İşaret Sıfatı ile İşaret Zamirinin Farkı
İsimleri, bulundukları yerleri işaret ederek karşılayan zamirlere işaret zamiri adı verilir. Bu zamirlerin önemli bir bölümü, işaret sıfatlarının işaret ettiği ismin yerini tutmasıyla oluşmuştur.
“O işçiyi kurtarmak için ellerinden geleni yapmışlar.”
cümlesindeki “o” sözcüğü, işçiyi gösterdiği için işaret sıfatıdır. Cümledeki “o” sözcüğünü ismin yerini tutacak şekilde kullanırsak cümlemiz,
“Onu kurtarmak için ellerinden geleni yapmışlar.”
şeklinde olur. Bu durumda “onu” sözcüğü “işçi” isminin yerini tutmuş ve işaret zamiri olmuştur.
“Bu bilgisayarı arkadaşına mı vereceksin?”
“Bunu arkadaşına mı vereceksin?”
Yukarıdaki ilk cümlede “bu” sözcüğü, bilgisayarı gösterdiği için işaret sıfatı, ikinci cümlede ise “bilgisayar” isminin yerini tutacak şekilde kullanıldığı için işaret zamiri olarak kullanılmıştır.
“Gelen son yolcu gemisi bu muydu?’
cümlesinde ise “bu” sözcüğü işaret yoluyla “gemi” isminin yerini tuttuğundan işaret zamiridir.
Aşağıdaki cümlelerde benzer örnekler vardır.
“Bu aracı hemen servise alın!” (İşaret sıfatı)
“Bunu hemen servise alın!” (İşaret zamiri)
Örnek
“O” sözcüğü, aşağıdaki cümlelerin hangisinde tür bakımından ötekilerden farklıdır?
A) O konu hakkında kesin kararımızı toplantıdan sonra açıklayacağız.
B) O arızayı giderebilecek bir usta bulabilirseniz bana haber verin.
C) O bugüne kadar gördüğüm en hızlı ve en güzel arabaydı.
D) O köyde on beş yıl oturduktan sonra ailecek kasabaya göçmüşler.
E) O dağda turistlerin ilgisini çeken onlarca mağara ve çağlayan bulunuyor.
Çözüm ..
“O” sözcüğü, A’da “konu”, B’de “arızayı”, D’de “köyde”, E’de “dağda” ismini işaret yoluyla belirttiği için işaret sıfatı olarak kullanılmıştır. C seçeneğindeki cümlede ise “o” sözcüğü “araba” isminin yerini işaret yoluyla tuttuğundan işaret zamiri olarak kullanılmıştır.
Cevap C
