Romanlarda Kullanılan Başlıca Anlatım Teknikleri
1) Geriye Dönüş: Zamanın kurgulanmasında kullanılan bir teknik olan geriye dönüş (flashback), sinema sanatından edebiyata aktarılmış bir tekniktir. Geriye dönüş tekniği, anlatma zamanı ile ilgili bir problemdir. Anlatıcı, olayı içinde bulunduğu şimdiki zamandan alıp karakterin geçmişine ya da olayın meydana geldiği zamana gider. Geriye dönüş tekniği, hatırlama yoluyla gerçekleştirilir.
2) Bilinç Akımı: Bu tekniğin en önemli özelliği, iç konuşmalara yer vermesidir. İç monologlar, mantık süzgecinden geçerek değil de gerçekte insan bilinci nasıl çalışıyorsa parça parça ve dağınık çağrışımlar şeklinde verilir. Hiç nokta kullanılmadan sayfalarca devam eden anlatım, bilinç akımı tekniğinin ilginç bir örneğidir. Romancılar, modern ve sonrasında postmodern zamanların sancılarını tüm içtenliğiyle duyan bireyin iç dünyasını anlatabilmek, daha doğru bir ifadeyle gösterebilmek için bu teknikten yararlanmaktadır. Bilinç akımı zaman zaman iç monolog tekniğiyle karıştırılmaktadır. Gerçekten de birbirine çok benzeyen bu iki teknik arasında aslında çok önemli farklar bulunmaktadır. İç monologda anlatılanlar, belli bir mantık ve düzene sahiptir. Ayrıca cümleler gramer kurallarına uygun bir biçimde kurulmuştur. Bilinç akımında ise böyle bir zorunluluk yoktur. Bilinç akımı ile yazılmış öykü ve romanlarda, sözcüklerin anlam ve çağrışım gücüne yaslanarak dilin olanaklarının en geniş anlamda kullanıldığı görülür.
3) İç Monolog: İç monolog (iç konuşma) tekniği, roman karakterinin kendi iç sesi ile baş başa kaldığı, bir bakıma hesaplaştığı tekniktir. Bu teknik de, bilinç akımı gibi 20. yüzyılın kendisine ve topluma yabancılaşmış, başkalarıyla diyalog kuramayan, karamsar, yalnız insanının iç dünyasını yansıtmak için kullanılan bir tekniktir. İç monolog, bilinç akımından farklıdır. İç monologda kişi, karşısında biri varmış gibi belli bir düzen çerçevesinde konuşur. Cümleler akla ve dil bilgisi kurallarına uygundur. Dil, doğal ve yalındır.
4) Montaj Tekniği: Bunda, daha önce anlatılan farklı anlatım parçaları romanın bir parçası olarak kullanılır. Gazete kupürleri, radyo haberleri, reklamlar, farklı edebî metinler roman kompozisyonuna eklenir ve değerlendirilir.
5) Leitmotiv Tekniği: Batı romanında çok kullanılan tekniklerden biridir. Leitmotiv, bir alıntının, belli bir davranış şeklinin ya da belli bir özelliğin romanda sürekli tekrar edilmesidir. Leitmotiv, aslında müzik sanatından edebiyata geçmiş bir terimdir. Bu teknik sayesinde müzikte, belli aralıklarla tekrarlanan seslerle, hem ritim ve hem de süreklilik elde edilir. Dolayısıyla dinleyen üzerinde hoş bir etki bırakılır.
6) Tasvir: Tasvir (betimleme), resim sanatından edebiyata geçmiş bir anlatım tekniğidir. Bu teknikle, kurmaca içindeki kişilerin yaşadığı olayların geçtiği mekânlar ve eşya, kelimelerle adeta resmedilir. Modemist yapıtlarda tasvir, anlatılanları somutlaştırmaktan çok sezdirmek için yapılmıştır.
7) Metinler Arasılık: Bir yazarın, başka bir yazarın metninden parçaları kendi metninin bağlamında kaynaştırarak yeniden yazmasıdır. Metinler arasılık, yalnızca bir metni başka bir metne aktarmak değil, böyle bir eylemle yeni bir anlam üretme işlemidir.
