İçindekiler
İsim (Ad) Nedir, Çeşitleri Nelerdir, Özellikleri Nelerdir?
Nesneleri, kavramları, varlıkları, duygu ve düşünceleri karşılayan sözcüklerdir.
Varlıklara Verilişlerine Göre İsimler
Özel isimler
Tek bir varlığı, kavramı anlatan isimlerdir.
Ahmet, Avrupa, Ankara, Hacettepe Üniversitesi, Ankara Hastanesi, Atatürk Havalimanı vb…
Özel isimleri şu şekilde sınıflandırabiliriz:
- Kişi isim ve soyadları,
- Takma isimler,
- Hayvanlara verilen isimler,
- Millet, din ve dil isimleri,
- Yer isimleri(kıta, ülke, şehir, sokak, vb.)
- Gezegen ve yıldız isimleri,
- Kurum, kuruluş isimleri,
- Gazete, dergi, kitap isimleri
Özel isimlerle ilgili unutmamamız gerekenler:
Özel isimler, cümle içinde bile olsa büyük harfle başlar.
Benimle Tekirdağ’a Cem de gelecek.
Özel isimlere eklenen çekim ekleri kesme işareti ile ayrılır.
Ahmet’in dayısı Ardeşen’de oturuyor.
Özel isimlere eklenen yapım ekleri bitişik yazılır ve kesme işareti ile ayrılmaz.
Avrupalı şairle röportaj yaptık.
Cins isimler
Aynı türden birçok varlığı, kavramı tanıtan adlardır.
Süt, su, boya, çiçek, hayvan, bitki, kedi, kuş, kitap, vb…
Varlıkların Oluşlarına Göre İsimler
Somut İsimler
Duyularla algılayabildiğimiz, uzay boşluğunda belli bir yer kaplayan nesnelerin isimleridir.
Işık, hava, koku, kir, iz, çiçek, bitki, ot, vb…
NOT: Somut bir isim kullanıldığı cümleye göre soyut; soyut bir isim de somut anlam kazanabilir.
Bu işi yapmanın bir yolu olmalı.(yöntem/soyut)
Bu köye dolambaçlı yoldan geldik.(somut)
Veteriner, koyunun yüreğini inceledi.(somut)
Bunu yapmak yürek ister.(soyut/cesaret)
Soyut İsimler
Beş duyu organı ile algılayamadığımız, belli bir yer kaplamayan kavramları anlatan kavramların isimleridir.
Sevgi, nefret, hüzün, mutluluk, aşk, rüya, vb…
Varlıkların Sayılarına Göre İsimler
Tekil isimler
Aynı türden varlıkların sadece birini anlatan, çoğul eki (-ler, -lar) almamış isimlerdir.
dergi, koyun, arı, gül, balık, vb…
Çoğul İsimler
Aynı türden birden çok varlığı çoğul eki (-ler, – lar) alarak anlatan isimlerdir.
dergiler, koyunlar, arılar, güller, balıklar, vb…
Topluluk isimleri
Biçimce tekil, anlamca çoğul isimlerdir.
sürü, çete, millet, ordu, takım, vb…
BUNLARI BiLELiM, UNUTMAYALIM
- Tür adları (cins isimler) geniş anlamda kullanılarak o türün tamamını anlatabilir.
İnsan anlayışlı olmalıdır. (Bütün insanlar)
Ağaç doğanın ayrılmaz bir parçasıdır. (Bütün ağaçlar)
- Tür adları aynı türden sadece bir varlığı anlatabilir.
Çiçek, susuzluktan kurumuştu.
Bu çanta, bence çok sağlam.
Çoğul eki (-ler, -lar) isimlere çoğul anlamı dışında anlamlar katar.
Bu memleket nice Mehmetler yetiştirdi.(benzetme)
Verme dünyaları alsan da bu cennet vatanı! (abartma)
Yarın Ayşelere gideceğiz. (aile)
Türkler esaret kabul etmeyen insanlardır. (millet)
Alperenler ayağa kalksın. (ismi Alperen olanlar)
Tufan Beyler henüz gelmediler.(saygı)
Sabahları dışarı çıkıyor. (süreklilik)
Kırk yaşlarında biri içeri girdi. (yaklaşık olarak)
İki kardeş annelerinin yanındaydı.(varlık sahibi tekil /çoğul)
