YAY AYRAÇ (PARANTEZ) ( )
Cümlenin yapısıyla doğrudan doğruya ilgisi olmayan, yazının ve sözün aslında olmayıp sonradan eklenmiş olan açıklayıcı sözcükleri ve söz gruplarını göstermek için kullanılır.
- Günlük yazı dizilerinde bile metaforlara (mecazlara) sıkça yer verirdi.
- Balı İllerinde (özellikle İstanbul’da) göçler önemli kentsel sorunlara neden olmuştur.
- tarihte (1980) henüz sen yoktun.
UYARI
Özel veya cins isme alt ek ayraçtan önce yazılır
- Yunus Emre’nin (12407-1320) birçok şiirini ezberlemiştim.
- Deniz taşımacılığında Hata/ın (İskenderun) payı büyüktür
Sözün söylendiği anda olup biteni, konuşanın hareketlerini ve durumunu belirtmek İçin, Özellikle de tiyatro eserlerinde çokça kullanılır.
İhtiyar— (Yerinden doğrulur) Şimdi ne olacak?
Kaymakam — (Hiddetle) Ne olacak baba? Oğlunun katili ecnebi tebaasıymış…
Alıntıların yapıldığı eser ve yazar adı yay ayraç içinde verilir.
Asıl konuşan Hasan’dı, altı aydan beri susan Hasan… Durmadan, dinlenmeden, nefes almadan, yanaktan sevincinden pembe pembe, dudakları titreyerek taze gevrek billur sesiyle durmadan konuşuyordu. Aklına ne gelirse söylüyordu. Eskici hem çalışıyor hem de ara sıra “Ha! Ya! Öyle mi?” gibi dinlediğini bildiren sözlerle onu söyletiyordu
(Refik Halil Karay, Eskici)
Yabancı kelimelerin okunuşları parantez içinde verilir.
- Rousseau (Russo) Fransız edebiyatında romantizmin önemli temsilcilerinden biridir.
- İngiltere’de Lord Byron (Lord Bayron), Shelley (Şelli) ve Shakespeare (Şekspir) romantizmin kaynağı sayılırlar.
Herhangi bir metinden alınan cümlenin öncesi ve sonrası olduğunu, aralarda da alınmayan kısımlar olduğunu belirtmek için üç noktayla birlikte kullanılabilir.
- (…) Hepinizi tebrik ederim! Bize muhteşem bir gece yaşattınız, ayin içime işledi! Rumi nezaketle teşekkür etti. Öteki dervişler de onu izledi. Sazendeler ayaklanıp bir araya
geldiler ; hükümdarı hürmetle selamladılar. Keyhüsrev’in yüzü keyiften ışıl ışıklı. (…)
Söze alay etme, hafife alma, küçümseme, inanmama, kinaye anlamlan katmak için ünlem işaretiyle birlikte kullanılır.
- İsteseymiş bu kitabı bir günde bitirirmiş (!) ama ne yazık ki vakti yokmuş.
- Enflasyonun nasıl düşeceğini bilmeyen ekonomi bilginlerimiz (!) var.
- Gençliğinde 100 metreyi 10 saniyede (!) koşarmış.
