SÖYLEV (NUTUK)
- Dinleyenleri coşturmak ve belli bir amaca yöneltmek; onlara bir duyguyu, bir düşünceyi, bir isteği, bir ülküyü aşılamak; önemli açıklamalarda bulunmak için yapılan etkili, coşkulu konuşmalara söylev (nutuk)
- Söylev (nutuk), aslında bir sözlü kompozisyon ürünüdür. Yalnız nutuk, yazıya geçmişse ve kitabî özelliği varsa aynı zamanda yazılı kompozisyon ürünü olarak da kabul görür.
- Türk edebiyatının en güçlü söylev (nutuk / hitabet) örneği Atatürk’ün “Büyük Nutku“dur.
NOT :
Dünya edebiyatında söylev türünün ilk büyük ustası Latin edebiyatı sanatçısı olan Çiçero’dur. Edebiyatımızda söylev türünün ilk örnekleri Orhun Abideleri‘dir.
Hatibin dört temel amacı vardır:
- Bir fikri veya bir meseleyi açık bir şekilde anlatmak
- Dinleyiciler üzerinde iz bırakarak onları ikna etmek
- Dinleyicileri harekete geçirmek
- Dinleyicileri eğlendirmek
Nutuk hazırlanırken dikkat edilecek hususlar:
- Nutku hazırlayan konuyu planlı bir şekilde hazırlamalıdır. Nutuk yazıya geçirmeli ve hatip yazmış olduğu bu nutka önceden hazırlanmalıdır.
- Metne dayalı konuşma yapmak kolay değildir. Bu yüzden hatip, konuşma sırasında her zaman metne bağlı kalmayabilir.
- Nutkun giriş cümlesi toplumun dikkatini çekecek türden olmalıdır.
- Düşüncelerin planı iyi yapılmalı ve kullanılacak üslup iyi seçilmelidir.
- Gelişme bölümünde ise konu her türlü belgelerle açılır, örneklendirilir ve ispatlanmaya çalışılır.
- Dinleyicinin tansiyonunu yükseltecek fikirlerle sorulu cevaplı cümlelerle sonuç bölümüne geçiş sağlanır.
- Sonuç bölümünde ise işlenen konunun önemi ve toplumdaki tesirleri kesin ve etkili bir dil ile anlatılır.
