Yetişkin bir insanın sözvarlığı (kelime haznesi), aile çevresi dışındaki ilişkilerinden etkilenir. Çocuklukta görüldüğü gibi annenin dilindeki ses özellikleri korunsa bile öğrenim, iş, meslek ilişki­leri, hatta evlilik sonucunda, başka çevrelerden kimselerle birlikte yaşama dolayısıyla, sözvarlığı büyük Ölçüde değişmeye uğrar. Bu yüzden yetişkin insanın dili, sözvarlığı, seçilen sözcükler açısından annenin dilinden farklı olabilir.

Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdaki­lerden hangisidir? (ÖSS 1989) 

Hem açık seçik, akıcı bir anlatım, hem hiçbir ayrıntıyı kaçırmayan bir titizlik. Hem herkesin bildiği konulara eğiliş, hem de çok ince bir zihin yapısı isteyen derinliklere İniş. Denediği türlerin çokluğuyla değil, belirli türleri değişik yorumlarla sunmasıyla dikkati çeken bir yazar.

Aşağıdakilerden   hangisi, sanatçının bu parçada belirtilen özelliklerinden biri değildir?

(ÖSS 1989)

Ben, gerçek ve olgun kişiliği olan insanın, yalnız yazısında değil, yaşamında da belirli bir üslubu olması gereğine inanırım. Sözgelimi Evliya Çelebi'nin yazılarıyla yaşam tarzını birbirinden ayırabilir misiniz? Aynı renkli yaşam sevinci, aynı tasasız çelişki özgürlüğü, aynı sere serpe konuşkanlık...

Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? (ÖSS 1989) 

Vaktiyle bir balıkçı günlerce denizde kalır. Döndü­ğünde mahalle halkına başından geçenleri öyle güzel anlatır ki herkes onun peri kızları, denizkızlarıyla gerçekten içli dışlı olduğuna İnanır; anlat­tıklarını büyük bir heyecanla dinler. Ancak, bir gün balıkçı denizin ortasında birada, adanın kıyısında da bu kez gerçek peri kızlarıyla denizkızlarını görmez mi? O gün mahalleye asık bir suratla döner. "Hadi anlatsana, neler gördün?" diyenlere, yorgun ve isteksiz: "Hiç." der, "Bugün hiçbir şey görmedim."

Bu parçadan aşağıdaki sonuçların hangisi çıkarılabilir? (ÖSS 1989) 

İsterdim ki şimdi sokağa çıkayım, kalabalığa karışayım, yürüyeyim, yürüyeyim... Bu sırada kalkık şapkası, kolalı gömleği, ütülü elbisesiyle o, kimi sorunlarına karşın hayatından memnun, sadece yaşamaktan, şiir yazmaktan gelen mutlu­lukla dopdolu bir İnsan haliyle karşıma dikiliverse... Dost elini uzatıp, merhaba, bile demeden, çevresindekilere aldırmadan kulağıma, sevdiğim şiirlerinden birini, eski aşkları, sıcak günleri, unu­tulmuş mevsimleri hatırlatırcasına okusa, okusa...

Bu parçada sözü edilen şairin özellikleri ara­sında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

(ÖYS 1997)

Ne roman bir toplumbilim kitabı, ne de şiir bir doğrular topluluğudur. Bir sanat eserini, yalnızca bilgiler ve doğrular topluluğu olarak kabul etmek, sanatın varlığını ve özünü görmemek demektir. Balzac'ı, yaşadığı dönemin toplum olaylarını öğrenmek için yaşadığı dönemin toplum olaylarını öğrenmek için okuduğunu kim söyleyebilir? Böyle olsaydı, bu olayları anlatan sayfalar birer tarih bel­gesi sayılmaz mıydı?

Bu parçadan aşağıdaki sonuçların hangisi çıkarılabilir?(ÖSS 1989) 

Bunu kendimde çok denemişimdir. Günümü, bir arkadaşımla, yapmakta olduğum işi konuşarak geçirdiğim zaman, bende artık o işi tamam­lamışım gibi bir duygu uyanıyor; böyle bir yanıl­gıya düşüyorum. Örneğin, bir şiirimi bitirmeden başkasına okursam, uzun süre tamamlayamıyorum o şiiri. Hele okuduğum yazmakta olduğum bir roman ya da oyunsa artık ona hiç el süremiyo­rum.

Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdaki­lerden hangisidir? (ÖSS 1989) 

Dünün edebiyatında en büyük ustalık, düş gücünü alabildiğine kullanmaktı. Ne kadar çok düş kurulabiliyorsanız o kadar İyi şair, iyi romancı, iyi tiyatrocu sayılırdınız. Gerçek, düş gücünün elinde bir oyuncaktı. Eskiden hiç görmediği bir memleket hakkında, oturduğu yerde sayfalar dolduran bir edebiyatçı İçin: "Ne kadar kuvvetli bir düş gücü var!" denirdi. Şimdiyse yalnızca: "Amma da atıyor!" deyip geçiyoruz. Bugün düş gücü, sanatçının inceleme olanaklarının bittiği yerde başlıyor.

Aşağıdakilerden hangisi bu parçadan çıkarıla­bilecek bir sonuç değildir?

(ÖSS 1989)

Dille ilgili bu gerçeği Türkçeye girmiş kimi ya­bancı sözcüklerde de görebiliriz. Örneğin Arapça kökenli mumkin "mümkün"e, Farsça kökenli haste "hasta"ya, İtalyancadan gelme brülante "pırlan­taca dönüşmüştür.

Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine varılabilir?

(ÖYS 1997)

Anadili bilincinden yoksun Osmanlı okumuşu, Arapça ve Farsçadan sözcük ve dilbilgisi kural­larını alarak Türkçeyi neredeyse yok olma duru­muna getirmişti. Tanzimat'tan Meşrutiyet' e kadar süren sadeleşme ve Cumhuriyet döneminde başlatılan özleştirme hareketleriyle Türkçe, işte bu yok olma tehlikesinden kurtulmuştur. Bu du­rumda, Türkçe köklerden Türkçe eklerle yeni sözcükler türetmek, böylece dilimizin söz dağar­cığını Türkçe sözcüklerle zenginleştirmek daha doğru, daha yerinde bir tutum değil midir?

Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

(ÖSS 1989)