9.Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı MEB Kitabı Cevapları 138. sayfanın cevaplarına aşağıdan ulaşabilirsiniz.
Türk ve dünya edebiyatından masal ve fabl örnekleri okuyunuz.
Dil Bilgisi
1. Daha da ne diller dökmüş ama, Sülün kız hangi şeytana uymuşsa, bu öğüdü kulağının ardına atıp kendini avareliğe vermiş… Tasa kuşunun gözlediği de bu değil mi! Kaşla, göz arasında varıp kanatları arasına almış onu… Sülün kız, bir de gözünü açıp bakmış ki, ne baksın; misli, menendi yok bir bahçe! Bir yanında kuşlar şakıyor, yanık yanık… Bir yanında sular akıyor oluk oluk… Ağaçlarında da türlü meyve, türlü koruk… O kuşlara kumru mu desem, kanarya mı desem, ne desem! O sulara şeker mi desem şerbet mi desem, ne desem! Meyvesini de ne siz sorun ne ben söyleyim; bulunsa bulunsa, Erem bağlarında bulunur belki…
Yukarıdaki parçada bağlaçları bulunuz ve bunların parçadaki işlevlerini belirleyiniz.
(dökmüş) ama…: Karşıt anlamlık bildirir.
(gözlediği) de…: dahi bile anlamında kullanılır.
(bir) de…: dahi , bile anlamımda kullanılır.
(bakmış) ki…: cümleleri bağlar.
(Ağaçlarında) da…: dahi , bile anlamımda kullanılır.
(Meyvesini) de…: dahi , bile anlamımda kullanılır.
ne siz sorun ne ben söyleyim…: …ne … ne bağlacı. Özneleri bağlar.
2. Sonunda Kral Yunan, hekime, “Seni öldürtmedikçe güven bulamayacağım, rahata kavuşamayacağım. Çünkü senin, elime aldığım bir şeyle beni kurtardığın gibi, koklatacağın bir şeyle ya da bir başka yolla, beni öldüreceğine kuvvetle inanıyorum,” Hekim ona, “Efendimiz, benim ödülüm bu mu olacaktı, sen iyiliği, kötülükle mi karşılarsın?” demiş.
Yukarıdaki parçada edatları bulunuz ve bunların parçadaki işlevlerini belirleyiniz.
(bir) şeyle…: ile edatı vardır. Araç anlam ilgisi kurmuştur.
(kurtardığın) gibi…: gibi edatı vardır. Benzetme ilgisi kurmuştur.
(koklatacağın bir) şeyle…: ile edatı vardır. Araç anlam ilgisi kurmuştur.
(bir başka) yolla…: ile edatı vardır. Araç anlam ilgisi kurmuştur.
(öldüreceğine) kuvvetle…: ile edatı vardır. Durum ilgisi kurar.
(bu) mu..: mu edatı vardır: Soru anlamı kurmuştur.
(kötülük)le mi…: hem ile hem de mi edatı vardır. ile edatı durum ilgisi kurmuştur. mi edatı da soru anlamı kurmuştur.
3. Aşağıdaki cümlelerde ünlemleri bulunuz ve bunların parçadaki işlevlerini belirleyiniz.
· A Sülün kızım demiş; ne diye kara kara düşünüp durursun?
Acıma..
· Aman kızım; dünyada her şey insanın elinde, avcunda değil
Tedirginlik…
· Ah şu ağaçlar Tuba olsa; eğil desem, eğilse; doğrul desem, doğrulsa!
İstek…
· Sülün kız; rahat bir nefes alıp, ”ooh!” demiş; oh deyince de ak saçlı biri peydah olmuş.
Rahatlama…
4. Aşağıdaki cümlelerden hareketle de’ nin yazılışı ile ilgili hangi kurallara ulaşılabilir?
· Üstelik, dişlerinden tırnaklarından arttırdıklarıyla köyün üstünde bir dağ, dağın üstünde de bir bağ kurmuşlar, kurmuşlar ama, bu defa da kızın yüreğine bir kuruntu düşmüş.
dağın üstün-de: bulunma durum eki olan -de bitişik yazılır.
üstünde de: Bağlaç olan de ayrı yazılır.
defa da: Yine bağlaç olan da ayrı yazılır.
Bağlaç olan de/da cümleden çıkarıldığında anlamda bozulma olmaz. Ek olan –de cümleden çıkarıldığında anlam bozulur.
· Dağda, dağ olmuş; bağda da, bağ olmuş ya, insan buldukça bunar derler; Sülün kız, şimdi de kendini bir tasaya kaptırmasın mı!
Dağ-da: bulunma durum eki olan -da bitişik yazılır.
bağ-da: bulunma durum eki olan -da bitişik yazılır.
bağda da: Bağlaç olan da ayrı yazılır.
şimdi de: Bağlaç olan da ayrı yazılır.
Bağlaç olan de/da cümleden çıkarıldığında anlamda bozulma olmaz. Ek olan –de cümleden çıkarıldığında anlam bozulur.
· “Kitapta, bu hayret verici şey de yazılı!” demiş.
“Kitap-ta: bulunma durum eki olan -ta bitişik yazılır.
şey de: Bağlaç olan da ayrı yazılır.
Bağlaç olan de/da cümleden çıkarıldığında anlamda bozulma olmaz. Ek olan –de cümleden çıkarıldığında anlam bozulur.
5. Aşağıdaki cümlelerden hareketle ki’ nin yazılışı ile ilgili hangi kurallara ulaşılabilir?
· Efendimiz, eğer ölümüm gerçekten zorunlu ise, bana bir süre tanı ki, evime gideyim!
tanı ki: Bağlaç olan ki ayrı yazılır.
· Başımı vurdurursan, kitabı aç ve sayarak üç sayfa çevir; sonra soldaki sayfadan üç satır oku!
solda-ki sayfadan: Sıfat yapan –ki bitişi yazılır.
· Böylece, ey ifrit, bil ki, Kral Yunan, Hekim Rûyan’ı bağışlasaydı, Tanrı da sırası gelince onu bağışlayacaktı.
bil ki: Bağlaç olan ki ayrı yazılır.
· Bir de gelmiş çevre ister; çevrede güller, sendeki diller; ben gider oldum, duymasın eller…
sende -ki diller: solda-ki sayfadan: Sıfat yapan –ki bitişi yazılır.
Bağlaç olan ki cümleden çıkarıldığında anlamda bozulma olmaz. Ek olan –ki cümleden çıkarıldığında anlam bozulur.
6. Aşağıdaki cümlelerde ünlem işaretinin kullanım amaçlarını belirleyiniz.
· Tasa kuşunun gözlediği de bu değil mi! Kaşla, göz arasında varıp kanatları arasına almış onu…
Sözde soru …
· Hekim, “Aynı tarzda açmaya devam et!” demiş;
Onaylama,destek…
· Ey kral! Bu kitabı al!
Seslenme…
