Sözcüklerde Pekiştirme, Ekleri, Özellikleri, Pekiştirmeler Hangi Yolla Yapılır?

SÖZCÜKLERDE PEKİŞTİRME

Sözcüklerin çeşitli yöntemlerle anlam derecelerinin artırılmasıdır Pekiştirmeli sözcükler cümle içinde de­ğişik görevlerde kullanılabilir.

A)Sözcüğün ilk ünlüsüne “m, p, r, s” pekiştirme harfle­rinden birisi getirilerek yapılır: masmavi, ıpıssız, bembeyaz, bambaşka, sımsıcak, kıpkırmızı, kaskatı, büsbütün, sapsarı, dümdüz, tertemiz, ipince

Bugün masmavi bir denize gittik.    (sıfat)

Deniz bugün masmavi görünüyor.   (belirteç)

Bunun dışında değişik şekillerde oluşturulan pekiştir­meli sözcükler de vardır:

çepeçevre, güpegündüz, sapasağlam, yapayalnız, düpedüz

O, yapayalnız bir şairdi.     (sıfat)

0, yapayalnız yaşıyordu.   (belirteç)

paramparça, sırılsıklam, darmadağın, darmadağınık, karmakarışık, çırılçıplak

Yaramazın darmadağınık bir odası vardı, (sıfat)

Odası darmadağınık görünüyordu, (belirteç)

 

B) İkilemelerle yapılır:

mavi mavi, başka başka, ince ince, güzel güzel,

bütün bütün, ayrı ayrı, yeşil yeşil

güzel mi güzel, sıcak mı sıcak, hiç mi hiç, beyaz mı beyaz, ılık mı ılık

anlı şanlı, iri yarı, kırık dökük, yarım yamalak, abuk sabuk

Yeşil yeşil gözleri vardı.                    (sıfat)

Yalnız benim için bak yeşil yeşil.     (belirteç)

Bugün güzel mi güzel bir gün.         (sıfat)

Yarın hava güzel mi güzel olacak.    (belirteç)

Bize yarım yamalak şeyler anlattı.     (sıfat)

Bildiklerini yarım yamalak anlattı.      (belirteç)