Destanların Olağanüstülüğü, Destanlarda Çevre, Destanların Önemi

Destanların Olağanüstülüğü

Doğanın egemenliği altında yaşayan insanlığın cevap aradığı ilk soru; yaratılışın nasıl olduğu sorusudur. Bundan dolayı toplumların çoğunda görülen yaratılış efsanelerinde ve destanlarda olağanüstü özelliklere sahip kahramanlara rastlarız. Bu kahramanların olağa­nüstü özelliklere, hatta ilahi bir güce sahip oldukları kabul edilir. Olağanüstü özellikleri olan destan kahra­manları, destanlara olağanüstülük kazandırır. Bunun yanı sıra bu olağanüstü kahramanlar; hareketleri, duy­guları, düşünceleri, insan kaderi yaşamaları bakımın­dan destana insanî bir özellik de katmışlardır.

Destanlarda Çevre

Masal olayları belirsiz yerlerde gelişir. Destanlarsa, olayların geçtiği çevreyi, belli belirsiz yansıtır. Türk destanlarındaki dağ, bozkır, av, orman, at, ırmak çok­luğu bu destanlardaki olayların ne türlü çevrede geçti­ğini aşağı yukarı göstermektedir.

Destanlarda gerçek ve gerçek dışı mekânlar iç içe bu­lunur. Bilinen ülke, şehir ve bölge isimlerinin yanında Kat Dağı, Şah-ı Maran ülkesi gibi masal ve efsane ül­kelerine de yer verilir. Destanlarda genellikle çevre ve mekân betimlemesine ağırlık verilmez. Destan kahra­manı için mekân ele geçirilen, üzerinden geçip gidilen, üzerinde savaşılan bir yerdir ve o çevreye sahip olmak ön plandadır.

Destanların Önemi

Destanlar, millî bilinci güçlendiren ve dayanışmayı sağlayan önemli eserlerdir. Destanlar milletlerin soy özellikleri, sosyal yapıları, ulusal değerleri, gelenek ve görenekleri için temel kaynaktır.

Destanlar, bir milletin vatan, millet ve din duygularını canlı tutar. Destanlar, aynı zamanda bir milletin tarihi aşamalarını gösterir. O milletin tarihini aydınlatır. Fakat şu da unutulmamalıdır ki, destanlar tarihe ışık tutsa da hiçbir zaman tarih değildir. Destanlar, halk gözüyle gö­rülen, halk ruhuyla duyulan ve halk hayalinde masallaştırılan tarihlerdir.

Destanlar, kökü tarihe dayanan, ilhamını tarihten alan bir halk edebiyatı ürünüdür. Bu da destanı önemli kı­lan bir başka husustur. Destanlar, bir milletin dilinden kültürüne, tarihinden sosyal yapısına kadar birçok yö­nüyle bilgiler içerdiği için önemlidir.