Trajedi (Ağlatı)

• Seyircide acıma, korku gibi duygular uyandırarak insanları tutkularının esiri olmaktan kurtarmak amacıyla yazılmıştır.
• Erdem ve ahlâka önem verilir.
• Eserde kaba ve çirkin sözlere yer verilmez.
• Acı veren olaylar sahnede gösterilmez, haber verilir.
• Kişiler, olağanüstü varlıklar ve soylu kişilerdir.
• Konular, tarih ve mitolojiden alınır.
• Manzum olarak yazılır.
• Üç birlik kuralına uyulur. (Yer, zaman ve olayda birlik)
• “Diyalog” ve “koro” bölümlerinden oluşturulur. Diyaloglar, eserin dramatik; koro bölümleri ise lirik söyleyişleridir.
• Eser bir bütün halinde aralıksız oynanır.
• Aishkilos, Sophokles, Euripides, Racine, Corneille trajedi ustalarıdır.

Komedi (Güldürü)

• İnsanların ve olayların gülünç yanlarını ortaya koyan tiyatro çeşididir.
• Amaç seyirciyi doğruya sevk etmektir.
• Konular günlük hayattan alınır, kişiler halktandır.
• Acı veren olaylar sahnede gösterilebilir.
• Üslupta soyluluk aranmaz. Kaba sözlere yer verilebilir.
• Üç birlik kuralına uyulur.
• Manzum olarak yazılır.
• En önemli temsilcileri Moliere ve Aristophanes’tir.

Komedi Çeşitleri

Fars: Halkın zevkini okşayan, abartılı hareketlerle, taklitlere yer veren komedidir.

Vodvil: Entrikaları ve ince örülmüş olayları işleyen komedidir. Bunların yanı sıra karakter komedisi, töre komedisi, entrika komedisi, duygusal komedi gibi türleri de vardır.

ÖRNEK:

Aşağıdakilerden hangisi, klasik komedyanın özelliklerinden biri değildir? (ÖYS–1992)

A) Karakterleri çoğunlukla üst tabakadan, soylu kişilerden seçme

B) Konuları, çağdaş toplumdan, günlük yaşantıdan alma

C) Toplumsal çelişkilerin gülünç yanlarını vurgulayarak düşündürmeyi amaçlama

D) Vurma, yaralama gibi acı verici olayları izleyicinin gözü önünde canlandırma

E) Birbiri ardınca kesintisiz sürüp giden diyalog ve koro bölümlerinden oluşma

ÇÖZÜM:“Karakterleri üst tabakadan, soylu kişilerden seçme” trajedinin bir özelliğidir. Komedyada sıradan ve halktan kişilere yer verilir.

Doğru Seçenek: A

Dram

• Hayatın acıları ve sevinçleri iç içedir.
• Her kesimden insan, eserde görülebilir.
• Perde sayısında sınırlama yoktur.
• Çirkin, kötü her olay sahnede gösterilebilir.
• Dilde soyluluk aranmaz.
• Üç birlik kurallarına uyma zorunluluğu yoktur.
• Hem şiir, hem de düzyazı biçiminde yazılabilir.
• İlk örneği Victor Hugo’nun “Cromwel” adlı eseridir.

Dram Çeşitleri

Piyes: Tek sahneli, basit dekorlu olan ve dramın ağırbaşlı bir şekilde yazılan çeşididir.

Melodram: Duygulandırıcı ve heyecan verici tiyatrodur.

Feeri: Olağanüstü olay ve kişilerin sahnede canlandırıldığı masalımsı tiyatrodur.