Şiir ve Düzyazı Türleri – 3

ŞİİR VE DÜZYAZI TÜRLERİ – 3 

1.             İlk ışık öptü camlardan

Toprak gülümsedi mor mor

Çok şükür Tanrı’m topraktan

Yine merhamet tütüyor

Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) Tam uyak

B) Zengin uyak

C) Hece ölçüsü

D) Redif

E) Kişileştirme sanatı

2.             Artık demir almak vakti gelmişse zamandan

Meçhule giden bir gemi kalkar bu limandan

Sallanmaz o kalkışta ne mendil ne de bir kol

Hiç yolcusu yokmuş gibi sessizce alır yol

Bu beyitlerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) Tunç kafiye                           B) Tam kafiye

C) Zengin kafiye                        D) Redif

E) Mesnevi kafiye düzeni

3.              I.    Beyit sayısı 33 ile 99 arasında değişen bir nazım biriminin giriş bölümüne “nesib” veya “teşbib” denir.

II.    Beyit sayısı 5 ile 15 arasında değişir, konu olarak aşk, şarap ve güzellik işlenir.

III.   Edebiyatımıza Iran edebiyatından geçmiş­tir, beyit sayısı 10 ile 25 bine kadar uzana­bilir.

IV.  Uzun mısralardan sonra kısa mısra getiril­mesiyle oluşturulan bir nazım şeklidir, mat­la beyti yoktur.

Yukarıda numaralanmış cümlelerde aşağı­daki nazım biçimlerinden hangisinden söz edilmemiştir?

A) Gazel                                 B) Mesnevi                                            C) Kaside

D) Kıta                                    E) Müstezat

4.  — kuruluşu ve kafiye düzeni yönüyle murabbaya benzer. Bestelenmek için yazıldıklarından fazla uzun değildir. Divan edebiyatına Türklerin kazandırdığı bir nazım şeklidir. Divan edebiya­tında bu türün en önemli temsilcisi — dir.

Yukarıdaki parçada boş bırakılan yerlere sıra­sıyla aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?

A)   Tuyuğ, Ali Şir Nevai

B)   Rubai, Nesimi

C)   Şarkı, Nedim

D)   Tuyuğ, Nabi

E)   Terkib-i Bent, Bakî

5.  Ben, gazetedeki köşemde güncel konuları ken­di düşüncelerim doğrultusunda günübirlik yo­rumlarım. Edebiyattan spora, siyasetten ekono­miye birçok konuda günlük konuşma diliyle kı­sa, ama yer yer esprili yazılar yazarım.

Bu açıklamayı yapan yazarın yazdığı yazı tü­rü aşağıdakilerden hangisidir?

A)       Deneme

B)       Fıkra

C)       Makale

D)       Sohbet

E)       Günlük

6. Aşağıdaki dizelerin hangisinde hem tunç kafiye hem de redif vardır?

A)        Bir gece mavisinde erimiş dağ, deniz, renk

Gökten iri yıldızlar sarkıyor hevenk hevenk

B)        Altın salkımlardan bağların tütüyor yaz

Gök içinde aydınlık, kırlar içinde beyaz

C)        Dönüyor pullu cepken, dönüyor pullu şalvar

Kirpikler arasında bakışlar yalvar yalvar

D)       Işıl ışıl yanıyor bellerdeki silahlık

Kalbe tatlı bir sızı akıyor ılık ılık

E)        Bir masal gecesine vurdukça ay ışığı

Birer destan oluyor yüzlerin kırışığı

7.   Mısra sonlarında tek sesin benzerliğine daya­nan kafiyeye yarım kafiye  (I) denir. Zengin kafiye, (II)  üç ya da daha fazla sesin benzerliğine bağlıdır. Cinaslı kafiye, (III)  mısra sonlarındaki yazılışları görevleri, anlamları aynı olan kelime ve eklerin tekrarına verilen addır. Redif  (IV) ise yazılışları ve okunuşları aynı olduğu hâlde anlamları ve gö­revleri birbirinden tamamen farklı sözcükler ta­rafından oluşturulur.

Yukarıdaki parçada bilgi yanlışlığını gider­mek için numaralanmış yerlerden hangileri yer değiştirmelidir?

A) I. ve II.                               B) I. ve III.                              C) II. ve III.

D) II. ve IV.                             E) III. ve IV.

8.      

Röportaj, bir gerçeği araştırma, inceleme, soruşturma yoluyla yansıtır.

         I

Anı, yazarın yaşadığı ve tanık olduğu olaylardan beslenir. Günlük,

  II                                                                                                       III

sıradan bir insanın ya da ünlü birinin günü günü­ne tuttuğu notlardan oluşur. Biyografi, ünlü bir kişinin yaşam öyküsünü kendi kalemiyle

                   IV

anlat­masıdır. Gezi ise bir yazarın yurt İçinde ve dışında yaptığı

 V

seyahatlerde gördüklerini okuyu­cuya aktarmasıdır.

Bu parçada numaralanmış terimlerden han­gisinin açıklaması yanlıştır?

A)l.          B) II.         C) III.        D) IV.         E) V.

9. Aşağıdakilerin hangisi, sadece Tasavvuf edebiyatı nazım türlerinden oluşmuştur?

A)   Nefes, semai, deme, ilahi

B)   İlahi, gazel, devriye, sathiye

C)   İlahi, kaside, devriye, mesnevi

D)   Tuyuğ, şathiye, varsağı, deme

E)   Devriye, nutuk, ilahi, şathiye

10.  Bir olayı, bir durumu, yaşamdan bir kesiti veya bir kişiyi kısa bir zaman dilimi içinde belirli bir yanıyla anlatan yazılara — denir. Fransız ya­zar Maupassant’ın adıyla anılana —, Rus ya­zar Çehov’un adıyla anılana ise — denir.

Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?

A)   hikâye, olay, durum hikâyesi

B)   hikâye, durum, olay hikâyesi

C)   tiyatro, dram, trajedi

D)   roman, psikolojik, polisiye roman

E)   roman, polisiye, psikolojik roman

11.  Aşağıdakilerden hangisinde, bilgi yanlışı ya­pılmıştır?

A)   Divan edebiyatında sanatçıların kısa biyogra­filerini anlatan eserlere “tezkire” denir.

B)   Günlük gazetelerde güncel konuları işleyen kısa yazıların yanı sıra esprili kısa hikâye­lere de “deneme” ismi verilir.

C)   Meddahlık; taklitçilikle hikâyeciliğin birleşti­ği tek kişilik geleneksel halk tiyatrosudur.

D)   Sefaretname, Osmanlı elçiliklerinin görevli oldukları ülkelerdeki gezi ve elçilik notlarına denir.

E)   Süslü nesir, Divan edebiyatında edebi sa­natlarla, secilerle dolu yazılardır.

12.           I. Bir sanat ya da fikir eserinin olumlu veya olumsuz yanlarını çeşitli ölçütlere göre de­ğerlendiren yazılardır.

II. Yazarın okuyucusuyla konuşuyormuş gibi samimi bir dille yazdığı kısa yazılardır.

III. Konularını daha çok tarih ve mitolojiden alan ve acıklı olayları işleyen tiyatro türüdür.

Yukarıda özellikleri sayılan yazı türleri aşa­ğıdakilerden hangisinde sırasıyla doğru ola­rak verilmiştir?

A)   Eleştiri, dram, makale

B)   Eleştiri, deneme, trajedi

C)   Sohbet, trajedi, röportaj

D)   Sohbet, trajedi, eleştiri

E)   Fıkra, melodram, eleştiri

CEVAPLAR