"Bir zamanlar bir bahçıvanın yanında çalışıyor­dum. Bahçıvan, bir defne ağacını budamamı istedi. Ağacın küre biçiminde olması gerekliydi. Ben hemen fazla uzamış filizleri kesmeğe başladım. Ama bir defa bir yanını, bir defa öbür yanını fazla kesiyordum. Sonunda ortaya bir küre çıktı, ama çok küçüktü. Bahçıvan düş kırıklığıyla, 'Çok güzel! Bu bir küre, ama defne ağacı nerede?' dedi. Bu durum şiirde de böyledir."

Bu hikayeden çıkarılabilecek sanatla ilgili yargı, aşağıdakilerden hangisi olabilir?

(ÖSS 1984)

"İlk dinlediğim konserdi bu. Çalgıları yönetenin, müzik öğretmenimiz Hulusi Bey olduğunu görme­yeyim mi? Hem de smokin giymişti. Penguen gibi bir görünüşü vardı. Elindeki şef değneğiyle sahnedeki çalgıcıları değil de sanki dünyayı yönetiyormuş gibiydi benim için. Nasıl oluyor da böyle bir adam, bizim gibi bacaksızlara müzik dersi vermeye geliyor, biz de onunla alay etmeye yelteniyorduk?"

Parçaya göre aşağıdakilerden hangisi konser­deki çocuğun durumuyla ilgili değildir?

(ÖSS 1984)

"Atlar, ulu bir sel gibi dağlardan boşanmış. Nalları, toprağı sarsıp şimşekleniyor. Geçtikleri yerlerde süt beyaz yollar bırakıyorlar. Üzerlerindeki bini­cileri toprağa fırlatıyorlar. Ovanın yüzü köpürmüş bir denizi andırıyor."

Parçanın yazarı, anlatım yönünden aşağıdaki­lerden hangisi ile nitelendirilebilir?

(ÖSS 1984)

"Sanat, insanları birbirine yaklaştıran bir etkinliktir. Yunus'u sevmek için Türk, Hugo'yu sevmek için de Fransız olmak gerekmez. Onların konuştukları dil, aşktır, umuttur, güzelliktir. Bir şiirde, bir hikayede, bir romanda her şeyden önce bir insan yüreğinin atışları duyulmalıdır. Sanat bize, yaşama sanatına giden yolu gösterir. Önemli olan bu 'yürek atışlarını' ruhumuzda hissedebilmemizdir."

Bu paragrafta vurgulanan düşünce aşağıdaki­lerden hangisidir?

(ÖSS 1984)

"Kasabaya yeni gelen genç kaymakam, kısa sürede öyle olaylara tanık olmuştu ki; 'Bir ay içinde, bir ömürde öğrenebileceklerimin hepsini öğrenmiş gibiyim.' diyordu."

Bu sözleri söyleyen kişinin durumu aşağıdaki­lerden hangisiyle adlandırılabilir?

(ÖSS 1984)

"Kimi yazılar bilgilendirme amacına yöneliktir. Bu tür yazıların anlatımında yazar, kendisini ola­bildiğince gizler. Daha doğrusu nesnel bir tavır takınır; duygularını anlatımına katmaz."

Aşağıdaki cümlelerin hangisi bu parçada be­lirtilen anlatım özelliğini taşımaktadır?

(ÖSS 1984)

"İnsan, hayatı boyunca hep aynı kalamaz, Bu bi­linen bir gerçek. Ne var ki bunun dışında kalan kişiler de var. Böyleleri, yaşadıkları sürece göz­lerini bir noktaya diker, hep o noktaya bakarlar. Daha doğrusu bu düşünceye bağlanır, başka düşüncelere hayat hakkı tanımazlar. Bu saplantı içinde yaşayıp giderler. Bunun için de hem kör, hem bencildirler."

Parçada sözü edilen kişiden aşağıdaki davra­nışların hangisi beklenemez?

(ÖSS 1984)

Biz genç gazeteciler, her hafta onun evine gider­ken korkardık. İçimizden, acaba o hafta gazetede yazdıklarımızla gerçek düşüncelerimiz arasında bir fark var mı, diye düşünürdük. Çünkü o, düşünsel dürüstlükle bağdaşmayan yargıları hiç çekinmeden eleştirir; yanlışlarımızı yüzümüze vu­rurdu. Biz bilirdik ki o bir şeyi kötüledi mi, bunda haklıdır.

Bu parçada sözü edilen kişi aşağıdakilerden hangisiyle nitelendirilebilir?

(ÖSS 2002)

"Bu yazar hakkında yüzlerce araştırma kitabı yazılmış; bunların birkaçını son aylarda karıştırdım. Bir kez daha şu yargıya vardım: Bir yazarı, o yazarın kendi kelimeleri ile okumak gerek, o kelimeler her şeyi içeriyor."

Bu   parçada   söylenmek   isteneni   en iyi özetleyen cümle aşağıdakilerden hangisidir?

(ÖSS 1984)

Bizim yazınımızda deneme türü oldukça cılızdır. Bu durum, dünya yazını için de geçerlidir. Hemen belirtelim ki denememizin cılızlığı nicelikseldir. Yani denemecimiz az, deneme türünde yazılmış yapıtların sayısı sınırlıdır. Buna karşılık nitelik bakımından dünya yazınındaki seçkin deneme örnekleriyle rahatça boy ölçüşebilecek yetkinlik­tedir. Konu yönünden de insanoğlunu bütünüyle kuşatan bir çeşitlilik gösterir. Aynı şeyi, öteki yazın türleri için, örneğin roman İçin, tiyatro için söyleyemem.

Bu parçada, yazınımızdaki deneme türünün hangi yönü üzerinde durulmamıştır?

(ÖSS 2001)