ŞİİR VE DÜZ YAZI TÜRLERİ – 6

 1.  Romanın içeriğine ve yazarın üslubuna genel anlamda diyecek yok. Ancak betimlemeler bü­tün özgünlüğüne ve akıcığına rağmen kitabın önemli bir bölümünü işgal ediyor. 15. sayfada başlayan bahçe betimlemesi, 25. sayfaya ka­dar aralıksız sürüyor. Bu da romanda olması gereken hareketliliği durağanlığa çeviriyor.

Bu parçada aşağıdaki edebiyat türlerinden hangisine özgü nitelikler ağır basmaktadır?

A) Fıkra

B) Makale

C) Deneme

D) Eleştiri

E) Sohbet

2.  (I) Ölçü, şiirde dizeleri oluşturan hecelerin sayı­sı ya da uzunluk kısalık açısından denkliğine dayanır ve şiirin ahengini sağlayan unsurlardan biridir. (II) Türk edebiyatında hece ve aruz ölçü­süyle serbest ölçü kullanılmıştır. (III) Hece ölçü­sü, Divan edebiyatında yaygın olarak kullanılır ve hecelerin sayısının eşitliğine göre uygulanır. (IV) Aruz ölçüsü, hecelerin uzunluk ve kısalık uyumuna dayanır. (V) Serbest ölçüde ise her dize bir öncekinden üç hece kısa olmalıdır.

Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangilerinde bilgi yanlışı yapılmıştır?

A) I. ve III.                                              B) II. ve IV.                             C)ll.veV.

D) III. ve V.                                            E) IV. ve V.

3.  (I) Öykü, yaşanmış ya da yaşanabilir nitelikteki olayları anlatır. (II) Yer, zaman öyküde belirgin değildir. (III) Olay ya da durum ve kişiler öykü­de bulunan unsurlardır. (IV) Klasik öykünün us­tası Fransız yazar Guy de Maupassant’tır. (V) Bizim edebiyatımızda da Ömer Seyfettin ve Refik Halit’i sayabiliriz.

Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangi­sinde bilgi yanlışlığı vardır?

A) I.           B)ll.          C) III.       D) IV.          E)V.

4.  İslamiyet öncesi Türk edebiyatındaki “sa­gunun, Divan ve Halk edebiyatındaki karşı­lığı aşağıdakilerden hangisinde sırasıyla doğru olarak verilmiştir?

A) Hicviye – taşlama            B) Mersiye – ağıt

C) Münacaat – ağıt              D) Semai – mersiye

E) Mersiye – varsağı

5.  Gazel,  (I) 5 ile 15 beyit arasında değişen beyit sayısına sahiptir. Gazeller  (II) sınırsız beyit sayısına sahiptir. Kasidelerde,  (III) din ve devlet büyüklerine övgü söz konusudur. Mesneviler  (IV) ise aşk, şarap ve güzellik konularını ele alır.

Yukarıdaki parçada bilgi yanlışlığı numara­lanmış bölümlerden hangilerinin değiştiril­mesiyle giderilebilir?

A) I. ve III.                             

B) I. ve IV.             

C) II. ve III.

D) II. ve IV.             

E) III. ve IV.

6.    Aşağıdaki eserlerden hangisi farklı türde ya­zılmıştır?

A)   Hüküm Gecesi

B)   Seyahatname

C)   Avrupa Mektupları

D)   Anadolu Notları

E)   Hac Yolunda

7.  I.    Bir sanat, edebiyat ve düşün yapıtının içe­riğini doğru ya da yanlış yönleriyle ele alan düşünce yazısıdır. II.    Kişinin kendi kalemiyle yine kendisini anlatmasıdır, yazıyı kaleme alan bunu kişisel yaşamıyla sınırlı tutar, III.  Gözlem ve izlenimlerden hareket ederek geçmişin tanıklığını yapan düzyazı türüdür. IV. Bilimsel içerikli, nesnel yazılar olup bu yazı­larda ciddi ve tutarlı bir üslupla bir düşünce kanıtlanmaya çalışılır.

Yukarıda numaralanmış cümlelerde, aşağı­daki düzyazı türlerinden hangisinden söz edilmemiştir?

A) Biyografi

B) Anı

C) Eleştiri

D) Makale

E) Otobiyografi

8.             Bir zaman dünyaya bir adam gelmiş

Okunu kör nefsin kılıçla çelmiş

Yukarıdaki ikili dizede hangi kafiye türü kul­lanılmıştır?

A)       Zengin

B)       Tam

C)       Cinas

D)       Yarım

E)       Tunç

9.  Tiyatro yapıtlarındaki şiir bölümlerine verilen addır. Trajedi, komedi ve dramlarda bu türün en tipik örneklen görülür.

Burada sözü edilen şiir türü aşağıdakilerden hangisidir?

A)       Lirik

B)       Dramatik

C)       Didaktik

D)       Epik

E)       Pastoral

10.   Aşağıdakilerin  hangisinde bilgi yanlışlığı vardır?

A)   Yazarın, kendi yaşamını doğrudan kendisi­nin anlattığı yazı türüne biyografi denir.

B)   Anı, geçmişte yaşananı aktarır; günlük ise yaşananı günü gününe kaydeder.

C)   Divan edebiyatında sanatçıların kısa ya­şam öykülerini anlatan eserlere “tezkire” denir.

D)   Fıkra; gazetelerin belirli köşelerinde güncel konulan, yazarın kendi düşüncesine göre yorumladığı yazılara denir.

E)   Tiyatro, insanı ve toplum yaşamını sahne­de göze ve kulağa aynı anda seslenerek canlandıran türdür.

11.   Aşağıdakilerin hangisinde “Tekke-Tasavvuf Edebiyatı” ile ilgili yanlış bilgi verilmiştir?

A)   İlahi aşkı (gerçek aşkı) arayan ve dünyaya pek değer vermeyenlerin oluşturduğu bir edebiyattır.

B)   Gazel, şarkı, tuyuğ, murabba, semai gibi ürünleri vardır.

C)   Şairlerin amacı insanlığı iyiye, doğruya, gü­zele yöneltmek olduğu için toplumcu; son­suz bir insan sevgisi ve hoşgörüsü taşıdığı için evrensel bir edebiyattır.

D)   Temelde hece ölçüsü kullanılmış, bazen aruz tercih edilmiştir.

E)   Ahmet Yesevi, Yunus Emre, Hacı Bayram Veli, Hacı Bektaş Veli temsilcilerinden bazı­larıdır. 

12.    İnsan yaşamını dramatik olaylara, çatışmalara dayanarak konuşturma yöntemiyle sahneleme­ye tiyatro denir. Tiyatronun konusunu daha çok tarihten, mitolojiden alan ve kahramanın acıklı, trajik durumunu ön planda işleyen türüne — denir. Olayların gülünç yönlerini aktaran tiyatro türüne de — denir; — ise hayatın hem ağlatan hem güldüren yanlarını birlikte yansıtır.

Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?

A)   piyes, melodram, dram

B)   feeri, trajikomik, dram

C)   trajedi, komedi, dram

D)   dram, komedi, melodram

E)   trajedi, feeri, komedi

13. Gazellerde genellikle konu bütünlüğü bulun­maz; yani şiirdeki beyitler, anlamca birbirine bağlı olmaz. Anlam bütünlüğü taşıyan gazelle­re “—” denir.

Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilebilir?

A) yek – ahenk                          B) beytü’l gazel

C) matla                                   D) makta

E) mahlas beyti 

CEVAPLAR