9.Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı dersi kazanımlarından olan İsimler-İsim Çeşitleri- İsimlerin Yapısı ile ilgili sizler için 15 tane soru hazırladık. Başarılar Dileriz.
1. Varlık, kavram ve durumları karşılayan sözcüklere “isim” denir.
Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi isim değildir?
A) İhtiyar adam, yaklaşmakta olan ayak seslerine kulak kabarttı.
B) Onun gözlerine baktığımda yaşama sevincinin göstergesi olan bir ışık örüyorum.
C) Hayal dünyasında yaşıyorsun, gerçeklerle ne zaman yüzleşeceksin?
D) Atölyeye bir sessizlik çöktü; sonra mırıltılar, fiskoslar başladı.
E) Langdon, saatine baktı; saat, 07.07’yi gösteriyordu.
2. ” Garip kuşun yuvasını, Allah yapar.” atasözündeki altı çizili sözcüğün türce özdeşi aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisidir?
A) Güvenme varlığa, düşersin darlığa.
B) Dolu küpün sesi çıkmaz.
C) Her horoz kendi çöplüğünde öter.
D) Dağ, dağa kavuşmaz; insan, insana kavuşur.
E) Bir koyundan iki post çıkmaz.
3. “-cik” ekiyle isimlerde küçültme yapılır.
Aşağıdakilerin hangisinde bu açıklamaya uygun bir kullanım vardır?
A) Çilingir, maymuncuğu kullanmadaki hünerini göstererek kapıyı hemen açtı.
B) Korkuyordu çünkü birkaç gün sonra bademcik ameliyatı olacaktı.
C) Yaz gelmiş; kırlar, ekin tarlaları, kırmızı gelinciklerle dolmuştu.
D) Göz kapağının kenarında arpacık çıktığı için kameralardan köşe bucak kaçıyordu.
E) Biraz daha gayret edin, şu tepeciği aşınca yolu yarılamış olacağız.
4. Saat ikide, bir saatlik yemek (I) paydosu verildi. Sami, kömür ambarına indi. Ambar karanlıktı, rutubetliydi ama (II) toprak serindi. İri bir maden kömürü parçasını başının altına alıp yorgun (III) vücudunu toprağa bıraktı, hemen (IV) uyudu. Düdük sesleriyle uyandığı (V) vakit, kontrolörler ellerinde elektrik lambaları, çocukları işbaşına kovalıyorlardı.
Bu parçadaki numaralanmış sözcüklerden hangisi isim (ad) görevindedir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
5. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi aslında cins isimken özel isim olarak kullanılmıştır?
A) Ay tutulması gerçekleşmiş, her taraf zifiri bir karanlığa bürünmüştü.
B) Çiçek almıştı annesine bir buket, sevgisini göstermek istemişti ona.
C) Yağmur yağar, gün doğar, hayat olanca canlılığıyla akmaya devam eder.
D) Menekşe olmasaydı yanında, dertleşmeseydi onunla, Meltem gidecekti buralardan.
E) Döne, kendisine bu ismin niçin verildiğini ailesindeki herkese soruyordu.
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki altı çizili sözcük, tekil kullanıldığı halde ait olduğu türün tümünü karşılamaktadır?
A) Halk, isyan noktasına gelmiş; sokaklar, protestocularla dolup taşmıştı.
B) Doktor; portakal, C vitamini bakımından oldukça zengin bir meyvedir, dedi.
C) Hurdaya dönen bu arabadan burunları bile kanamadan çıkmışlardı.
D) Meclis, Anadolu’daki isyanları bastırmak için İstiklal Mahkemelerini kurmuştu.
E) Son romanını da yazmış, dinlenmek için Bodrum’a gitmeye karar vermişti.
7. Sayı bakımından, aynı türden birden çok varlığı karşılayan isimlere “çoğul isim” denir. Çoğul isimler, tekil isimlere getirilen “-lar, -ler” ekleriyle oluşturulur.
Aşağıdakilerin hangisinde çoğul eki bu işlevinin dışında kullanılmıştır?
A) Ferhat, Aslı’yı deliler gibi seviyordu; onun için her şeye katlanmaya razıydı.
B) Bardakları raflara dizdi, sonra çatal kaşıklar için uygun bir yer aradı küçücük mutfakta.
C) Şehirde panik havası vardı, askerler şehre girmeye başlamıştı.
D) Yorgundu; her şeyi unutmak, kendisini anlayacak yeni arkadaşlar bulmak istiyordu.
E) Unut bu olayları, yaşanmamış farz et ya da “bir sanrı” de geç.
8. Nüzhet’in doktorla evlenmesi ihtimalini düşündüm. Aklımla bunu tabii buluyordum. Hiçbir zaman benden dört yaş büyük bir kızla evlenmeyi hayal etmemiştim. Fakat böyle, ilk defa bir istekli çıkınca yepyeni bir mesele ile karşılaştığımı görerek biraz hayret ettim. Benim için bunun neden bir mesele olduğunu hala anlayamıyordum.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Soyut isim
B) Tekil isim
C) Çoğul isim
D) Özel isim
E) Cins isim
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir topluluk ismi kullanılmıştır?
A) Şarkılarıyla herkesi kendisine hayran bırakan bu grup, şimdi dağılmak üzere.
B) Kitap, insanların karanlıktan aydınlığa çıkmasında en önemli etken olmuştur.
C) İçeride bunalmıştı, dışarı çıkmak istedi, birkaç adım attı, sonra aniden durdu.
D) Bu sorunun giderilmesi için elimizden gelen her şeyi yapacağız.
E) Bu olaydan sonra gözlerden uzaklaşmak, küçük bir kasabaya yerleşmek istiyordu.
1O. 1. Sorulardan birkaçını cevaplamakta biraz zorlandığımı itiraf etmeliyim.
II. Sınıfın her tarafı bayraklarla donatılmış, öğrenciler de bu özel gün için hazırlanmıştı.
III. Her milletin, kendi kaderini belirleme hakkı, elbette vardır.
IV. Bu şiirin nasıl bir ruh haliyle yazıldığını işte şu sözcükler açıkça ortaya koyuyor.
V. Kitabın bazı sayfalarındaki kimi cümlelerin altlarının çizilmesi onun dikkatli bir okuyucu olduğunu gösteriyor.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerdeki altı çizili isimler, karşıladıkları varlıkların sayısına göre ikişerli gruplandırıldığında hangi sözcük bu gruplandırmanın dışında kalır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki altı çizili sözcük, tekil kullanıldığı halde ait olduğu türün tümünü karşılamaktadır?
A) Müdür Bey, konuşmasıyla hepimizi duygulandırdı.
B) Öğretmen, topluma ışık saçan, sadece öğrencilere değil, herkese örnek olan kişidir.
C) Öğrenci, bir taraftan öğretmenini dinliyor; bir taraftan da soruyu çözmeye çalışıyordu.
D) Okulumuz bu yıl ÖSS’de büyük başarı gösterdi.
E) Fizikçi, soruları hepimizin anlayacağı şekilde çözüyordu.
12. Kütüphaneci iyice farklılaşmış, garip tavırlarla çevresindeki nesneleri elleriyle yoklamaya başlamıştı. Bir şey arıyor yahut gözlerinin görmediği nesneleri tanımaya çalışıyor gibiydi. Bir ara Hilleli Mehmet Efendi ‘nin yanına sokuldu ve ona “Asla unutma! Aşkı bilen biri için yedi gerçek sır vardır.” dedi. Sonra eline bir kitap aldı.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Soyut isim
B) Somut isim
C) Çoğul isim
D) Tekil isim
E) Topluluk ismi
13. (I) Lise ikinci sınıfta çok yaramaz bir öğrenciydim. (II) Bir gün teneffüste siyah kalemle koridor duvarını çizdim. (III) Bunu gören sınıf öğretmenim cebinden çıkardığı lastik silgiyle duvarı sildi ama bana hiçbir şey demedi. (IV) Ertesi teneffüs ağlayarak öğretmenler odasına gidip kendisinden özür diledim. (V) Hoşgörüyle elini omzuma koyarken ben o güzelliğin altında
üzüntümden ezildikçe ezildim.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde türemiş isim kullanılmamıştır?
A) I. B) II. C) III. D)IV. E) V.
14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat tamlaması biçiminde kalıplaşmış bir bileşik isim vardır?
A) Sağlıklı bir bünyeye sahip olmak istiyorsan yemeklerde zeytinyağı kullanmalısın.
B) Her şey yolunda giderken oyunbozanlık etmenin ne gereği vardı şimdi?
C) O yıllarda bütün çocukların değişmez oyuncağıydı hacıyatmaz.
D) Bu çiçekler, Orta Asya bozkırlarında yetişir mi sanıyorsun?
E) Tavukgöğsü ve kazandibi gibi sütlü tatlıları yemeyi tercih ederdi.
15. Erzurum’un Karayazı (I) ilçesi Salyamaç köyüne uğradım geçenlerde. Önceden avcılıkla uğraştığını bildiğim Metin’i (II) gördüm köy kahvesinde. Etrafındakilere avcılığın (III) zararlı bir şey olduğunu anlatmaya çalışıyordu. Ben de çaktırmadan bir masaya (IV) oturup onu dinledim. Köylüler (V) de büyük bir dikkatle onu dinliyordu.
Bu parçadaki numaralanmış sözcükler, yapıları bakımından ikişerli gruplandırılırsa hangi sözcük bu gruplandırmanın dışında kalır?
A) I. B) II. C) III. D)IV. E) V.
CEVAPLAR
| 1. A |
5. D |
9. A |
13. B |
|
2. D |
6. B |
10. C |
14. D |
|
3. E |
7. A |
11. B |
15. A |
|
4. A |
8. C |
12. E |
|
