  Geliştirdiği  hikâyecilik  anlayışıyla edebiyatımızda “Maupassant” tarzını temsil etmiştir.

•   Hecenin beş şairinden biri olup şiirlerinde hem aruz hem de hece ölçüsünü kullanmış, ününü heceyle yazdığı şiirleriyle sağlamıştır.

•   Servetifünuncuların sanat anlayışına karşı çıkarak sade bir dille ve hece ölçüsüyle yurt ve kahraman­lık şiirleri yazarak millî edebiyatçıları etkilemiştir.

•   Klasik Türk edebiyatı olarak gördüğü divan şiirini örnek alarak o yolda bazı gazeller, şarkılar, rubailer yazarak edebiyatımızdaki “neoklasik” anlayışın temsilcisi olup ve “Ok” şiiri dışındaki tüm şiirlerini aruzla yazmıştır.

Bu açıklamalarda aşağıdaki sanatçıların hangisin­den söz edilmemiştir?

A)   Yahya Kemal Beyatlı

B)   Faruk Nafiz Çamlıbel

C)  Ahmet Haşim

D)   Ömer Seyfettin

E)   Mehmet Emin Yurdakul

“Her millet, özünü geçmiş denen eleği sallaya sallaya ku­rar.” sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden han­gisidir?

A)   Milletlerin kültürel değerlerinin deneyimlerle şekillen­diği

B)   Ülkelerin gelişmesinin bireye verilen önemle ilişkili olduğu

C)   Milletlerin tarihî dokularını sağduyularıyla koruduğu

D)   Tarihteki önemli gelişmelerin unutulmadığı

E)   Toplumsal ihtiyaçların milletlerin özünü belirlediği

Bir eleştirmenin, Ziya Paşa’nın edebî yerini ve kişi­liğini değerlendirdiği aşağıdaki ifadelerinden han­gisi yanlıştır?

A)   Biçim açısından klasik edebiyat geleneğine bağlı kalmakla beraber Terkibibent’te “hak, adalet, ilerle­me” gibi siyasi ve sosyal düşünceleri savunmuştur.

B)   Yenilikçi düşünceleri, düzyazılarında daha belirgindir.

C)   Sade dili savunmuş, beğenmiş ve uzun çalışmalar sonucunda sade dille yazmayı başarmıştır.

D)   Şiir ve Inşa makalesinde halk şiirini, Türk şiiri olarak görmüş ve divan şiirini melez bir edebiyat olmakla suçlamıştır.

E)   Şiirlerinde ve düzyazılarında divan şiirinin, mahalli­leşmenin özellikleri ve Batı’nın etkileri görülür.