Yapılarına Göre Sıfatlar (Basit-Türemiş-Birleşik) Nelerdir?

Yapılarına Göre Sıfatlar

Sıfatlar yapılarına göre beş ayrılır. Basit sıfat, türemiş sıfat, birleşik sıfat, pekiştirilmiş sıfat, keli­me grubundan oluşan sıfat.

1-Basit Sıfat

Yapım eki almamış, başka bir kelimeyle birleşik yapı oluşturmamış sıfatlardır: yeni kitap, cimri adam, üç kişi, tok insan vb

2-Türemiş Sıfat

İsim ya da fiilken yapım eki alarak sıfat görevinde kullanılmış kelimelere türe­miş sıfat denir: dolma-lık biber, yalan-cı çocuk, asıl-sız söz, dar-a-cık sokak, kadife-msi kumaş.

beş-er gün, altı-ncı yüzyıl, tarih-sel roman, tat-lı söz; yan-ık ses, çekin-gen öğrenci, kork-ak adam, unutul-muş şarkılar, dur-gun su, süz-me bal, görülme-dik olay, sev-en insan vb.

3-Birleşik Sıfat

Birden çok kelimenin kay­naşmasıyla oluşmuş sıfatlardır: uluslararası so­run, birçok roman, boşboğaz çocuk, canciğer ar­kadaş kalburüstü bürokratlar vb.

4-Pekiştirilmiş sıfat

 Ön sesli pekiştirme yo­luyla oluşturulmuş sıfatlardır: kaskatı yürek, yus­yuvarlak taş, dopdolu hayat vb.

5- Kelime gruplarından oluşan sıfatlar

Kelime gruplarından oluşmuş sıfatları şu alt başlık­lar altında inceleyebiliriz:

Sıfat tamlamalarına eklenen kimi ekler­le oluşan sıfatlar: uzun boylu adam, kırk yıllık dost beş parasız adam vb.

İsim tamlamalarından oluşan sıfatlar: baş belası adam, yürekler acısı durum vb

Sıfat-fiil gruplarından oluşan sıfatlar: Ankara’nın Kurtuluş Savaşı yıllarındaki durumunu anlatan roman, bana evlen­me teklif ettiği an, yüzyıllar önce yazıl­masına rağmen değerini kaybetmemiş şiirler vb.

Tekrar gruplarından (ikilemelerden) oluşan sıfatlar: dayalı döşeli ev. sarı sarı saçlar vb.

Edat gruplarından oluşan sıfatlar: sa­ray gibi ev, parmak kadar çocuk, bu ko­nuya ilişkin düşüncelerimiz vb

Sayı gruplarından oluşan sıfatlar: iki yüz yirmi beş sayfa, on beş çocuk vb.

İsnat gruplarından oluşan (iyelik eki al­mış bir isimle bir sıfattan oluşan) sıfat­lar: salonu geniş ev, eli açık insanlar, çenesi düşük adam

Hâl ekleriyle oluşturulmuş kısaltma gruplarından oluşan sıfatlar: cana ya­kın kişi, işinde usta insan yükte hafif pahada ağır mal, gözden ırak akrabalar vb.