Şiir ve Düzyazı Türleri – 1

ŞİİR VE DÜZYAZI TÜRLERİ – 1

 1.  Şiirde dize sonlarında yazılışları aynı, anlam ve görevleri farklı ses, hece ve sözcük benzeşme­lerine uyak denir. Benzeşme ikiden çok sesle (harfle) olursa — uyak, iki sesle olursa — uyak, tek sesle olursa — uyak adını alır.

Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerin hangisi getirilmelidir?

A)   zengin, tam, yarım

B)   tunç, tam, zengin

C)   yarım, tam, cinaslı

D)   yarım, redif, zengin

E)   yarım, tam, zengin

2.             Tarihin gözleri var surlarda delik delik

Servi, endamlı servi, ahirete perdelik

Bu iki dizeden, şiirin bütünüyle ilgili olarak aşağıdaki özelliklerden hangisi kesin olarak saptanabilir?

A) Nazım biçimi                    B) Ölçüsü

C) Kafiye düzeni                   D) Kafiye çeşitleri

E) Nazım birimi

3.   Aşağıdaki dizelerden hangisi tümüyle Tekke edebiyatı ürünlerinin adlarıdır?

A)   Nutuk, deme, hicviye, varsağı

B)   Deme, nefes, devriye, semai

C)   Nefes, ilahi, devriye, semai

D)   İlahi, devriye, nutuk, koşma

E)   Nutuk, deme, devriye, nefes

4.    Aşağıdaki dizelerin hangisinde tam uyak yoktur?

A)       Çobanlar ateş yakmış karşı dağın üstünde

Telli pullu bir gelin ay çardağın üstünde

B)       İnce beller dönüyor bürümcükler içinde

Ela gözler erimiş mor çürükler içinde

C)       Sen bana en sadık bir arkadaştın

Gönlümde ateştin gözümde yaştın

D)       Çıraların sesine ses verdikçe yamaçlar

Dallı yemenilerden uçuyor sırma saçlar

E)       Vurdukça efelerin yere çıplak dizleri

Sarsıntıdan dağların uçuyor benizleri

5.             Bir bahçedeyiz şimdi şehitlerle beraber

Bizler gibi ölmüş o yiğitlerle beraber

Lakin kalacak doğduğumuz toprağa bizden

Şimşek gibi bir hatıra nal seslerimizden

Yukarıdaki mısralar aşağıdaki şiir türlerin­den hangisinin örneği olabilir?

A) Pastoral             B) Dramatik              C) Lirik

D) Didaktik              E) Epik

6.             Yokuşa yukarı keklik sekişli

İnişe aşağı tavşan büküşlü

Düşmanın görünce şahin bakışlı

Kuğuya benziyor boynu kır atın

Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)        Hece ölçüsüyle yazılmıştır.

B)        Didaktik bir şiirdir.

C)        Kafiye kullanılmıştır.

D)       Tezat sanatına yer verilmiştir.

E)        Benzetmeye başvurulmuştur.

7.       Aşağıdaki dizelerin hangisi bir taşlamadan alınmış olabilir?

A)        Bir vakte erdi ki bizim günümüz

Yiğit belli değil mert belli değil

B)        Kesilir kelleler boşatır kanlar

Yığın olur leşler meydan içinde

C)        Ok atılır kalasından

Hak saklasın belasından

D)       Her gelip geçtikçe selam vereyim

Nişangah taşına yüzün süreyim

E)        Aç mısın yok mudur ekmeğin aşın

Odan ne karanlık yok mu atlasın

8.  Kaside  (I) genellikle övgü amaçlıdır. Beyit sayısı 33 ile 99  (II) arasında değişir. Şairin adının geçtiği beyte taç beyit  (III) denir. Kasidenin ilk beytine makta (IV) adı verilir, en güzel beytine ise beytü’l kasid  (V) denir.

Yukarıda numaralanmış yerlerden hangisin­de bir bilgi yanlışı vardır?

A)l.          B) II.         C) III.        D) IV.       E)V.

9.             Hırçın fırtınadan örselenmeden dal

Ateş yanar gibi açılan çiçek

Yavrusuna bakan kaplandan uysal

Kaynağı eğilmiş ceylandan ürkek

Yukarıdaki dörtlüğün kafiye düzeni aşağıda­kilerden hangisidir?

A) Çapraz kafiye                       B) Düz kafiye

C) Sarma kafiye                         D) Tunç kafiye

E) Cinaslı kafiye

10.   Aşağıdakilerden hangi ikisi Divan edebiyatı nazım şekillerinden değildir?

A) Gazel – kaside                   B) Kaside – mesnevi

C) Müstezat – kıta                  D) Tuyuğ – rubai

E) Nefes – semai

11.  Aşağıdaki    beyitlerin    hangisinde    redif yoktur?

A)        Dünyaya geldiğim anda

Yürüdüm aynı zamanda

B)        Güzel yüzün görülmezdi

Bu aşk bende dirilmezdi

C)        O beyaz bir kuştu, ak kanatlıydı

Yel gibi dağları aşan atlıydı

D)       Benim gördüğüm bir kelebek

Dolaşıyor çiçek çiçek

E)        Tabirin sığmaz kaleme

Derdin dermandır yâreme

12.           Düşünme boş gelse posta tatarı

Siperden akın var yarın dışarı

Aşağıdakilerden hangisi, kafiye çeşidi yönün­den yukarıdaki beyitle benzerlik gösterir?

A)        Aşina çehre azaldıkça duraktan durağa

Acı bir hatıra enkazı çöker ortalığa

B)        Arka bir dalgalı umman yığını

Önde bilmem geçidin nereye çıkıp yardığını

C)        Uzaktan gelirken derin akisler

Kapadı geçtiğim yolları sisler

D)       Siyah uzun saçların beyazlandığı zaman

Aşkımızın şahidi olan yollarda gezin

E)        Hani o gezmeler kırda denizde

Hani o cümbüşler sazlar temmuzda

CEVAPLAR