İçindekiler
ANLATIM TEKNİKLERİ
Bir yazıda iletilmek istenen mesaja ve o yazının türüne göre çeşitli anlatım biçimleri kullanılır. Bunları şöyle sıralayabiliriz:
Betimleme (Tasvir Etme)
- Yazarın, gözlemlerini okuyucunun zihninde canlandıracak biçimde anlatmasına dayanır. Görmenin yanında öteki duyulardan da yararlanılır.
- Varlıkların her türlü ayırt edici özelliği resmedildiği için nitelik bildiren sözcükler sıklıkla kullanılır.
- Betimlemede anlatıma kişisel duygular katılırsa buna öznel betimleme, görülenler değiştirilmeden okura aktarılırsa buna nesnel betimleme
ÖRNEK METİN
Konsolun üzerinde bir cam fanusun altına konulmuş eski usul bir saat, kırmızı gaz bezleriyle örtülü, abajurlu iki petrol lambası, sarı yaldız çerçeveli büyükçe bir ayna ve üst tarafta duvarda, kılıflarıyla asılmış bir çift çakmaklı tabanca duruyordu.
Öyküleme (Hikâye Etme)
- Olaya dayalı anlatımın esas olduğu tekniktir. Olay, belirli bir yer ve zamana bağlı olarak kahramanların hareketiyle ortaya çıkar.
- Anlatıcı, daha çok, geçmiş zaman kipiyle (-di, -miş) olayı aktarır. Anlatımda sıklıkla fuller kullanılır.
ÖRNEK METİN
Odaya girdiğimde içerisi karanlık idi. Perdelerin arkasında bir kıpırtı oldu. Hemen perdeyi çektim ve eşkıyanın üstüne atıldım. Azıcık boğuştuk ve onu yere devirdim. Bayılmıştı. Ben de yakasını bıraktım. O sırada parmağım kesilmişti.
Açıklama
- Bir konuda okuyucuya bilgi vermek, ona bir şey öğretmek için yazılan metinlerde kullanılır.
- Bu teknikte anlaşılır, sade bir dil kullanma; kişisel düşüncelerden uzak, nesnel bir anlatıma yer verme esastır.
- Daha çok, ders kitaplarında, ansiklopedilerde, eğitici ve öğretici yazılarda tercih edilir.
ÖRNEK METİN
Reşat Nuri Güntekin (1889-1956) sade bir dille yazdığı eserlerinde kuşaklar arası çatışma, Batılılaşmanın yanlış anlaşılması gibi sorunları ele aldı. Yapıtlarında kahramanlarını çevreyle iç içe, gerçekçi bir bakışla yansıttı. Roman, hikâye, tiyatro başta olmak üzere farklı türlerde eserler verdi.
Tartışma
- Bir düşüncenin eleştirilip karşıtı olan başka bir düşüncenin savunulması amacına dayanan tekniktir.
- Yazar, parçada karşı olduğu görüşü eleştirmeye, çürütmeye çalışır. Okuru kendi görüşünün doğru olduğuna inandırmak ister.
- Bu nedenle tartışma tekniğinde genellikle okurla karşılıklı konuşuyormuşçasma bir üslup kullanılır.
ÖRNEK METİN
Bazı bilim adamları anlaşılmaz bir Türkçe kullanıyor. Üstelik edebiyatçı olmadıklarını ileri sürerek hoş görülmelerini istiyor. Ama bu, mazeret olamaz. Çünkü bizim onlardan istediğimiz, duygu ve düşüncelerini düzgün bir dille yazmalarıdır. Bunun için de sanatçı olmaya gerek yoktur. Her insan ana dilini hatasız kullanacak ölçüde bilmelidir.
