Belirtme Sıfatları ( Soru-Sayı-İşaret-Belgisiz Sıfatlar)

İçindekiler

Belirtme Sıfatları

Adları işaret, sayı-miktar, belirsizlik ve soru yön­leriyle belirten sıfatlardır.

İşaret (Gösterme) sıfatları:

İsimlere sorulan hangi sorusunun cevabı olan, isimlerin yerlerini, me­kândaki, zamandaki ya da tasavvurdaki uzaklık dere­celerine göre gösteren sıfatlardır.

  • Bu ev birkaç yıl öncesine kadar harap bir hâldeydi.
  • Şu ağacın altında biraz dinlenelim.
  • O arabayı mutlaka alacağım.

Sayı sıfatları:

İsimlerin sayısal özelliklerini bildiren sıfatlardır. Beşe ayrılır.

Asıl sayı sıfatı: Varlıkların sayılarını, kaç ta­ne olduklarını bildiren sıfatlardır.

  • Tuhaf kılıklı üç kişi seni sordu.
  • Bugün tamı tamına iki yüz elli beş soru çöz­düm.

Sıra sayı sıfatı: Varlıkların derecelenme sı­ralarını gösteren sıfatlardır.

  • Beşinci katta oturuyoruz.
  • İkinci soru zordu.

Üleştirme sayı sıfatı: Eşit bölünmeleri, pay­laşımları bildiren sıfatlardır.

  • Birer kitap alıp dükkândan çıktık.
  • Konuşmacılar için onar dakika ayrılmıştı.

Kesir sayı sıfatı: İsimlerin oransal özellikle­ri bildiren sıfatlardır.

  • Emlakçı alım satımlardan yüzde beş komis­yon alıyordu.
  • Beşte bir getirisi olan bu işte seni de ara­mızda görmek isteriz.

Topluluk sayı sıfatı: Varlıklar arasında yakinlik, birliktelik ve topluluk ilişkisi bulunduğunu gös­teren sıfatlardır: dördüz bebekler, ikiz anlam, üçlü priz vb.

Belgisiz sıfatlar:

Varlıkların sayısal özellik­lerini ve miktarlarını kesinlik bildirmeden, belirsiz şe­kilde karşılayan sıfatlardır:

  • Bazı kişiler o zaman beni haksız bulmuştu.
  • Birtakım kurallar onun canını sıkıyordu.
  • Her insanın bakış açısı farklı olur.
  • Bütün şiir kitaplarını okumuştur.
  • Biraz paramız olsaydı, şimdi bu durumda ol­mazdık.
  • Çok paran olsa ilkin ne yapardın?

DİKKAT :

“Bir” kelimesi sayı sıfatı olarak da belgisiz sıfat olarak da kullanılabilir. Bu kelime “bir tek” anlamın­da kullanıldığında sayı sıfatı, “herhangi bir” anla­mında kullanıldığında belgisiz sıfat olur. Sayı sıfa­tıyken vurgulu olan bu kelime, belgisiz sıfat oldu­ğunda vurgusuzdur.

  • Mazeret kabul etmem, bu sorular bir saat içinde bitmiş olacak. ( sayı sıfatı)
  • Bir gün sen de benim haklı olduğumu anlayacaksın.(belgisiz sf.)

Soru sıfatları:

Varlıkların ve kavramların özelliklerini soran, isimleri soru yoluyla belirten, ceva­bı da sıfat olan kelimelere “soru sıfatı” denir.

— Bu gece hangi filmi izleyelim? (soru sıfatı)

— Bu gece şu filmi izleyelim. (işaret sıfatı)

Nasıl bir dünyada yaşamak istersin? (soru sıfatı)

Adaletin hâkim olduğu   bir dünyada yaşamak isterim.(niteleme sf. belgisiz sf.)

— Sınıfta kaç öğrenci vardı? (soru sıfatı)

— Sınıfta beş öğrenci vardı. (sayı sıfatı)

Kaçar gün izinlisiniz? (soru sıfatı)

Üçer gün izinliyiz. (sayı sıfatı)

Kaçıncı soru daha zordu? (soru sıfatı)

Sekizinci soru daha zordu? (sayı sıfatı)