ŞİİR VE DÜZ YAZI TÜRLERİ – 7

 1.             Hani o, bırakıp giderken seni

Bu öksüz tavrını takmayacaktın

Alnına koyarken veda buseni

Yüzüme bu türlü bakmayacaktın

Yukarıdaki dörtlükte hangi kafiye türü kulla­nılmıştır?

A) Cinas – tunç

B) tam – yarım

C) zengin – cinas

D) yarım – tunç

E) tunç – tam

2.     Aşağıdakilerin hangisinde tunç kafiye kulla­nılmıştır?

A)       Uzaktan gelirken derin akisler

Kapadı geçtiğim yolları sisler

B)       O, beyaz bir kuştu ak kanatlıydı

Yel gibi dağları aşan atlıydı

C)       Hayaldi, hayâlden bile tatlıydı

Ne ışık bıraktı, ne iz bıraktı

D)       Gezer çamlar altında hasta bir kadın

Baş örtüsü, göğsümde bir tül kanadın

E)       Bayıltıyor hararet otu, taşı, böceği

Fazla güneş içmiş de ortada ayçiçeği

3.  Aşağıdakilerden hangisi trajedinin özellikle­rinden değildir?

A)   Konusunu, yaşanılan hayattan ve günlük olaylardan alır.

B)   Kahramanları tanrılar, tanrıçalar ve soylu kimselerdir.

C)   Kusursuz bir üslubu vardır, kaba sözlere yer verilmez.

D)   Eser baştan sona kadar ağırbaşlı, ciddi bir hava içinde geçer.

E)   Çirkin olaylar, seyircinin gözü önünde ger­çekleştirilmez, sahne arkasında gerçekleş­tirilebilir.

4. Bir yazarın kendisinin yaşadığı ya da tanık ol­duğu olayları, sanat değeri taşıyan bir üslupla anlattığı yazılardır. Geçmişteki olay üzerine ya­zılır. Yazar, olayları kendi bakış açısından anla­tır. Türün ünlüleri, Namık Kemal, Ziya Paşa, Ahmet Rasim, Halit Ziya, Hüseyin Cahit, Falih Rıfkı’dır.

Yukarıdaki parçada aşağıdaki türlerden han­gisinden söz edilmiştir?

A) Anı

B) Günlük

C) Fıkra

D) Deneme

E) Makale

5.             Gölgeler içinde ağaçlar yorgun

Her tarafta yetim bir tevekkül var

Sanki fısıldıyor Anadolu’nun

Uyuyan ruhuna ninniler rüzgâr

Yukarıdaki dörtlük için aşağıdakilerden han­gisi söylenemez?

A)   Birden fazla varlık kişileştirilmiştir,

B)   İstiare sanatı vardır.

C)   Tam kafiye kullanılmıştır.

D)   Redif yoktur.

E)   Düz uyak kullanılmıştır.

6. Ulusların yaşamlarında büyük yankılar oluştu­ran tarihsel, toplumsal olayların hayallerle süs­lenerek dilden dile değişmelere uğrayarak oluş­muş manzum öykülere -— denir. Aşk ve sevgi konularının duygusal bir coşkuyla dile getirdiği şiir türüne ise — adı verilir.

Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?

A)   Epik şiir, lirik şiir

B)   Lirik şiir, dramatik şiir

C)   Epik şiir, pastoral şiir

D)   Dramatik şiir, lirik şiir

E)   Epik şiir, didaktik şiir

7.   Dört dizeden oluşur. Uyak düzeni aaxa’dır. An­lam bütünlüğü gösterir. Konusu önemli bir dü­şünce, bir nükte, bir yergi olabilir. Bu nazım bi­çiminde şair mahlasını kullanmaz.

Yukarıdaki parçada aşağıdaki nazım biçim­lerinden hangisinden söz edilmiştir?

A) Mesnevi

B) Rubai

C) Murabba

D) Kıt’a

E) Müstezat

8. Koşma,  (I) Âşık edebiyatının en çok kullanılan nazım şekillerindendir. Semaide (II)  konu olarak savaş, kahramanlık, isyan, yangın gibi konular ele alı­nır. Varsağı (III)  Anadolu’nun güneyinde yaşayan Varsak boylarına ait şairler tarafından söylenir. Destan (IV)  ise 8’li hece ölçüsüyle yazılıp özel bir besteyle söylenir.

Yukarıdaki parçadaki bilgi yanlışlığı numa­ralanmış bölümlerden hangilerinin değişti­rilmesiyle giderilebilir?

A) I. ve II.                              

B) I. ve IV.                             

C) II. ve III.

D) II. ve IV.                                           

E) III. ve IV.

9.             Bir ıssız ev gibi gezdiğin bu yurt

Yıllarca döktürür sana gözyaşı

Yavrunun derdiyle ah eder

Bayburt Turnanın özlemi yakar Maraş’ı…

Yukarıdaki dörtlük için aşağıdakilerden han­gisi söylenemez?

A)   Benzetme sanatı yapılmıştır.

B)   Mecaz-ı mürsel vardır.

C)   Zengin kafiye kullanılmıştır.

D)   Hece ölçüsü kullanılmıştır.

E)   Sarma kafiye düzeni vardır.

10.           Kafiye düzeni yönüyle birbiriyle benzerlik gösteren nazım şekilleri aşağıdakilerden hangisidir?

A)   Rubai, tuyuğ, türkü

B)   Tuyuğ, türkü, murabba

C)   Rubai, tuyuğ, mani

D)   Tuyuğ, murabba, şarkı

E)   Rubai, murabba, türkü

11.           Lâle yaktı ciğerini gül-i handanın için

Serviler kesti kolunu kadd-i hıramanın için

Yukarıdaki beyitle ilgili olarak aşağıdaki yar­gılardan hangisi doğru değildir?

A)   Türkçe olmayan kelimeler vardır.

B)   Aruz vezniyle yazılmıştır.

C)   Farsça tamlamalara yer verilmiştir.

D)   Bir gazelin son beytidir.

E)   Teşhis sanatı vardır.

12. Halk şiirinin en uzun biçimidir. Nazım birimi dörtlüktür. Kimilerinde dörtlük sayısı yüzü ge­çer. Genellikle 11’li hece kalıbıyla söylenir. Kendilerine özgü ezgileri vardır. Toplumsal ko­nuları işler (savaş, isyan, doğal afet gibi).

Yukarıdaki parçada hangi nazım biçimi hak­kında bilgi verilmiştir?

A) Türkü

B) Koşma

C) Semai

D) Varsağı

E) Destan

CEVAPLAR